شعار سال: به نقل از مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، به مناسبت روز جهانی مساجد (۳۱ مرداد ماه) حجت‌الاسلام والمسلمین سید حامد علم الهدی، معاون امور ایران مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی اظهار کرد: در پیمودن نردبان ترقی و تعالی در معنویات، هیچ برتری برای هیچ جنسیتی وجود ندارد و زنان می‌توانند همچون مردان به مراتب عالی عرفان و معنویت دست یابند و به عنوان استاد حوزه و دانشگاه در جامعه نقش آفرینی کنند، یا به عنوان خطیب و سخنران در مجامع مذهبی حضور یابند.

وی در ادامه درباره حضور زنان در مسجد به شرح دو دیدگاه افراط و تفریط پرداخت افزود: ما به عنوان شیعه در کشور دیدگاه وسط را پذیرفته و اجرایی کرده‌ایم.

معاون امور ایران مجمع در تشریح دیدگاه افراطی که بین برخی از پیروان مذاهب اسلامی وجود دارد، گفت: برخی اعتقاد به عدم حضور بانوان در مساجد دارند و در بسیاری از مساجد اهل سنت، اصلا جایی برای بانوان در نظر گرفته نمی‌شود که ما این را یک دیدگاه افراطی می‌دانیم و در سال‌های اخیر فعالیت‌های مثبتی در این زمینه صورت گرفته است.

علم‌الهدی تاکید کرد: این مساله بیش از اینکه دینی باشد، قومی است و خوشبختانه در سال‌های اخیر مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در این مساله وارد شده و در ساخت مساجد جدید این نکته در نظر گرفته می‌شود که حتما بخشی به بانوان برای نماز جمعه و نماز جماعت اختصاص یابد؛ چرا که حداقل ۵۰ درصد از جامعه را زنان تشکیل می‌دهند و در مساله عبادت هیچ تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد.

وی درباره امامت جماعت بانوان گفت: در این خصوص در میان مراجع اختلاف نظر وجود دارد و تمام مراجع این مجوز را صادر نمی‌کنند، همانگونه که در مساله قضاوتِ بانوان اختلاف‌نظر میان مراجع وجود دارد؛ اما برخی مانند حضرت آیت‌الله خامنه‌ای حضور یک خانم را به شرط وجود جمیع شرایط یعنی از صحت قرائت تا عدالت به عنوان امام جماعت برای بانوان بلامانع می‌دانند. اما در بین اهل سنت به خصوص در جامعه سنتی اهل تسنن من تصور نمی‌کنم این مجوز وجود داشته باشد.

وی درباره محروم کردن زنان از حضور در مساجد گفت: این دیدگاه نزد اهل تشیّع محکوم است، چرا که در زمان پیامبر(ص) نیز زنان در مساجد حضور داشتند و باب‌النساء در زمان پیامبر در مسجدالنبی ایجاد شده که حضرت رسول (ص) مسیر ورود بانوان را به مسجد از مسیر آقایان جدا کردند و برای حضور آنان از پرده و ایجاد حجاب استفاده کردند و این سنت پیامبر بوده و هیچ دلیل عقلی و شرعی برای منع و محرومیت نیمی از جامعه از حق حضور در مسجد نداریم.

علم‌الهدی همچنین در ادامه به ارزیابی دیدگاه تفریطی مبنی بر اختصاص دادن مساجد به بانوان پرداخت و افزود: به نظر نمی‌رسد که ضرورتی برای این امر وجود داشته باشد و علی رغم وجود نمونه‌هایی در کشورهای غربی، اگر به کشورهایی توجه کنیم که قدمت بیشتری در ساخت مسجد دارند مانند ترکیه، کشورهای عربی اسلامی و ایران در گذشته چنین موردی را نداشته‌ایم که مسجدی مختص بانوان باشد و اکنون نیز در این مساله احساس نیاز نمی‌کنیم. در برخی موارد این نیاز به جداسازی احساس می‌شده مانند سالن‌های ورزشی یا پارک‌های مخصوص بانوان که این مراکز تاسیس شده‌اند اما در حوزه مساجد هرگز این مساله در جوامع اسلامی مطرح نبوده است.

وی خاطرنشان کرد: وجود خطیب خانم برای بانوان توجیه‌پذیر است و از قدیم بانوان جلسات مخصوص خود را در منازل و در سالن‌ها داشته‌اند و الحمدلله با پیشرفت جامعه، بانوان در عرصه حوزه و دانشگاه روز به روز شاهد پیشرفت و رشد خطبای زن هستیم و زنان از این لحاظ خودکفا شده‌اند. اما اصرار بر این که امام جماعت نیز بانو باشد، با توجه به اختلافات فتوای موجود در این زمینه ضرورت این جداسازی احساس نمی‌شود.

