دیه محیط بان‌ها در گیرودار ضوابط قضایی

سالن اجتماعات اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان پُر است از جمعیتی که انگار بغضی در خود دارد؛ لا به لای جمعیت، سبزپوشانی نشسته اند که برخی محیط بان هستند؛ اولین سالگرد شهادت اولین شهید پارک ملی گلستان است.

شعار سال: تاج محمد باشقره، جوانی که با 42 سال سن، با شلیک یک شکارچی از پا درآمد. او در درگیری با شکارچیان کشته شده اما اجازه نداده متجاوزان به طبیعت، قانون شکنی کنند و خاک این سرزمین را به توبره بکشند. همسر و فرزندانش در گوشه ای نشسته اند. نگاه پسرش که عجیب شبیه نگاه خودش است چه حرف ها در خود دارد. حرف هایی که گفتنی نیستند. علی، پسری که تنها 13 سال دارد. اگر 50 سال پیش بود، علی اسلحه بر دوش، راسته اسبش می نشست و می تاخت تا انتقام پدر را بگیرد؛ ترکمن هرگز از خون قاتل عزیزش نمی گذرد. حالا اما فصل انتقام جویی های قومی و قبیله ای تمام شده و قرار است قانون، به یاری قربانیان و آسیب دیدگان بشتابد. قانون اما انگار ناتوان است از انجام این وظیفه؛ می خواهد، اما خیلی دیر می شود. خیلی خیلی دیر. علی می گوید هنوز نه از دیه خبری است و نه از کمک خاص سازمانی؛ اما به قول مادرش، روزگار اگر چه به سختی، اما بالاخره می گذرد...

بسیاری از محیط بان هایی که به خاطر دفاع از انفال و حفاظت از تنوع زیستی کشور شهید یا زخمی می شوند تا سال ها دیه خود را دریافت نمی کنند. چرایی این موضوع برمی گردد به گره های متعددی که هر کدام در جای خود صد گره خورده است. برای بازکردن این گره ها باید تمام قوای سه گانه با هم همراه باشند و برای این مشکل بزرگِ حافظان طبیعت ایران، کاری کنند.

خیلی از محیط بان های جانباز نیز در سراسر ایران، با همین گره ها روبه رو هستند و ناگزیرند کار خود را بکنند. آنها به دلیل مشکلات جسمانی ناشی از زخمی که در حین خدمت از تیر و تفنگ شکارچیان غیرمجاز برداشته اند توان داشتن شغل دوم را ندارند؛ برای همین چرخ زندگی شان نمی چرخد.

برخی از آنها با گذشت سال ها از جراحت و گرفتن حکم جانبازی، همچنان دیه خود را نگرفته اند و پرونده های شان در راهروهای دادگستری دست به دست می شود. در جواب مراجعه نیز می شنوند که در نوبت هستند.

اصلا خداوند "دیه" را برای همین گذاشته که قربانی بتواند با آن، نقص عضوش را جبران کند و زندگی اش را بچرخاند. در این میان مشاور عالی رییس جمهور در امور جانبازان می گوید که دولت به وظایف خود درباره دیه محیط بانان عمل می کند؛ اما قطعا همه مراحل در دست دولت نبوده و موضوع دیه به طور مستقیم به قوه قضایی مربوط است.

حجت الاسلام پرویز ولی زاده در حاشیه نکوداشت اولین سالگرد شهید باشقره که از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان برگزار شد گفت:« ما درباره جانبازان محیط بان و خانواده های معزز شهدای محیط بان، دو بحث داریم. یک بخش آن شامل حقوق، بیمه و پاداش خدمت مربوط به دولت است که دولت در حال پیگیری انجام وظایف خود است و طبق قانون به حقوق آنها رسیدگی می شود. اما موضوع "دیه" مربوط به دستگاه قضایی است و ما تنها می توانیم در تسریع آنها رایزنی هایی را انجام دهیم.»

