شعارسال: مسجد در طول تاریخ اسلام مهمترین شبکه اجتماعی بوده که زمینه پیوستگی مردم را فراهم می‌کرده است. مسجد نه تنها محل عبادت و سجده در برابر پروردگار است بلکه زمینه‌ای را به وجود می‌آورد تا مردم با اجتماع در خانه خدا با همفکری زمینه رفع مشکلات اجتماعی را به‌وجود آورند.

اما اکنون کارکرد مسجد متفاوت شده و کارکردهای مساجد امروزی از مسجد طراز جامعه اسلامی فاصله گرفته است و مهمتر از همه اینکه در برخی از مناطق شهر ممکن است دسترسی مردم به مسجد سهل‌الوصول نباشد.

حجت‌الاسلام محسن مؤمنی مقدم، معاون فرهنگی ـ اجتماعی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی، گفت: به ساخت مسجد در قرآن و روایات تأکید ویژه‌ای شده به‌گونه‌ای که از این مکان مقدس تعبیر به خانه‌ خدا شده است.

*دلایلی که موجب شده ساخت مسجد کمتر مورد توجه قرار بگیرد

وی بیان کرد: یکی از دلایلی که موجب شده ساخت مسجد کمتر مورد توجه قرار بگیرد این است که ساخت یک‌سری دیگر از بناهای مذهبی(حسینیه، مهدیه، و فاطمیه) مورد توجه قرار گرفته، در حالی که این ساختمان‌ها باید در حاشیه مسجد باشند.

معاون فرهنگی ـ اجتماعی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی، اظهار کرد: در قرآن به ساخت دو اماکن مذهبی(مساجد و ساخت بارگاه برای بزرگان) اشاره شده که نمونه آن در سوره اصحاب کهف آمده است.

*بسیاری از مکان‌ها در استان هستند که حسینیه دارد ولی فاقد مسجد هستند

مؤمنی‌مقدم افزود: بسیاری از مکان‌ها در استان هستند که حسینیه دارد ولی فاقد مسجد هستند که از دلایل آن می‌توان به کامل نبودن مسجد و یا مرتب نبودن و نداشتن جایگاه خوب آن اشاره کرد.

وی عنوان کرد: در خراسان جنوبی برخی شهرستان‌ها به‌ویژه مرکز استان در محل‌های جدید فضای معنوی مسجد بسیار کم است، چرا که بر اساس طرح تکمیلی مساجد در شهرها هر ۱۵۰۰ متر یک مسجد لازم است.

معاون فرهنگی ـ اجتماعی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی گفت: در بیرجند فضا در خیابان‌های معلم، غفاری و مدرس برای شهرسازی فضای کاربری را برای مساجد ندیده‌اند که در شهرسازی به آن توجه نشده است.

مؤمنی‌مقدم بیان کرد: به صورت ویژه در شهرهای نهبندان و قائنات متأسفانه در مناطق محروم که زیر۵۰ خانوار جمعیت دارد، مسجد وجود ندارد.

*خیران در ساخت مسجد وارد شوند

وی اظهار کرد: سال ۹۴ بودجه مساجد حذف شد ولی دوباره بودجه اختصاص یافته شد، اما از آنجا که اعتبار کافی دیده نمی‌شود، خیران در ساخت مسجد وارد شوند.

معاون فرهنگی ـ اجتماعی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه خراسان جنوبی با اشاره به اینکه برخی مساجد در حال تخریب و از بین رفتن است، عنوان کرد: البته در این‌باره با خیران صحبت شده که مرمت مساجد را بر عهده گیرند.

*مبلغان به تبیین اهمیت ساخت مسجد بپردازند

مؤمنی‌مقدم مطرح کرد: دستگاه‌های فرهنگی و مبلغان باید با تبیین ساخت مسجد در آیات و روایات این مهم را در بین مردم زنده نگه دارند و باعث ترویج مسجدسازی در جامعه شوند. نباید کارکرد مسجد را فقط به اعمال مذهبی اختصاص دهیم در حالی که در صدر اسلام حداقل ۲۰ تا ۳۰ کارکرد برای مسجد تعریف شده بود.

رضا زنگویی، رئیس شورای شهر بیرجند گفت: ساخت مساجد و درنظر گرفتن زمین بر عهده اداره مسکن و شهرسازی است.

وی با بیان اینکه متأسفانه در بعضی مکان‌ها شهروندان از کمبود فضای مذهبی گلایه می‌کنند، اظهار کرد: به‌طور مثال در خیابان دولت فضای بزرگی برای پارک وجود داشت وخود شهروندان خواستار این شدند که داخل پارک مسجدی ساخته شود و این کار انجام شد.

رئیس شورای شهر بیرجند یادآور شد: در جاهایی که امکان‌پذیر باشد مساعدت می‌کنیم که مشکلات شهروندان برطرف شود.

علی کاظمی، مدیر شهر سازی و معماری اداره کل راه و شهر سازی خراسان جنوبی در این‌باره گفت: بر اساس سرانه‌ای که در دستورالعمل‌های شورای عالی شهرسازی و معماری تعیین شده در شهرهای تا ۲۵۰ هزار جمعیت به ازای هر نفر بین ۳۰ سانتی‌متر تا نیم متر فضای مذهبی باید وجود داشته باشد.

وی بیان کرد: در شهر بیرجند به لحاظ مساحت فضاهای مذهبی بیش از این میزان سرانه محقق شده است و بحث پراکنش و توزیع فضاهای مذهبی در شهر نیز مدنظر قرار می‌گیرد.

مدیر شهرسازی و معماری اداره‌کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی اظهار کرد: اگر در خراسان جنوبی و بیرجند محلاتی را می‌بینیم که فضای مذهبی ندارند دلیل بر این نیست که پیش‌بینی فضای مذهبی در این مناطق نشده است.

*معماری مساجد از معماری ایرانی ـ اسلامی فاصله گرفته است

کاظمی افزود: از طرف دیگر در محلات متراکمی که بافت آن از قبل شکل گرفته ممکن است نتوانیم در مکان بهینه‌ای فضای مذهبی شکل بگیرد و به لحاظ توزیع و پراکنش مشکلاتی به وجود آید.

وی گفت: یکی از مشکلاتی که اکنون در زمینه فضاهای مذهبی وجود دارد، معماری مساجد است در حالی که در گذشته مسجد ساختمان و بنای شاخص شهر بود اکنون مشاهده می‌کنیم که این مسئله جدی گرفته نمی‌شود و معماری مساجد از معماری ایرانی ـ اسلامی فاصله گرفته و با نازل‌ترین نوع مصالح ساخته می‌شود.

*برخی گروه‌ها خواستار ساخت مسجد به نام خود هستند

مدیر شهرسازی و معماری اداره‌کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی بیان کرد: در حال حاضر مصوبه‌ای وجود دارد که ۱۰ درصد از اعیانی مسجد می‌تواند به بنای تجاری اختصاص یابد که اکنون مشاهده می‌کنیم که گاه این بنای تجاری مسجد را تحت‌الشعاع قرار داده است.

کاظمی با اشاره به اینکه یکی دیگر از مشکلات در زمینه فضاهای مذهبی شهری این است که برخی گروه‌ها خواستار ساخت مسجد به نام خود هستند، یادآور شد: این مسئله علاوه بر مشکلات اجتماعی هدف از ساخت مسجد که انسجام اجتماعی است را از بین می‌برد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری بین المللی قرآن، تاریخ انتشار: 22اردیبهشت1394، کدخبر: 3290866: www.iqna.ir