شعار سال : دیروز به عنوان روز پایانی جشنواره فیلم‌های تشییع جنازه رسمی/ ساعت ۱۰:۳۰، آشو/ واکَس چه/ ساعت ۱۴؛ نت‌های مسی یک رویا/ ساعت ۱۶، تارهای ممنوعه/ ساعت ۱۸، نه کوچک نه بزرگ/ ساعت ۲۰، و الاغی به اسم جرونیمو/ ساعت ۲۲ در سالن شماره یک به نمایش درآمد.
در سالن شماره دو آندره تارکوفسکی، یک نیایش سینمایی/ اثر آندره تارکوفسکی ساعت ۱۰:۳۰، سوی دیگر همه چیز/ ساعت ۱۴، فورمن علیه فورمن/ ساعت ۱۶، یاد درختان/ ساعت ۱۸، پدر جاسوس من/ ساعت ۲۰ و یاک کلمی در بخش چشم‌اندازهای سینمای مستند کشورهای بالکان و بالتیک/ ساعت ۲۲ روی پرده رفت.
سالن شماره سه میزبان فیلم‌های قهرمان گله/ ساعت ۱۰:۳۰، کابل، شهری باد/ ساعت ۱۴، مصاحبه‌ پخش نشده/ سمفونی کارخانه اورسوس در بخش مسابقه بین‌الملل ساعت ۱۶، کنار رینگ/ ساعت ۱۸، روح پیتر سلرز/ در بخش مسابقه بین‌الملل ساعت ۲۰ و زنی در اسارت در بخش آینه یک جشنواره: جشنواره مستند میلینیوم بلژیک/ ساعت ۲۲ بود.
در سالن شماره چهار فیلم‌های داستان ناخدا خورشید/ ساعت ۱۰:۳۰، شیر دیت/ بخش خارج از مسابقه/ ساعت ۱۴، خسوف/ ساعت ۱۶، پلاک ۱۳/ ساعت ۱۸، یک کاج، صد گنجشک/ بخش جایزه شهید آوینی/ ساعت ۲۰ و امید شهر خسته/ ساعت ۲۲ به نمایش درآمد.
پیرمرد و خواننده/ ساعت ۱۰:۳۰ آرزوهایت را زندگی کن/ در بخش مستندهای کارآفرینی/ ساعت ۱۴، قصه یک مرد/ در بخش مستندهای کارآفرینی/ ساعت ۱۶، روایت سیل/ بخش جایزه شهید آوینی/ ساعت ۱۸، مادر جبهه‌ها و مرهم ساخته مسعود زارعیان در بخش جایزه شهید آوینی/ ساعت ۲۰ و توقف ناپذیر: شان اسکالی و هنر همه چیز/ بخش پرتره/ ساعت ۲۲ فیلم‌های اکران شده در سالن شماره پنج بود و سالن شماره شش فیلم‌های رنج زیر پوست/ ساعت ۱۰:۳۰، تنها چند متر و ماهر/ ساعت ۱۴، کرّار و گلوله‌باران/ ساعت ۱۶، دموکراسی و چشم‌ها و دست‌ها/ ساعت ۱۸، روزی که رفت/ ساعت ۲۰ و پدربزرگ و کاغذ پاره‌ها/ ساعت ۲۲ را میزبانی کرد.
بهترین در کیفیت؛ بدترین در کمیت
به گفته بسیاری از منتقدان سینما و کارشناسان این حوزه، شاید بشود این دوره از جشنواره ‌سینماحقیقت را بهترین دوره در میان همه دوره‌های برگزارشده ازنظر کیفی به‌حساب آورد. اما به تایید همین آدم‌ها این دوره ازنظر کمیت در قیاس با دوره‌های قبلی تنزل کرده بود. از طرف دیگر لااقل تا سومین روز از جشنواره، هنوز بروشوری از فیلم‌هایی که بناست در روزهای مختلف در جشنواره نمایش داده شود، آماده نشده بود و با توجه به بلیت‌فروشی در ‌سینماحقیقت برای اولین بار مخاطبان هیچ پیشینه ذهنی و داده‌ای از فیلم‌ها نداشتند و به همین خاطر امکان انتخاب میان فیلم‌ها برای تهیه بلیت و تماشایشان عملاً غیرممکن بود.
