شعار سال: چندین ماه است که بازارهای کشور دچار نوسانات شده است. نوسانات عجیبی که خبر از قدرت دلالان در کشور می‌دهد. سودجویانی که از کوچک‌ترین پیش‌آمدهای سیاسی و اجتماعی سوءاستفاده کرده و با آشفته‌تر کردن بازارها از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند.

بازار خودروی کشور همانند بسیاری دیگر از بازارها از موج نوسانات و ورود دلالان به آن در امان نمانده است. مدت زیادی است که با بالا رفتن‌های بی‌حساب و کتاب قیمت‌ها در بازار خودرو، نگاه‌ها به این بازار از مصرفی به سرمایه‌ای تغییر یافته است. بر اساس گزارشات در نیمه اول امسال حدود ۶۰درصد از خودروهای تحویل گرفته شده از نمایندگی‌ها بلافاصله به فروش می‌رسد. این اقدام افراد مبنی بر اقدام به فروش به جای استفاده مصرفی ریشه در اختلاف فاحش قیمت کارخانه با بازار آزاد خودرو دارد. گرچه شیب فروش خودروهای صفر در نیمه دوم سال کاهش پیدا کرده اما می‌توان این رفتار بازار را کمین دلالان برای سود بیشتر تعبیر کرد. یک سالی می‌شود که نگاه مردم ایران به خودرو سرمایه‌ای شده است. منظور از سرمایه‌ای شدن خودرو ایجاد تقاضای کاذب برای این کالا در جهت حفظ ارزش پول و کسب سود است. اگرچه خودرو ذاتا کالایی مصرفی به شمار می‌رود، با این حال در مقاطع مختلف به ویژه سال‌هایی که اقتصاد کشور نوسانی بوده، نگاه مشتریان ایرانی به آن تغییر کرده و سرمایه‌ای شده است. هنگامی که بین نرخ کارخانه و بازار هر کالایی از جمله خودرو اختلاف پدید ‌آید، نگاه سرمایه‌ای به آن کالا ایجاد می‌شود و هرچه این اختلاف افزایش پیدا کند، کالای موردنظر بیشتر از حالت مصرفی به سرمایه‌ای تغییر خواهد کرد. این اتفاق مدت‌هاست برای خودرو در بازار ایران رخ داده و تقاضای کاذب برای خرید آن شکل گرفته است و از دید عموم، بازار خودرو محل امنی برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول به حساب می‌آید.

نوسانات قیمتی
بهمن ماه اوج افزایش قیمت خودرو در بازار داخلی بود. با پیوستن ایران به لیست سیاه FATF و افزایش قیمت ارز، شرایط را برای مانور دلالان در بازار فراهم کرد و افزایش قیمت خودرو به یکباره شیب تندی گرفت. افزایش شدید فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار، دارندگان سرمایه‌های سرگردان را به سمت خودرو کشید. به عبارتی، بهره‌مندی از سود حاصل از فاصله قیمتی میان کارخانه و بازار باعث شد تا بخشی از دارندگان سرمایه به بازار خودرو ورود کرده و با ایجاد تقاضای کاذب و به دنبال آن سنگین کردن کفه تقاضا به نسبت عرضه، سبب بالا رفتن قیمت خودرو شوند. از نظر کارشناسان و فعالان بازار خودرو نیز بحث FATF کالاهای زیادی را تحت تاثیر خود قرار داد که یکی از آن‌ها خودرو بوده است که با افزایش نرخ دلار به سرعت افزایش قیمت پیدا کرد.
با این حال از اوایل اسفند ماه بود که وضعیت بازار خودرو به یک باره دگرگون شده و قیمت‌ها در این بازار رو به کاهش گذاشت. برخی از کارشناسان این کاهش قیمت را نتیجه تعدیل شدن و کاهش قیمت دلار می‌دانند، چراکه نرخ دلار بر بازار خودرو تاثیر مستقیم دارد. اما برخی دیگر نیز بر این باورند که با افزایش شیوع کرونا و تعطیل شدن بسیاری از کسب و کارها بازار خودرو مسیری خلاف جهت بازارهای طلا و دلار را در پیش گرفته، به گونه‌ای که قیمت خودروها روز به روز در حال کاهش است.
قیمت سمند ال ایکس طی هفته‌ای که گذشت کاهش ۳.۵ میلیون تومانی را تجربه کرده است و در حال حاضر قیمت این خودرو به ۱۰۲.۵ میلیون تومان رسیده است، سایر خودروهای گروه سمند نیز از کاهش قیمت‌ها در امان نمانده‌اند به گونه‌ای که قیمت سمند‌ای اف۷ نزدیک به ۳ میلیون تومان کاهش یافته است و قیمت این خودرو به ۱۱۵میلیون تومان رسیده است. قیمت خودروهای گروه پژو نیز به سرعت در حال کاهش است به گونه‌ای که قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲ فول از ۱۱۵ میلیون تومان به ۱۰۴ میلیون تومان رسیده است و قیمت پژو ۲۰۰۸ نسبت به هفته گذشته از ۴۸۰ میلیون تومان به ۴۶۰ میلیون تومان رسیده است.حسین ساسانی، متخصص بازار خودرو در خصوص نوسانات اخیر بازار به «همدلی» گفت: «در کشور ما عوامل مختلفی دست به دست هم داده تا قیمت خودرو کاهشی شود. طبیعتا موضوع شیوع ویروس کرونا یکی از عواملی بوده که کاهش قیمت را به دنبال داشته، چون مردم کمتر منزل‌هایشان را ترک می‌کنند و از همین‌رو فعالیت‌های اقتصادی کاهش چشمگیری داشته است. از طرف دیگر درآمد افراد به نسبت تورم هر روز کاهش پیدا کرده و در واقع قدرت خرید مردم کم و کمتر می‌شود. درآمد کشور هم با وجود مشکلات چند وقت اخیر کاهش پیدا کرده و نتیجه کاهش درآمد ملی، کاهش درآمد مردم است. همین‌ها در کاهش قیمت خودرو و تعداد معاملات آن تاثیرگذار است».