او درباره روند سیر مراحل حقوقی پرونده های محیط بان ها برای گرفتن دیه تاکید کرد:« در بحث دیه محیط بان ها هم ما و هم سازمان حفاظت محیط زیست، ادارات کل و مدیران کل در تمام استان ها پیگیر هستند؛ اما وقتی پیگیری می کنیم دستگاه قضایی می گویند "این سیر طبیعی پرونده است و این مسیر باید طی بشود و متهم نیز حق قانونی دارد که اعتراض کند." دادگاه ها قوانین خاصی دارند؛ از رسیدگی به پرونده، صدور دیه، اعتراض به حکم، تجدید نظر و بعد تقاضای اعاده دادرسی در تهران و ... این روند، یک سیری را دنبال می کند که وقتی رایزنی هم می کنیم می گویند دارد سیر طبیعی و قانونی خودش را طی می کند. »

حجت الاسلام پرویز ولی زاده در ادامه با اشاره به فقر متهم و ناتوانی برای پرداخت دیه محیط بان ها گفت:« موضوع دیگری که باعث طولانی شدن دریافت دیه محیط بان ها می شود این است که متهم نیز گاهی پولی ندارد تا دیه را بپردازد و باید به زندان برود.»

او در پاسخ به این که " چرا از صندوق ملی محیط زیست برای این موارد کمک گرفته نمی شود؟" گفت:« این پیشنهاد خوبی است که می شود بر روی آن کار کرد.»

مشاور عالی رییس جمهور در امور ایثارگران در ادامه با تاکید بر "لایحه حمایت از محیط بانان" گفت:« "لایحه حمایت از محیط بانان" لایحه ای است که می تواند بخشی از دغدغه های محیط بانان عزیزمان را برآورده کند. در این لایحه حمایت های خوبی برای محیط بان ها لحاظ شده است. این لایحه اکنون در مجلس تصویب شده و به شورای نگهبان رفته برای اصلاح، با بازگشتن به دولت، حتما آقای رییس جمهور سریعا اقدام خواهند کرد تا این مسائل حل و فصل شود.»

حجت الاسلام ولی زاده افزود:« در فرهنگ اسلامی و دینی ما، "طبیعت"، گهواره پرورش فکری انسان است و خداوند این نعمات و آفریده‎ها را به‎عنوان امانت در اختیار بشر قرار داده و ما باید در برابر آفریده‎ها امانتدار باشیم. پس باید از حافظان طبیعت، حمایت کنیم.»

او همچنین با تاکید بر اینکه مرگ حیوانات، پایان زندگی انسانیت است گفت:« نباید از کسی که برای حقوق حیوانات و طبیعت، احترام قائل نیست انتظار داشت به حقوق انسان ها احترام بگذارد. حفظ محیط زیست نشانه توسعه یافتگی انسان‌هاست و برای حفاظت از محیط زیست در گام نخست به آگاهی‎بخشی و فرهنگ‌سازی نیاز داریم است.»

مشاور عالی رییس جمهور در ادامه تاکید کرد:« اگر قبل از انقلاب اسلامی کمتر از سیل ضربه خوردیم و سلامت بالایی داشتیم به دلیل وجود حیات وحش و طبیعت بود. طبیعت اینقدر برای انسان و زندگی اش اهمیت دارد؛ برای همین است که اگر کسی در حوزه حفاظت از طبیعت و محیط زیست و حیات وحش کشته شود در راه دفاع از انسانیت گام برداشته و به مقام شهادت نائل شده است.»

حجت الاسلام ولی زاده با اشاره به اینکه ۱۴۰ شهید محیط‎ بان از اجر و مقام شهید برخوردار هستند گفت:« امروز که رهبر معظم انقلاب، اقتدار نظام را به دنیا می نمایاند به برکت خون شهدا است که شهید باشقره یکی از آنان است.»