شعار سال: پایتخت نقاط قوت و ضعف بسیاری دارد و در برخی از نقاط این کلانشهر، حریم‌های امن شهری برای شهروندان رعایت نشده که می‌تواند مشکلات و حوادث متعدد را برای هر رهگذر به‌دنبال داشته باشد. در میان اقدامات انجام شده هنوز راهکار‌های مناسب برای مهار خطرات ناشی از گود‌های پایتخت به عنوان نقاط پر حادثه شهری اندیشیده نشده و گاهی احتمال نشست این گود‌ها و در پی آن تخریب حریم آن وجود دارد.

گود‌های پایتخت فقط شامل یک منطقه نمی‌شود، بلکه این مقوله در جای جای شهر تهران وجود دارد، اما شدت و حدت دارد. در آبان ۹۹، درباره آخرین خبر درباره گود بلوار کشاورز، نبش کوچه شوریده که متعلق به یکی از بانک‌هاست منتشر شد همچنین از دیگر گود‌ها می‌توان به گود خیابان حجاب که دارای عمق ۲۶ متری و وسعتی ۷۹۴۷ متر مربعی و مربوط به یکی از نهادهاست. گود خیابان زرافشان با عمق ۳۵ متر در شهرک غرب، گود هتلی در بلوار یادگار امام، در منطقه ۲ تهران خود نمایی می‌کنند، گود پرخطر بلوار دریا و گود معروف به پروژه ساختمان سازی در شهرک غرب از جمله این موارد است.

اقدام برای تعیین تکلیف گود‌های پر خطر بر عهده شهرداری‌ها است، اما شهرداری گاهی به دلیل اینکه ضابط قضایی نیست نمی‌تواند ورود جدی داشته باشد و به اخطار بسنده کرده و پروسه تعیین تکلیف آن مانند گود میلاد مشمول زمان می‌شود و اگر اتفاق فاجعه باری رخ دهد مدیریت یکپارچه‌ای مسئولیت آن را بر عهده نمی‌گیرد.

طی آبان سال جاری زهرا نژاد بهرام، عضو هیات رییسه شورای شهر تهران از شناسایی ۴۸۵ گود پرخطر در تهران خبر داد و افزود: شهرداری بر اساس قانون می‌تواند پس از پایش با اقدام قضائی مالکان را مجبور به ساخت و ساز در این گود‌ها کند یا نسبت به مزایده سازه‌ها اقدام کند.

۵۰ درصد گود‌ها خطرناک هستند/ بیشتر گود‌های پایتخت در منطقه ۱ و ۲۲ شهرداری تهران

طی روز‌های اخیر هم محمد سالاری، رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران با بیان اینکه در سطح شهر تهران ۲۹۰ گود در شهر تهران وجود دارد گفت: افزایش تعداد گود‌های پرخطر یکی از علت‌هایش همین پیش پروانه‌ها است، شهرداری تهران را ملزم کردیم که دیگر پیش پروانه صادر نکند. اساسا این اقدام غیرقانونی بود. زمانی که پیش پروانه صادر می‌شد دیگر این ساختمان‌ها ناظری نداشتند.

او افزود: در گذشته فرایند صدور پروانه از زمانی آغاز می‌شد که شخص گودبرداری کند، فونداسیون بریزد و مهندس ناظر گزارش را ثبت کند و آن گاه دیگر پروانه باطل نمی‌شد. مردم برای اینکه پروانه آن‌ها باطل نشود، گودبرداری می‌کردند، اما به بهانه اینکه منابع مالی و مشکلات سندی دارند، گود را رها می‌کردند و چندین سال به این شکل باقی می‌ماند.

این عضو شورای شهر تهران ادامه داد: در راستای جلوگیری از ایجاد گود‌های بلاتکلیف مقرر شد که زمانی تخریب انجام شد و بدون گودبرداری دیگر پروانه باطل نشود. اقدام انجام شد این بود که یک لایحه توسط اداره کل معماری ساختمان مدون و به شورای شهر ارسال و در حال بررسی آن هستیم که یک ضمانت اجرایی از صاحبان گود‌ها می‌گیرد و این مطرح شده است که از مالکان یک ضمانت بانکی به میزان هزینه تکمیل گود از صاحبان گرفته شود و زمانی که مشکل گود حل شد و زیربنا کامل شد این ضمانت به آن‌ها بازگردانده شود. این از نظر حقوقی در حال بررسی و امید است تا پایان سال به تصویب شورای شهر برسد.

