* یکی از مأموریت‌های اصلی وزارت کشور، برگزاری انتخابات است. هفتم اسفندماه وزارت کشور دو انتخابات مجلس دهم شورای اسلامی و مجلس پنجم خبرگان رهبری را برگزار کرد. در مقام قضاوت- و نه اجرا- انتخابات اخیر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بهتر است دیگران به این پرسش جواب بدهند؛ وزارت کشور به عنوان مجری انتخابات، می‌تواند در این باره آمار و گزارش کار ارائه دهد. در انتخابات هفتم اسفند مجلس دهم شورای اسلامی و مجلس پنجم خبرگان رهبری، تعداد داوطلبان نسبت به دوره‌های قبل افزایش چشمگیری داشت. تعداد ثبت نام داوطلبان مجلس شورای اسلامی 120 درصد و تعداد ثبت نام کنندگان انتخابات مجلس خبرگان حدود 60 درصد نسبت به دوره گذشته افزایش داشت. مشارکت مردمی در انتخابات 62 درصد بود و انتخابات در آرامش کامل توأم با نشاط سیاسی برگزار شد. احزاب و گروه‌های سیاسی در ایام انتخابات توانستند از نامزدهای خود در قالب سخنرانی، میتینگ و... حمایت کنند و طبق برنامه‌ای که تنظیم کرده بودند، کارها را پیش ببرند.

* اما تعدادی از مراسم‌ها بهم خورد؟

تعداد جلساتی که به هم خورد به تعداد انگشتان یک دست هم نبود؛ در این ایام چند هزار جلسه انتخاباتی برگزار شد؛ تعدادی هم متأسفانه به خاطر تنگ نظری و کج سلیقگی به هم خورد. البته لغو برخی جلسات هم دلایل دیگری داشت. حجم بالای جلسات انتخاباتی که بدون کوچک‌ترین مشکلی برگزار شد، همچنین برگزاری انتخابات در نهایت امنیت، نشان از بلوغ سیاسی مردم و جریانات سیاسی بود. لازم به ذکر است ما هر کجا کارها را از طریق خود مردم پیش بردیم، به نتیجه مطلوب رسیدیم. در ایام انتخابات هم نظم و امنیت را با کمک خود مردم برقرار کردیم.

پیش از انتخابات وزارت کشور به مردم، احزاب و فعالان سیاسی اطمینان داد که در بررسی صلاحیت‌ها از حقوقشان دفاع خواهد کرد. با توجه به پیشینه رایزنی وزارت کشور با شورای نگهبان در دولت اصلاحات و نتیجه بخش بودن آن مذاکرات، این انتظار وجود داشت که وزارت کشور در بررسی صلاحیت‌ها به صورت جدی وارد گفت‌وگو خواهد شد. هر چند بنا به اعلام مدیران ارشد وزارت کشور، شماری زیادی از رد صلاحیت شدگان بعد از این رایزنی‌ها تأیید صلاحیت شدند، اما این توقع پیش آمده بود که وزارت کشور در بررسی صلاحیت چهره‌های سرشناس بیشتر تلاش کند. اما شاهد بودیم حتی چهره‌های درجه دو و سه یک جریان سیاسی حذف شدند. این در حالی بود که تا شب انتخابات و بعد از بستن لیست‌ها هم می‌گفتند وزارت کشور در حال رایزنی است و همین یک حالت سردرگمی در یکی از اردوگاه‌های انتخاباتی ایجاد کرده بود.

ما پیگیری کردیم؛ صحبت کردیم؛ رایزنی کردیم؛ جلسات متعددی گذاشتیم. ولی باید توجه داشت ما تنها منتقل کننده نظرات بودیم و مطالبی که داوطلبان می‌گفتند را به شورای نگهبان می‌رساندیم. شماری از این داوطلبان هم از شورای نگهبان و کارشناسان این نهاد وقت می‌گرفتند و صحبت می‌کردند. اما نهایتاً تصمیم با شورای نگهبان بود. آنها ادله خودشان را داشتند. تلاش ما این بود که آنها را متقاعد کنیم که می‌شود تعداد بیشتری وارد عرصه رقابت‌ها بشوند.