هرچند بعضی فروش بلیت در این دوره را اتفاقات خوب در جشنواره ‌سینماحقیقت به‌حساب آوردند اما انتقاداتی هم به بلیت فروشی مطرح شد.
روناک جعفری که یکی از کارگردان‌های شناخته‌شده در حوزه سینمای مستند و فیلم کوتاه است، یکی از موافقان با بلیت‌فروشی ‌سینماحقیقت بود. او دراین‌باره گفت: همیشه ازدحامی که در صف‌های طویل برای تماشای فیلم‌ها به چشم می‌خورد، جشنواره را با بی‌نظمی همراه می‌کرد و شرایطی به وجود می‌آمد که حتی فیلم‌سازهایی که برای نمایش فیلمشان می‌آمدند هم نمی‌توانستند فیلمشان را در شرایطی مناسب تماشا کنند. با اجرای طرح بلیت‌فروشی اما همه این مشکلات رفع شده و امسال نظم بیشتری حاکم شده است. از سوی دیگر با این روش مخاطبان واقعی مستند نیز مشخص می‌شوند.
در مقابل، گروهی از طرفداران این جشنواره و مخاطبان پروپاقرص آن، فروش بلیت را یکی از دلایل از رونق افتادن جشنواره در این دوره دانستند، چون بسیاری از مخاطبان این جشنواره دانشجویان و فعالان حوزه سینما هستند و برای بسیاری از جوانان خرید بلیت برای تماشای همه فیلم‌ها عملاً غیرممکن بود و این اتفاق باعث شد فرصت دیدن خیلی از مستندها را از دست بدهند.
‌سینماحقیقت به وقت، پول و انرژی بیشتری نیاز دارد
در کنار نظرات مختلف درباره این موضوع، منتقدان و کارشناسان شناخته‌شده زیادی هم درباره اهمیت چنین جشنواره در کشورمان نظر دادند و حتی بیشترشان اهمیت جشنواره ‌سینماحقیقت را بیشتر از جشنواره‌های سینمایی دیگر در کشور دانستند. خسرو دهقان که درزمینه نقد نام شناخته‌شده‌ای است، در اظهار نظری درباره جشنواره این دوره گفت: خوشحالم که سینمای مستند ما این میزان در جشنواره‌های مختلف دیده می‌شود و خوشحال‌تر هم می‌شوم اگر به سینمای مستند بیشتر پرداخت‌شده و وقت، پول و انرژی بیشتری برای آن صرف شود.
دهقان البته به درگیر شدن اندک جامعه ایران با جشنواره‌ای به این اهمیت هم پرداخت و گفت: به نظرم با توجه به اهمیت این سینما، ارتباط آن با مردم نسبت به 80 میلیون جمعیت کم و محل عرضه نیز برای آن کافی نیست. فکر می‌کنم جشنواره ‌سینماحقیقت چیزی کم‌تر از جشنواره ملی فجر ندارد، ولی سر آن، چه بریزوبپاش‌هایی است و این جشنواره چه میزان مهجور است.
با کنار هم قرار دادن نقاط مثبت و منفی جشنواره ‌سینماحقیقت می‌شود دریافت که اهمیت و تاثیرگذاری این جشنواره و به‌طورکلی سینمای مستند روی بدنه سینمای ایران و البته جهان بسیار زیاد است و چهره‌های جوان زیادی که آمارشان را گاهی تا ۳۰ هزار نفر هم معرفی می‌کنند، در این زمینه به‌عنوان فیلم‌ساز در سراسر ایران فعالیت می‌کنند. این جامعه فیلم‌ساز به‌طور میانگین سالانه ۱۰۰۰ فیلم می‌سازند که شاید تعداد اندکی از این آثار که مثلاً در این دوره در بخش ملی حدود ۶۴ فیلم بوده، شانس حضور در جشنواره ‌سینماحقیقت را پیدا می‌کنند. هرچند این جامعه جوان تلاش‌های زیادی را برای معرفی خودش انجام داده و در تلاش است روی موضوعات بکر و قابل تاملی کار کند و فیلم بسازد اما به نظر می‌رسد مهم‌ترین مشکل سینمای مستند در کشور ما بحث مالی است. کسانی که بی‌پروا می‌توانند به موضوعاتی که گاهی به مذاق بسیاری از مسئولان در ادارات و نهادهای مختلف خوش نمی‌آید، بپردازند بودجه کافی برای ساخت اثری باکیفیت پیدا نمی‌کنند و آنان که از ادارات و نهادها و مراکز مختلف در دولت و حاکمیت بودجه می‌گیرند، ناگزیر باید نگاه آن‌ها را در فیلمشان منعکس کنند.