معاون امور ایران مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی یکی از دلایل عدم ترجیح این جداسازی را در این دانست که فضاهایی که به عنوان مسجد در شهرها و به خصوص کلانشهرها در نظر گرفته می‌شود، اغلب فضایی محدود است که تقسیم آن به فضای زنانه و مردانه آن را محدودتر می‌کند، لذا من فکر می‌کنم دیدگاه متعادل جمهوری اسلامی و دنیای تشیع جایگاه ویژه خود را دارد. الحمدلله در تمام مساجد، حسینیه‌ها، تکایا، راهپیمایی‌ها و سایر اجتماعات جمعه و جماعت و حج و عمره و مراسم مذهبی حضور بانوان را شاهد بوده‌ایم و فضایی به آنان اختصاص داده شده است.

وی ضمن اذعان به این که در برخی موارد جایگاه بانوان مناسب نیست، گفت: در این راستا باید اقداماتی انجام شود. فضای بانوان نباید تنگ و کوچک یا دور باشد، از نظر تهویه، فرش و سرویس‌های بهداشتی و پاکیزگی شرایط مطلوب باشد و در تجدید بنا و ساخت و ساز مساجد جدید این نکته باید مد نظر قرار گیرد؛ چرا که در گذشته شاید در مواردی نسبت به این مساله کم توجهی شده و این تبعیض در فضا باید از بین برود تا مساجد فضایی برای آرامش باشند و همه افراد با تمام گرایش‌های سیاسی در مسجد احساس امنیت و آرامش داشته باشند و به عبادت بپردازند.

علم‌الهدی همچنین پیرامون معماری مساجد گفت: مشکل این است که ما تاکنون نتوانسته‌ایم معماری واحدی برای مساجد تعریف کنیم و مساجد هرکدام به شکل متفاوتی ساخته شده‌اند، در صورتی که در بسیاری کشورهای عربی و حتی مناطق جنوبی و عرب نشین ایران سعی شده مساجد رنگ واحدی داشته باشند و عموما سفید هستند و گلدسته واحدی دارند که از فاصله‌ی دور معرف وجود مسجد است. در حالی که در کلانشهرها این امر لحاظ نشده و در آینده باید مورد توجه قرار گیرد. شهرها و شهرک‌ها به صورت مداوم در حال توسعه هستند اما سرانه مسجد را نتوانسته‌ایم در کلانشهرها برای مردم تعریف و تهیه کنیم و گاهی مساجد کوچک جوابگوی جمعیت ساکن در شهرک‌ها و برج‌ها نیست.

وی یکی دیگر از موارد ضعف مساجد را در بسته بودن درب‌ها به جز اوقات نماز دانست و افزود: درب‌های مساجد باید همواره به روی مومنین باز باشد، در حالی که درِ مساجد شیعیان ۳ بار در روز گشوده می‌شود. حال آن که باید این امر تسهیل شود تا اگر نماز شخصی به تاخیر افتاد، متوسل به نماز خواندن در پیاده‌رو نشود که برای جامعه اسلامی شایسته نیست. در حالی که در میان اهل سنت که ۵ نوبت برای نماز در مسجد حضور می‌یابند، درب‌ها معمولا همیشه باز است و در مساجد ما نیز این امور باید دیده شود. علاوه‌بر این، به توصیه شهرداری سرویس‌های بهداشتی مساجد باید در طول روز در دسترس عموم باشند و شخصی برای این مسائل با درب بسته روبرو نشود.

وی با توجه به اهمیت بحث بانوان و مساجد در سال ۱۳۹۵ افزود: بخشنامه‌ای باید از سوی سازمان امور مساجد تنظیم شود و به قدر امکان به مساجد کمک مالی اختصاص یابد چرا که اکثر مساجد از نظر اقتصادی ضعیف هستند و حتی برای رفع نیاز آب و برق خود از نمازگزاران کمک می‌گیرند. البته مشارکت در این امر خیر پسندیده است ولی شهرداری‌ها و خیرین باید سعی در توسعه فضای بانوان در مساجد داشته باشند به ویژه که در بسیاری از مراسم حضور بانوان پررنگ تر از حضورآقایان است و لازم است کمدهایی جهت وسایل نماز و چادر و سجاده‌های بانوان در مساجد در نظر گرفته شود. دغدغه تمام ما ائمه جماعات است که با این مسائل درگیر هستیم و امیدوارم نهادهای مربوطه و خیرین گام‌هایی در این راستا بردارند.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجویان ایران«ایسنا»، تاریخ انتشار 31 مرداد 95 ، کد مطلب: 95050119733-: www.isna.ir