شعار سال: نائب رئیس سابق شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان به نقد و دفاع این شورا در زمان حیاتش پرداخت.
سید عبدالواحد موسوی لاری، عضو مجمع روحانیون مبارز، وزیر اسبق کشور در دوران اصلاحات و نائب رئیس سابق شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان به بازخوانی علتهای موفقیت و شکست شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان، واکاوی رفتار جریان اصلاحات در انتخابات ۱۳۹۸ و بیان پیش بینی اش از انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا پرداخت.
قانون اساسی هنوز قدرت حل مشکلات را دارد
وی در آغاز این گفتگو با اشاره به تعریف ماهوی جریان اصلاحات در عرصه سیاست داخلی جمهوری اسلامی ایران، اظهار کرد: در ابتدا من تلقی خودم را از اصلاحات میگویم؛ اصلاحات یعنی جریانی که خود را در متن نظام تعریف میکند، خود را وابسته به نظام میداند و معتقد است که کمیها و کاستیهایی که به مرور زمان به هر دلیلی در مشی عمومی کشور ایجاد شده را میشود با اهتمام درونی حل کرد. جریان اصلاحات یعنی گروهی که میخواهند همواره در نظام و با مردم در صحنه حضور داشته باشند. این منش و ویژگی اصلاح طلبان است.
وی ادامه داد: اصلاح طلبان معتقد هستند قانون اساسی ما هنوز قدرت حل مشکلات کشور را دارد؛ حتما همین قانون اساسی نیاز به تجدید نظر، بازنگری و شفافتر شدن هم دارد. مثلا اصل ۹۹ قانون اساسی که شورای نگهبان این طور تفسیرش کرده نیاز دارد بار دیگر شفافتر نوشته شود.
موسوی لاری خاطرنشان کرد: اصلاح طلبان میخواهند در صحنه حضور داشته باشند؛ موجودیتشان یعنی حضور در عرصه سیاسی.
در همه انتخاباتها تصمیم اصلاح طلبان بر حضور بوده است
وی سپس گفت: چه برای انتخابات ۱۴۰۰ و چه برای انتخابات ۱۳۹۲ تصمیم اصلاح طلبان همواره بر حضور بوده است. حتی اگر راهی برایشان بسته شد، اما هر زمان که تنها روزنهای به رویشان باز شد، باز آمدند و حضور خود را ثبت کردند. سال ۱۳۹۲ همین طور شد. کاندیداهایی که فکر میکردند باید در صحنه میآمدند، نبودند، از کاندیداهایی که میشد حمایت کرد دو نفر باقی ماندند؛ آقای دکتر عارف که اصلاح طلب بود و آقای روحانی که معتدل بود. اصلاح طلبان با یک محاسبه واقعا دقیق و با ارزیابی صحیح از آقای دکتر عارف خواهش کردند تا صحنه را به آقای روحانی واگذار کند. ایشان هم پذیرفتند و به نظر من یکی از زیباترین سیاست ورزیهای اصلاح طلبانه رقم خورد.
معلوم نیست که یخ قهر مردم با انتخابات آب شود یا خیر
این فعال سیاسی در تشریح شرایط انتخابات پیش رو گفت: شرایط هزار و چهارصد با هزار و سیصد نود و هشت متفاوت است. اگر از حالا دستگاههای مسئول به مردم نشان ندهند که این دو انتخابات با یکدیگر متفاوت هستند؛ معلوم نیست که یخ قهر مردم با انتخابات آب شود یا خیر. اگر آب نشود فاصله مردم از حاکمیت زیاد میشود و این موضوعی خطرناک است.
پیش بینی گشایش داریم
وی ادامه داد: پیش بینی من این است که فضای سیاسی ۱۴۰۰ با مقداری گشایش رو به رو خواهد بود. به شکل ۱۳۹۸ با انتخابات رفتار نخواهند کرد؛ چرا که هم شرایط انتخابات ریاست جمهوری با انتخابات مجلس متفاوت است، هم جامعه سرخوردگی آن سال را باید پشت سربگذارد. مجموعه این موضوعات، حوادث بین المللی و مشکلات مردم اقتضا میکند حکومت راه سال ۱۳۹۸ را نرود.
اصلاح طلبان به دنبال مشارکت فعال در ۱۴۰۰ هستند
این عضو مجمع روحانیون مبارز در پاسخ به این پرسش که جریان اصلاحات چه میزان آماده حضور در عرصه رقابتهای انتخاباتی است؟ گفت: ۵۰ درصد آماده گی در میان اصلاح طلبان وجود دارد. یعنی آنها میخواهند مشارکت فعال داشته باشند؛ اما آیا شرایط حداقلی برای رقابت باقی خواهد ماند، یک موضوع دیگر است.
