شعارسال: استفاده از بدل توسط رهبران قدرتمند جهان یک روش قدیمی است که عموماً برای جلوگیری از خطر ترور، گیج کردن دشمن و حتی به دست دادن تصویری از سلامت فیزیکی آن‌ها به کار می‌گیرد.

از زمان تهاجم ولادیمیر پوتین به خاک اوکراین و با انتشار شایعات پیرامون زوال سلامت او، نظریه‌ها درباره ظاهر شدن بدل او جلوی دوربین‌ها بالا گرفته است.

ژنرال کایرلو بودانوف، رئیس اطلاعات نظامی اوکراین ادعا می‌کند که پوتین واقعی از ژوئن گذشته دیده نشده است. او در ماه آگوست ۲۰۲۲ ادعا کرد قد و گوش‌های پوتین در آخرین تصاویر او تغییر کرده است.

آنتون گراشچنکو، از مقامات رسمی کی‌یف سه تصویر از پوتین منتشر کرد و با برجسته کردن چانه او در این عکس‌ها این سوال را مطرح کرد که آیا این‌ها متعلق به یک نفرند؟

اما اینکه رهبران جهان از بدل استفاده می‌کنند اتفاق جدیدی نیست. برای افرادی که در قدرت قرار دارند و مقامات اطلاعاتی پیرامون آن‌ها این بدل‌ها می‌تواند به عنوان روشی مفید برای دفع خطر ترور یا حواس‌پرتی دشمن استفاده شود.

ژوزف استالین

استالین به مدت ربع قرن در قامت یک دیکتاتور بر اتحاد جماهیر شوروی حکومت کرد و آن را به یک قدرت بزرگ جهانی بدل ساخت. او احتمالاً بیش از هر شخصیت دیگری در تاریخ از قدرت سیاسی برخوردار بود.

چشم‌های باریک و پف‌کرده و سبیل‌های پرپشت و آویزان او چیزی نبود که بتوان اشتباه گرفت. بدل او، فلیکس دادایف، رقصنده و شعبده‌باز بود که با وجود انحنای ابرو‌ها و مو‌های مرتب، هرگز نمی‌توانست رهبر شوروی باشد.

در بحبوحه دفاع ناامیدانه در برابر ارتش اشغالگر هیتلر، به او دستور داده شد تا به عنوان بدل استالین ظاهر شود. پس از آن دادایف از ترس اعدام به مدت بیش از نیم قرن سکوت کرد، اما سرانجام در ۸۸ سالگی داستان خود را بازگو کرد.

زندگی‌نامه خودنوشت دادایف توضیح می‌دهد که او یکی از چهار مردی بود که برای جعل هویت رهبر شوروی به کار گرفته شد. او می‌بایست در کاروان حرکت هماهنگ ماشین‌ها برای مراسم مختلف، تجمعات و فیلم‌های خبری به جای استالین ظاهر می‌شد.

دادایف می‌گوید: «زمانی که آرایش و تمرینم تمام شد از همه نظر شبیه او بودم، به جز گوش‌هایم که زیادی کوچک بودند.» او با کلاه ارتش سرخ و کت سنگینِ پوشیده از مدال ظاهر می‌شد، به ندرت صحبت می‌کرد، اما ظاهر و رفتارش به دقت کپی شده بود.

او اولین تلاش برای ایفای نقش استالین در مقابل همرزمان او در کرملین را همراه با ترس و لرز توصیف می‌کند. دادایف بااستعداد و خوش شانس بود، چون اگر نمی‌توانست نظر بالادستی‌ها را جلب کند تقریباً به‌طور قطع برای محافظت از این نقشه مخفی تیرباران می‌شد.

صدام حسین و عُدی حسین

دیکتاتور ظالم دیگری که گفته می‌شود از بدل استفاده می‌کرد صدام حسین رئیس جمهور سابق عراق است. در واقع گزارش‌های متعدد حاکی از این بود که او چندین بدل دارد که گهگاه در مراسم عمومی به جایش ظاهر می‌شدند.

در سپتامبر ۲۰۰۲ دکتر دیتر بومان پاتولوژیست از دانشگاه هامبورگ تشخیص داد که حداقل از سه بدل به‌صورت چرخشی برای صدام حسین استفاده می‌شد؛ و آن‌طور که گفته می‌شود بدل‌ها به ندرت صحبت می‌کردند، زیرا حسین هنگام صحبت لحن خاصی داشت.

مطبوعات عرب به طور گسترده از اقدامات احتیاطی دقیق این دیکتاتور گزارش داده و می‌گفتند که او مرتباً از بدل استفاده می‌کرد و هرگز برای دو شب متوالی در یک ساختمان نمی‌ماند. معروف بود که حسین در ترس دائمی از ترور شدن توسط افسران خود زندگی می‌کرد.

اوایل سپتامبر ۲۰۰۰ پریسولا لامپسوس، معشوقه سابق صدام حسین ادعا کرد که او یک بدل داشت که صورتش با جراحی پلاستیک شبیه او شده است.

بر اساس گزارش‌های محرمانه اف‌بی‌آی پس از دستگیری حسین توسط نیرو‌های آمریکایی در دسامبر ۲۰۰۳، این دیکتاتور عراقی طی ۲۰ مصاحبه رسمی و حداقل پنج گفتگوی معمولی، استفاده از بدل را انکار کرد.

اما در این میان عُدی، پسر ارشد صدام حسین به مدت چهار سال و نیم در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ میلادی بدلی به نام لطیف یحیی داشت که پیش از فرار او در پایان جنگ ایران و عراق، بر چندین سوء قصد فائق آمد.