نامزدهای بخش ملی سینماحقیقت سیزدهم
لیست فیلم‌هایی که به‌عنوان نامزدهای بخش ملی این جشنواره نامزد شده‌اند درحالی از سوی هیئت ‌داوران اعلام شد که مستند «خسوف» به کارگردانی محسن استادعلی با ۶ عنوان نامزدی در صدر قرار گرفته است. «جایی برای فرشته‌ها نیست» ساخته سام کلانتری و «تنها چند متر» به کارگردانی حجت طاهری با ۵ عنوان نامزدی، فیلم‌های بعدی با بیشترین تعداد نامزدی بودند و «گلوله‌باران» به کارگردانی مرتضی پایه‌شناس هم در 4 رشته نامزد شد و در این فهرست، در مکان سوم قرار گرفت. این لیست را در ادامه با هم مرور می‌کنیم.
هیئت داروان این جشنواره از کامران شیردل (پیشکسوت سینمای مستند ایران)، یونس شکرخواه (استاد علوم ارتباطات)، سیف‌الله صمدیان (عکاس، مستندساز و دبیر جشن تصویر سال)، پیروز کلانتری (پژوهشگر و مستندساز)، حبیب احمدزاده (نویسنده، پژوهشگر و مستندساز)، محمدحسین مهدویان (مستندساز و کارگردان سینما) و مونا زندی (کارگردان سینما) تشکیل شده بود و آنها پس از بازبینی ۶۲ فیلم مستند حاضر در بخش مسابقه ملی جشنواره، نامزدهای دریافت جایزه از این بخش را اعلام کردند.
در بخش بهترین کارگردانی مستند کوتاه فیلم‌های آبشار (علی شهابی‌نژاد)، آهسته و آرام (دلاور دوستانیان)، پنهان (شیرین برق‌نورد)، تنها چند متر (حجت طاهری) و دموکراسی (تورج کلانتری) نامزد شدند. در بخش بهترین کارگردانی مستند نیمه‌بلند فیلم‌های آدور (محمدصادق اسماعیلی)، چشم‌ها و دست‌ها (پناه‌برخدا رضایی)، کاغذپاره‌ها (بهزاد نعلبندی) و گلوله‌باران (مرتضی پایه‌شناس، حسین مومن) به‌عنوان کاندید دریافت جایزه معرفی شدند. نامزدهای بهترین کارگردانی مستند بلند فیلم‌های جایی برای فرشته‌ها نیست (سام کلانتری)، خسوف (محسن استادعلی)، خط باریک قرمز (فرزاد خوشدست)، عالیجناب (سجاد ایمانی) و فرزندان شب (بهروز نورانی‌پور) بودند. در بخش ملی سیزدهمین دوره جشنواره ‌سینماحقیقت برای دریافت جایزه بهترین پژوهشگر فیلم‌های آنها (رضا عبیات)، تنها چند متر (حجت طاهری)، رویای سیاه (آرد عطارپور)، زمستان است (مهرداد زاهدیان)، ناگفته‌های شهر شلوغ (بابک گودرزی‌نژاد طهران) و واکَس‌چه (کامران حیدری، سعیده کشاورز) نامزد شدند. بهترین تصویربرداری در بخش ملی بناست از میان فیلم‌های ۱۳ هزار قدم (اشکان احمدی، سروه حسنی)، آهسته و آرام (دلاور دوستانیان)، پنهان (محمدرضا جهان‌پناه)، تنها چند متر (حجت طاهری، عبدالخالق طاهری)، جایی برای فرشته‌ها نیست (رضا تیموری)، چشم‌ها و دست‌ها (محمد رسولی)، خط باریک قرمز (مرتضی پورصمدی) و گلوله‌باران (حسین مومن، سعید خنده‌رو) به یکی اهدا شود.