وی افزود: در حال حاضر این جریان دو موضوع اصلی دارد. یکی رابطه اش با مردم است؛ اینکه میتواند مجدد با مردم زبان مفاهمه پیدا کند؟ بحث دیگر هم این است که این جریان میتواند در میان خودش تشتتها را کنار بگذارد و آهنگ واحدی داشته باشد و به یک کاندیدای واحد برسد یا مثل سال ۱۳۸۴ با چند کاندیدا روبه ر ومی شود؟
موسوی لاری ادامه داد: به نظر من اصلاحات در حل نکته دوم یعنی اجماع میتواند بر خودش مسلط باشد. تجربه سالهای اخیر نشان داده که آنها دقیقه نود بالاخره میتوانند باهم متحد شودند. اما در مورد اینکه آیا میتوانند زبان مفاهمه با مردم پیدا کنند، هنوز چیزی احساس نکردم.
لبه تیز قهر مردم متوجه جریان اصلاحات نیست
وی در ارتباط با رابطه مردم و جریان اصلاحات نیز ابراز عقیده کرد: من یک برداشت شخصی دارم معتقد نیستم الان لبه تیز قهر مردم متوجه جریان اصلاحات است. مردم از رفتار عمومی حاکمیت نسبت به سرنوشت جامعه گلهمند هستند. در معیشت و اقتصاد، در شنیده شدن صدایشان و در نوع نگاه به انتخابات مشکل دارند که این مشکلات به همه دست اندر کاران باز میگردد. البته به صورت طبیعی گلههایی هم از اصلاحات دارند.
موسوی لاری ادامه داد: مردم گله دارند که گفتید عارف برود و روحانی را حمایت کنید، اما شرطی برای روحانی نگذاشتید تا خرش از پل گذشت و الان رئیس دفترش میگوید پیروزی روحانی رای خودمان بوده است.
وی افزود: نظر سنجیها را ببینید؛ رای روحانی ۶ تا ۸ درصد بود. چه اتفاقی افتاد که ظرف ده روز رایش از آن میزان به ۵۱ در صد رسید؟ علت جز فضا سازی و اجماع اصلاحات بر سر او بود؟ هاشمی و خاتمی و اصلاحات آمدند گفتند روحانی رای ما است. بنابر این مردم حق دارند بگویند شما روحانی را آوردید، اما میثاق نامهای با او ندارید. این موضوع مهمترین ایرادی است که به اصلاح طلبان وارد میشود. یا مردم به اصلاح طلبان میگویند شما هم نوع نگاهتان به مسائل، وقتی در درون حاکمیت هستید با زمانی که بیرون زمین بازی هستید متفاوت میشود.
این فعال سیاسی اصلاح طلب ادامه داد: مردم همچنین گله میکنند شما به شورای شهر رفتید و در مجلس فراکسیون امید را تشکیل دادید. جمعیت فراکسیون امید از یک سوم بیشتر بود. با همین ۱۰۰ نفر کارهای خوبی کردید، اما میتوانستند خیلی سرنوشت ساز باشند. مردم به اصلاحات میگویند در میزانی که مردم حمایت کردند، عمل نکردید. این گلهها خوب است. البته من معتقد هستم مقدورات جناحها را هم باید در نظر گرفت. مثلا همین ۱۰۰ نفر یک سری کارهای خوب انجام دادند و یک سری موانع داشتند که هیچ وقت شفاف و علنی مطرحشان نکردند.
جامعه به مسیری غیر از اصلاحات نرفته است
این عضو مجمع روحانیون مبارز یادآور شد: برداشت من این نیست که جامعه ما به سمت مسیری غیر از مسیر اصلاحات واصلاح طلبان رفته باشد. هرچند پارهای از سیاستها و رفتارهای قوای سه گانه به طور ناخواسته به تند شدن فضای جامعه ورشدرادیکالیسم واکنشی کمک میکند.
وی افزود: رادیکالیزم در ایران هزینههای زیادی داشته است. جامعه ذهنیت مطلوبی از تند شدن فضا نمیتواند داشته باشد؛ مردم ما میدانند که نتیجه رفتارهای تندروانه و رادیکال توسعه مضاعف مشکلات، نابودی منابع ملی، وسرمایههای اجتماعی را به دنبال دارد جامعه ما این شرایط را تجربه کرده است نه حکومت گران تندرو و رادیکال و نه واکنشهای تندرویانه و اعتراضات همراه با خشونت مطلوب اکثریت ملت نیست و جامعه دیگر به آن سمت نمیرود مگر خیلی تحت فشار بیش از حد باشد و فشارها افزایش پیدا کند.