چشم‌انداز بازار خودرو در سال جدید
در این بین برخی از متخصصان بازار خودرو معتقدند که شیب نزولی قیمت خودرو تا پایان سال ادامه نخواهد داشت و حتی شاید نزدیک به سال جدید شاهد افزایش قیمت باشیم، چراکه منابع ارزی کشور محدود است و دلیلی برای ادامه کاهش قیمت‌ها وجود ندارد. از نظر این دسته از آگاهان بازار، بازار خودرو به سویی در حال پیشروی است که دیگر مردم عادی قدرت خرید آن را ندارد و چه بسا که در آینده‌ای نزدیک به کالایی لوکس بدل شود. این دست از کارشناسان می‌گویند که این موضوع این بازار را به رکود تورمی بازمی‌گرداند. در گذشته نیز بازار خودروی ایران تجربه رکود در عین تورم را به خود دیده و زیان بسیاری هم گریبان‌گیرش شده است.
حسین ساسانی، متخصص بازار خودرو، در خصوص آینده قیمتی بازار خودرو، از ادامه روند کاهشی قیمت‌ها خبر داد و گفت: «به اعتقاد من اگر ما با همین روند سال آینده را شروع کنیم، وضعیت از این هم بدتر خواهد شد و علی‌رغم پیش‌بینی‌های برخی که معتقد هستند روند افزایشی تورم به افزایش قیمت خودرو می‌انجامد، من اعتقاد دارم که به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، افزایش قیمتی به آن شکل نخواهیم داشت».ساسانی در خصوص آینده بازار خودروی ایران، آن را در‌هاله‌ای از ابهام دانسته و آینده نامعلوم و سختی را برای آن پیش‌بینی کرد و گفت: «با توجه به شرایط فعلی کشور که در تحریم به سر می‌برد و ارتباط بین‌المللی خوبی هم نداریم و از طرف دیگر ورود کشور به لیست سیاه FATF، به نظر می‌رسد که سال آینده، سال روشنی برای بازار خودرو نخواهد بود. نه خودرو سازان همکاری لازم را دارند و نه سیستم بانکی وجود دارد که تامین مالی بکند و نه ما شرایطی داریم که بتوانیم جذب سرمایه از خارج کشور کنیم و شرکای خارجی در این بازار داشته باشیم. از سوی دیگر درآمد کشور کاهش پیدا کرده و از همین رو تولیدکنندگان و قطعه‌سازان در تولید با مشکل رو به رو می‌شوند. این تولیدکنندگان هم در تامین منابع اولیه و هم در تامین مالی با مشکل رو به رو هستند. همه این‌ها را که کنار یکدیگر بگذاریم می‌بینیم که تصویر مبهم و غیرشفافی از آینده بازار خودرو در سال آینده به ما می‌دهد».
این‌طور به نظر می‌رسد که بازار خودرو در سال آینده به سبب تحریم‌ها و مشکلات تامین مالی قطعا هم در عرضه محصولات و هم در تامین کیفیت لازم محصولات ارائه شده با مشکل رو به رو خواهد شد. آینده بازار خودرو به گونه‌ای تار و ناواضح است که پحتی فعالان و کارشناسان این بازار در پیشبینی خود از آن اختلاف نظر دارد ولی اینطور که پیداست صنعت خودرو سازی سالی سخت و پر چالش پیشرو خواهد داشت.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همدلی،تاریخ انتشار:15اسفند1398،کد خبر:1662،www.hamdelidaily.ir