* چقدر ادله‌ها متقاعد کننده بود؟

خیلی جلسه گذاشتیم.

* بالاخره این جلسات باید به نتیجه‌ای منتج می‌شد؟

تا جایی که به ما ارتباط پیدا می‌کرد، باید وقت می‌گذاشتیم و پیگیری می‌کردیم که کردیم. هم وزیر کشور جلسه گذاشت؛ هم بنده و هم آقای امیری (سخنگوی سابق وزارت کشور) تعامل خوبی بود، ولی انتها همان تعدادی که اعلام شد، تأیید شدند.

* رئیس جمهوری به این موضوع ورود کردند؟

ببینید در قانون نیامده که پیگیری شود؛ موضوع تعامل مسئولین بود. معاون اول رئیس جمهوری و دیگران پیگیری کردند. دوست داشتند تأیید صلاحیت‌ها بیشتر شود. ولی نهایتاً شورای نگهبان باید نظر می‌داد. حتماً دلایل ما برایشان قانع کننده نبود.

* رایزنی‌ها برای چهره‌های شناخته شده بود یا عموم داوطلبان؟

برای همه پیگیری می‌کردیم. جایی که استدلال می‌کردند صلاحیت‌ها به این دلیل رد شده است، پیگیری‌ها را متوقف می‌کردیم.

در ایام انتخابات خبری منتشر شد مبنی بر اینکه وزارت کشور فهرستی از داوطلبان سرشناس را تهیه کرده و برای بررسی بیشتر به شورای نگهبان داده است.

فهرست‌هایی از افرادی که به اعتقاد ما می‌توانستند وارد انتخابات شوند، تهیه کردیم و درباره‌شان صحبت کردیم.

* نام چند داوطلب در این لیست بود؟

بهتر است وارد جزئیات نشویم؛ درباره افرادی که فکر می‌کردیم می‌شود درباره‌شان صحبت کرد، رایزنی کردیم؛ در نهایت تعدادی هم از آن لیست تأیید صلاحیت شدند. برای ما بهتر این بود که خیلی‌ها تأیید صلاحیت شوند؛ اما طبق قانون و اشکالاتی که بود امکان تأیید صلاحیت همه نبود. خیلی‌ها هم خودشان می‌دانستند تأیید صلاحیت نمی‌شوند. فکر می‌کردیم درصدی با رایزنی برگردند که این گونه شد و تعدادی هم نشد.

* بعد از اعلام نتیجه بررسی صلاحیت‌ها انتظار داشتید کماکان انتخابات پرشور باشد؟

در اکثر حوزه‌ها شرایط رقابتی شد، منتهی برای گروه‌های مختلف، شرایط مساوی نبود. ولی با تدبیری که احزاب، جبهه‌ها و افراد اثرگذار داشتند، رقابت قابل قبولی به وجود آمد.

* در موضوع بررسی صلاحیت‌ها انتقادی از سوی شورای نگهبان مطرح شد مبنی بر اینکه هیأت‌های اجرایی با گشاده دستی صلاحیت اکثریت داوطلبان را تأیید کرده و کار را برای هیأت‌های نظارت و شورای نگهبان دشوار کردند؟

ما بر اساس مواردی که قانون تعیین کرده است، یعنی استعلام از چهار مرجع تصمیم گرفتیم.

هشت عضو هیأت اجرایی به این بسنده نکرده و خیلی جاها رفتند و تحقیقات میدانی کردند. ما مثل شورای نگهبان وقت نداشتیم به جزئیات ورود کنیم. براساس آنچه قانون به ما اجازه می‌داد، بررسی‌ها خوب انجام شد.