بهترین صدابرداری در این بخش هم از میان فیلم‌های آدور (صدابردار: حمید زیباکلام، صداگذار: محمود خرسند)، پنهان (صداگذار: امیرحسین قاسمی)، تنها چند متر (صداگذار: حجت طاهری)، جایی برای فرشته‌ها نیست (صدابردار: شاهین پورداداشی؛ صداگذار: انسیه ملکی)، خسوف (صداگذار: سیدعلیرضا علویان)، کاغذپاره‌ها (صداگذار: انسیه ملکی) و مهدی که به دنیا آمد (صدابردار: گروهی؛ صداگذار: مهرداد جلوخانی) د اده خواهد شد.
جایزه بهترین تدوین در بخش ملی به یکی از فیلم‌های آدور (امیر ادیب‌پرور)، بانو عصمت (محمدرضا اکبری)، جایی برای فرشته‌ها نیست (هایده صفی‌یاری)، خسوف (بابک حیدری)، گلوله‌باران (مرتضی پایه‌شناس) و مهمانشهر (ابوذر حیدری) تعلق خواهد گرفت.
بهترین نویسنده گفتار متن و گوینده از میان فیلم‌های تنها چند متر (نویسنده گفتار متن: حجت طاهری)، خسوف (نویسنده گفتار متن: محسن استادعلی)، روزی که رفت (نویسنده گفتار متن:‌هادی معصوم‌دوست)، مهدی که به دنیا آمد (نویسنده گفتار متن: امیرمهدی حکیمی، حجت بامروت؛ گوینده: مهدی زریفی، زهره زریفی) و واکَس‌چه (نویسنده گفتار متن: کامران حیدری، انیس سعادت؛ گوینده: سعید آرمات) انتخاب خواهد شد.
نامزدهای جایزه بهترین موسیقی در این بخش فیلم‌های جایی برای فرشته‌ها نیست (حبیب خزایی‌فر)، خسوف (پژمان خلیلی)، خط باریک قرمز (صبا ندایی)، روزی که رفت (صبا ندایی)، فرزندان شب (مسعود سخاوت‌دوست) و کاغذپاره‌ها (عطا ابتکار) هستند و جایزه بهترین تهیه‌کنندگی به یکی از فیلم‌های چشم‌ها و دست‌ها (پناه‌برخدا رضایی)، خسوف (محسن استادعلی، مسعود زارعیان) و گلوله‌باران (مرتضی شعبانی) تعلق خواهد گرفت.
در این دوره از جشنواره ‌سینماحقیقت در بخش ملی، هیچ نامزدی برای دریافت «جایزه ویژه هیئت داوران» معرفی نشده است. این نکته را هم باید از قلم نینداخت که اگر یک رشته بیش از یک نفر به عنوان برگزیده انتخاب شود، جایزه نقدی بین برندگان آن بخش تقسیم خواهد شد. البته مبلغ جایزه‌ها در این جشنواره در بیشترین حالت ممکن که به تهیه‌کننده بهترین فیلم باید تعلق بگیرد، بیست و پنج میلیون تومان است و در کمترین حالت 10 میلیون تومان، بنابراین جوایز آنقدر کلان نیست که اگر بین دو یا چند نفر هم تقسیم نشود، بتواند گره‌ای از سینمای مستند ایران باز کند.
بر اساس اعلام روابط عمومی سیزدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت در بخش هنر و تجربه هم فیلم های جایی برای فرشته ها نیست (سام کلانتری)، خسوف (محسن استادعلی)، خط باریک قرمز (فرزاد خوشدست)، کاغذ پاره ها (بهزاد نعلبندی)، زمستان است (مهرداد زاهدیان) و گلوله باران (مرتضی پایه شناس و حسین مومن) نامزدهای هیئت انتخاب هنر و تجربه در سیزدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت برای دریافت جایزه شدند.
مراسم اختتامیه جشنواره هم ساعت 18 عصر دوشنبه 25 آذرماه در تالار وحدت برگزار می‌شود.

شعار سال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همدلی ، تاریخ انتشار 25 آذر 98 ، کد خبر : 2161008 ،hamdelidaily.ir