رییس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران با اشاره به اینکه ۵۰ درصد گود‌های تهران خطرناک هستند، افزود: از قوه قضائیه و دادستانی درخواست داشته‌ایم که اعمال بند ۱۴ ماده ۵۵ مبنی‌بر مقاوم‌سازی و پرکردن گود‌ها در دستور کار قرار گیرد. تعداد قابل توجهی از این گود‌ها نیز پر شده و تعدادی نیز شروع به کار کرده‌اند.

۱۰۰ گود پرخطر در تهران

در دی سال جاری، سعید سعیدیان رئیس نظام مهندسی ساختمان استان تهران در این زمینه هشدار داد که بر اساس آمار شهرداری تهران ۲۸۰ گود رها شده در تهران وجود دارد که حدود ۱۰۰ مورد آن پرخطر بوده و باید به سرعت برای آن فکری کرد.

درضمن حسین احمدی معاون خدمات مهندسی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران درباره راهکار قانونی برای رفع مشکل گود‌های پرخطر گفت: اغلب گود‌های رها شده در تهران مشکل حقوقی دارند؛ گودبرداری کاری موقتی است که باید حداکثر طی ۲ سال طرح‌های ساخت و ساز روی آن‌ها اجرا شود تا پایداری ساختمان محقق شود.

قوانین شهرداری نیازمند اصلاح

افشین خاکی، کارشناس حوزه شهری درباره گود‌های پایتخت گفت: مقوله احساس امنیت در حوزه شهری مطرح است و در ابعاد مختلف با این مسئله مواجه هستیم. برای مثال شاید یک گودال در پیاده رو برای شهروندان حوادث متعدد ایجاد کند. هرچند در ساختار مدیریت شهری مسئله امنیت شهروندان مطرح است و از بعد حقوقی شهروندان در برابر مدیریت کلان صاحب حق نیستند. چون این حقوق به اشکال مشخص تعریف شده نیست. همین مسئله تبعات متعدد را به‌دنبال دارد. تامین امنیت در شهر از اهمیت برخوردار است. این مقوله وقتی در سطح کلان مورد بررسی قرار نگیرد با مشکلات متعدد همراه است.

این کارشناس شهری تصریح‌کرد: کم و کاستی‌های متعدد در قانون و مصوبات شهرداری‌ها با اصلاحاتی همراه بوده است. هرچند باز هم قوانین موجود نیازمند اصلاحات است. مسئله ارائه مجوز‌های ساخت‌و ساز‌ها در این باره هم مطرح است.

خاکی ادامه داد: قانون در خصوص ساخت‌وساز‌های با اخذ مجوز نیازمند بازنگری است چرا که گفته می‌شود اگر ساخت و ساز‌ها در صورت اخذ پروانه با تخلف همراه بود قانونگذار حق تخریب ندارد، بلکه مالک باید جریمه پرداخت کند. این مقوله اشکالات متعدد در ساخت‌و ساز‌های شهری به دنبال دارد.

به گفته او این مقوله باعث تفسیر شخصی قانون می‌شود و با کم و کاستی‌های قانونی مواجه هستیم. این تفاسیر به اشکال متخلف همراه است. از بعد اجتماعی احساس ناامنی در سطوح مختلف در بین شهروندان مشاهده می‌شود.

عزم جدی و اصلاح قوانین برای مهار گود‌های پایتخت

با بررسی اظهارات متعدد مدیران و کارشناسان شهر درباره آخرین وضعیت گود‌های پایتخت می‌توان به این امر اذعان داشت که مدیریت این چالش شهری نیازمند عزم و اصلاح قوانین است تا بتوان از بروز اشکالات متعدد جلوگیری کرد. البته باید به این امر توجه داشت که گود‌ها یکی از هزاران چالش شهر تهران در حوزه مدیریت شهری وجود دارد و به نظر می‌رسد دغدغه جدی در همه سطوح در آن خصوص وجود نداشته باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار ۹ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۱۲۵۵۹۹، www.borna.news.