یحیی که حالا ۳۸ سال دارد و در دوبلین زندگی می‌کند تجربیات خود را در کتابی با نام «من پسر صدام بودم» منتشر کرده است.

لطیف یحیی

یحیی و عدی هم‌مدرسه‌ای بودند و اغلب هم‌کلاسی‌هایشان به دلیل شباهتی که با هم داشتند تصور می‌کردند که این دو فامیل هستند. یحیی مدعی است که قبل از اینکه بپذیرد بدل عدی شود او را به زندان انداختند و تهدید کردند که به خواهرش تجاوز می‌کنند.

او گفت برای این کار مجبور شد دندان بکارد و روی چانه‌اش جراحی پلاستیک انجام دهد. او ادعا کرد که مجبور بود نوار‌های ویدئویی تجاوز جنسی و شکنجه را تماشا کند تا «مثل عدی قوی باشد و به چیزی اهمیت ندهد و مثل او حیوان باشد.»

او که در نهایت موفق شد با کمک سازمان سیا از عراق فرار کند، بعد‌ها برای آسیب‌های این تجربه مجبور شد به روان‌درمانگر مراجعه کند و می‌گوید هنوز کابوس می‌بیند.

دومینیک کوپر در فیلم «بدل شیطان»

دومینیک کوپر بازیگر بریتانیایی در فیلم «بدل شیطان» محصول سال ۲۰۱۱ نقش یحیی و عدی را بازی کرد.

فیدل کاسترو

گفته می‌شود فیدل کاسترو رهبر انقلاب کوبا هم بدل داشت.

سرهنگ دوم خوان رینالدو سانچز که ۱۷ سال محافظ شخصی فیدل بود در کتاب «زندگی دوگانه فیدل کاسترو» در سال ۲۰۱۵ اسرار زیادی را فاش کرد. او گفت کاسترو همیشه با ۱۴ نگهبان، چهار خودرو و چندین سلاح توزیع‌شده در این خودرو‌ها جابه‌جا می‌شد. سیلوینو آلوارز با ریش دروغینش هم در یکی از همین خودرو‌ها بود.

آلوارز هنگام بیماری کاسترو در سال ۱۹۸۳ و ۱۹۹۲ مورد استفاده قرار گرفت. او را با ماشین به این طرف و آن طرف می‌بردند تا مردم را به این باور برسانند که حال رهبرشان خوب است.

خود کاسترو همیشه یک تفنگ ۷.۶۲ میلی‌متری کلاشینکف شوروی، به همراه پنج شانه فشنگ پر شده از ۳۰ گلوله بین پاهایش داشت.

سانچز فیدل کاسترو را مردی شیفته قدرت و پول به تصویر می‌کشد که خود را قهرمان طبقه کارگر می‌دانست در حالی که در وجود یک ثروتمند قرون وسطایی زندگی می‌کرد.

او روابط متعددی داشت و معشوقه هایش را هم مانند سبک زندگی مجلل خود مخفی نگه می‌داشت.

برنارد مونتگومری

اما شاید مهم‌ترین نمونه استفاده از بدل در میان شخصیت‌های تاریخی، برنارد مونتگومری بریتانیایی باشد.

ژنرال برنارد مونتگومری فرمانده ارتش انگلیس در خلال جنگ جهانی دوم بود که قصد داشت با یک ارتش ۱.۳ میلیون نفری به شمال فرانسه تحت آشغال آلمان حمله کند. در ۲۵ می ۱۹۴۴ بدل مونتگومری در مستعمره بریتانیا جبل الطارق ظاهر شد. این اتفاق منجر شد تا جاسوسان نازی به برلین اطلاع دهند که تهاجم به جنوب فرانسه انجام خواهد شد.

این طرح عجیب باعث شد که دو برنارد مونتگومری در طول چند هفته زندگی جداگانه‌ای داشته باشند. یکی از آن‌ها مشهورترین سرباز بریتانیا بود که تهدیدی دائمی برای ارتش آلمان ایتالیا و شمال آفریقا بود و دیگری یک بازیگر ۹ انگشتی اهل پِرت استرالیا.

در حالی که آلمانی‌ها دیوانه‌وار تلاش می‌کردند بفهمند که نیرو‌های متفقین به کجا حمله می‌کنند، یک بدلکار به نام ام. ای. کلیفتون جیمز تمام تلاش خود را می‌کرد تا آن‌ها را گیج کند.

کلیفتون جیمز به مدت ۲۵ سال بازیگر بود. او که قبل از نقل مکان به لندن در استرالیای غربی بزرگ شده بود، با هدف تبدیل شدن به یک هنرپیشه به ارتش بریتانیا پیوسته بود، اما در عوض به ارتش فراخوانده شد.

شباهت عجیب او به مارشال مونتگمری دهان به دهان چرخید و منجر به دعوت به واحد فیلم شد.

او برای جعل هویت مونتگومری آموزش دید. جیمز پس از از دست دادن انگشت خود در جنگ جهانی اول از انگشت مصنوعی استفاده می‌کرد. این دو سبک زندگی بسیار متفاوتی داشتند. مونتگومری از الکل و سیگار اجتناب می‌کرد در حالی که جیمز از هر دو لذت می‌برد.

جیمز خاطراتش را در سال ۱۹۵۴ با عنوان «من بدل مونتی بودم» منتشر کرد و به شهرت رسید. او چهار سال بعد نیز در نقش خود و مونتگومری در نسخه سینمایی این اثر ظاهر شد.

شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت دیده بان ایران، تاریخ انتشار: 25دی1402، کدخبر: 175796، www.didbaniran.ir