* هیأت‌های نظارت و شورای نگهبان هم استدلال می‌کنند بر اساس قانون صلاحیت‌ها را بررسی کردند. اما فاصله میان نتیجه بررسی‌های هیأت‌های اجرایی و هیأت‌های نظارت خیلی زیاد است. با وجود این که قانون یکی است، تفاوت خروجی‌ها از کجا نشأت می‌گیرد؟

همان طور که گفتم، هم زمان محدودی داشتیم وهم مانند شورای نگهبان به جزئیات ورود نکردیم. هیأت اجرایی صلاحیت افرادی که بین جمعی از مردم اشتهار اجتماعی نامناسبی داشت و متواتر گفته شده بود را تأیید نمی‌کرد.

* آیین‌نامه مشخصی برای انجام تحقیقات داشتید؟

نه.

تحقیقات محلی را به لحاظ تئوریک قابل دفاع می‌دانند؛ چون نقاط کوری را می‌بیند که از نگاه مراجع چهارگانه پنهان است. اما به اعتقاد منتقدان شیوه این تحقیقات به گونه‌ای است که ممکن است باعث تضییع حقوق مردم شود؛ مثلاً ممکن است مرجع تحقیقات فردی باشد که با داوطلب خصومت شخصی داشته باشد.

به این موضوع در بازنگری قانون انتخابات پرداخته‌ایم و بهتر است اجازه دهیم کارشناسان موضوع را بررسی کنند.

* شماری از نواقص یا کاستی‌های قانون انتخابات از دوره‌های گذشته همواره مطرح بوده است. وزارت کشور بعد از برگزاری انتخابات هفتم اسفندماه اعلام کرد که به صورت جدی اصلاح مقررات انتخاباتی را دستور کار قرار داده است. با توجه به موضوعاتی که در حین اجرای انتخابات با آن روبه‌رو بودید، کدام موارد را برای بازنگری در اولویت می‌دانید؟

هزینه‌های انتخاباتی و بررسی صلاحیت‌ها باید شفاف‌تر باشد؛ تبلیغات هم همین طور. به بحث خرید و فروش رأی هم که این روزها مطرح است، باید جدی‌تر پرداخته شود. فعلاً اجازه دهید لایحه به مجلس بیاید.

* سخنگوی پیشین شورای نگهبان معتقد است یک طرف موضوع خرید و فروش رأی نامزدها هستند و طرف دیگر مردم. در لایحه اصلاحی برای رأی دهندگان هم شرایط یا ملاحظاتی وجود دارد؟

تعداد خیلی کمی از مردم این کار را انجام می‌دهند که البته تخلف است.

* در لایحه دیده شده؟

باید به آن پرداخته شود. البته این احتمال هم هست اگر محدودیت ایجاد کنیم، روی مشارکت اثر می‌گذارد. هیچ جای دنیا به رأی‌دهندگان کاری ندارند. به هر حال ما دغدغه‌ها و ایرادها را به کارشناسان گفتیم و این موضوع در دست بررسی است.

* یکی از انتقاداتی که حامیان دولت به وزارت کشور وارد می‌دانند، این است که مدیران استانی آن گونه که انتظار می‌رود با سیاست‌های دولت هماهنگ نیستند. همین طیف مدعی هستند مدیران دولت قبل که به سیاست‌های دولت قبل گرایش دارند، در مصدر امورند و همین باعث شده سیاست‌های دولت در برخی شهرستان‌ها جاری و ساری نباشد؟

تعدادی از مدیران استانی همان اوایل آغاز به کار دولت تغییر کردند؛ برای نمونه همه استانداران تغییر کردند؛ فرمانداران تغییر کردند؛ البته عده‌ای فقط جا‌به‌جا شدند و عده‌ای هم همان‌جایی که هستند، می‌توانند کارها را انجام بدهند. شرط ما برای مدیران کارآمدی و همراهی با سیاست‌های دولت بود.

* اما نمونه‌هایی داشتیم که نشان می‌داد همه این مدیران با دولت همراه نیستند؛ مثلاً فرماندار بابل در سخنرانی رئیس دولت قبل شرکت کرده بود یا مشکلاتی که در گلستان برای سفر سیدحسن خمینی به وجود آمد، نشان می‌دهد رگه‌هایی در بدنه مدیریتی وجود دارد؟

همراهی مدیران را از عملکردشان تشخیص می‌دهیم؛ درون آنها که نیستیم؛ اینکه در دولت قبل بودند یا نه، برایمان اصل نیست. همراه و کارآمد باشند، کافی است.

* شما یکی از کثیرالسفرترین دولتمردان هستید که هر هفته حداقل به یکی دو استان سر می‌زنید؛ هدف از این سفرها چیست؟

باید سیاست‌های دولت را برای مدیران منطقه‌ای بیان کنیم؛ عملکرد دولت را بگوییم و توقعاتی که مدیران استان‌ها دارند، از زبان خودشان بشنویم.

* این سفرها ناظر به همراه کردن بیشتر مدیران استانی نیست؟

باید با مدیران‌مان دائم تعامل داشته باشیم تا برنامه‌های دولت را پیاده کنند.

* جمله‌ای که اخیراً به تعریض گفته می‌شود، این است که «آقای روحانی،تدبیر دارد اما مانند رئیس دولت قبل شجاعت ندارد» تا چه حد این انتقاد را وارد می‌دانید؟

آقای رئیس جمهوری در ارتباط با همه مسائل کشور شجاعت دارد؛ اما مخالفان دولت، مانند دولت قبل نیستند. در طول هشت سال دولت قبل هیچ کدام از این صحبت‌هایی را که در یکی دو هفته اخیر شد نداشتیم. دولتی که با شجاعت تورم 43 درصدی را به 9 درصد می‌رساند بدون این که یک ریال پول بدون پشتوانه چاپ کند؛ دولتی که ارزش پول ملی را حفظ می‌کند؛ به پشتوانه حمایت مردمی فشارهای عده‌ای را تحمل می‌کند و حاضر نمی‌شود «به به چه چه» عده‌ای را داشته باشد، شجاعت دارد. از سه سال گذشته تا الان قیمت ارز ثابت مانده است؛ ارزش پول تقویت شده است. در گذشته تا مشکل پیدا می‌کردند، به بانک مرکزی فشار می‌آوردند پول چاپ می‌کرد. این دولت با شهامت و قدرت این کار را دنبال کرد. سخنرانی‌ها و مواضع رئیس جمهوری شجاعانه و صریح است. دولت با جدیت از حقوق مردم دفاع کرد. اوایل شروع به کار دولت، خیلی از جلسات سخنرانی را به هم می‌زدند، الان هر روز جلسات بدون مشکل برگزار می‌شود. دولت در مسائل هنری و فرهنگی تصمیمات جدی و شجاعانه‌ای گرفت و مصر است حقوق شهروندی مردم رعایت شود. دولت هیچ موقع کوتاه نیامده است. اگر شجاعت را این گونه تعریف کنید، دولت شجاع است.

* وزارت کشور برای بازگشایی «خانه احزاب» تلاش‌های زیادی کرد؛ متأسفانه ساختمانی که در اختیار این نهاد گذاشته شده، وضعیت مناسبی ندارد و تجهیز نشده است؟

قرار نیست احزاب آنجا باشند. قرار است در آنجا اعضای شورای مرکزی که جمعی 30-20 نفره هستند، تشکیل جلسه بدهند. البته وزیر کشور دستور تجهیز ساختمان را داده است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از ضمیمه روزنامه ایران، صفحه 22 و 23، تاریخ انتشار:شنبه 6 شهریور 1395، شمار: ویژه هفته دولت.