موسوی لاری همچنین خاطرنشان کرد: مردم از آن طرف وضعیت موجود را هم قبول ندارند. پس تنها راه باقی مانده پیش پای جامعه اصلاحات است. مردم نه راه تند رادیکالیزم را میخواهند نه راه موجود را. میگویند ما کشور مان و نظاممان را میخواهیم، اما نه آنگونه که امروز اداره میشود، بلکه باید اصلاحات در آن صورت بگیرد. زبان مردم اصلاح طلبانه است واصلاح طلبان با این زبان آشنایی بیشتری دارند.
"دیگر تمام است ماجرا" شعار عامه مردم نیست
وی افزود: فکر میکنم اگر زبان مفاهمه جبهه اصلاحات با مردم حفظ شده باشد، گلههای مطرح شده قابل جبران میشود. اگر ۱۳۹۲ روحانی را آوردند و با او در چارچوب صحبت نکردند، ۱۴۰۰ باید کاندیدای خودشان را بیاورند. اگر در مجلس و شورای شهرها و روستاها اکثریت رای با اصلاح طلبان بود، اما موفق نبودند تلاش کنند موفق شودند. "دیگر تمام است ماجرا" شعار عامه مردم نیست نمیگویم طرفدار ندارد و یا خواست مردم چیزی جز واپسگرایی یا راکالیسم نیست؛ معتقدم مردم ما نه این هستند ونه آن.
موسوی لاری در واکنش به برخی انتقادات از عملکرد هر دو جناح سیاسی کشور خاطرنشان کرد: حتما عدهای به این نتیجه رسیدند که امور کشور از دست اصلاح طلب و اصولگرا خارج شده است، اما بگویید چه کنیم؟ رادیکالیزم که جواب نمیدهد، وضعیت فعلی اداره کشور مطلوب نیست. اپوزیسیون هم که از آن طرف دنیا سر در آخور بیگانه دارد و هر روز فقط در شبکههای اجتماعی کاری جز نفرت پراکنی نمیکند؛ بعض بی ازآنها هشت سال در کنار صدام بودند و چهار سال در کنار ترامپ. کسی که در کنار صدام و ترامپ بوده چه جایگاهی میان مردم دارد؟ تنها رویکرد و مسیر باقی مانده اصلاحات است یعنی رفع مشکلات از درون با نگاه واقعی.
از اصلاحات نا امید نیستم
وزیر کشور دولت اصلاحات در ادامه با تاکید بر اینکه از جریان اصلاحات ناامید نشده ام، گفت: ما اصلاح طلبی را از جریان اصلاحات جدا میدانیم. ممکن است مردم از من اصلاح طلب گله کنند، حتی ممکن است بگویند دفعه دیگر به فلانی که دو میلیون در مجلس رای دادیم، دیگر رای نمیدهیم. این گلهها به معنای اینکه مشی اصلاح طلبی را قبول نداریم نیست. من از اصلاحات مایوس نیستم گرچه ممکن است بگویم با فلان اصلاح طلب مشکل دارم.
مشکل جسمی علت استعفا از شورایعالی سیاستگذاری اصلاح طلبان
موسوی لاری در ارتباط با علت استعفایش از شورایعالی سیاستگذاری اصلاح طلبان نیز توضیح داد و اعلام کرد: من در این باره در متن استعفانامه توضیحاتی دادم. واقعا از لحاظ جسمی مشکل پیدا کرده بودم و دکترها گفتند از استرس باید دور باشم. احساس میکردم تحلیل رفته ام. برای جلسات حضوری شورا ساعتها باید در ماشین میماندم و همین موضوع برای سلامتی ام خوب نبود. ضمن اینکه بارها به برخی مسایل مرتبط با شورا نقد داشتم.
وی افزود: من میگفتم هر تجربه بشری بعد از مدتی باید در خودش بازخوانی شود. من احساس میکردم در جمع ما که جمعی مرکب از اشخاص حقیقی و حقوقی بود حقیقیها اکثرا به جلسه نمیآمدند. حقوقیها که میآمدند به نمایندگی از حزب سخن نمیگفتند؛ مثلا حزب کارگزان نمایندهای را معرفی میکرد؛ این آقا یک بار نمیگفت شورای مرکزی حزب یا دفتر سیاسی حزب ما پیشنهادی داده است. من بارها در جلسات گفتم درست نیست شما حقوقیها فقط به عنوان شخص حقیقی در این تشکیلات حضور داشته باشید.
وی ادامه داد: مثلا دولت تصمیم گرفت یارانهها را لغو کند و ارز را به کالاهایی که مد نظرشان است تخصیص بدهد. احزاب ما که میخواهند در مدیریت کشور نقش داشته باشند کارگروهی برای پیشنهاد به شورای سیاستگذاری در باره این موضوعات نداشتند. من از این وضع گله داشتم و میگفتم این نمایندگان باید زبان احزاب باشند نه این که خودشان مشخصا عضو تشکیلات به نظر بیایند. عملا شورا به یک حزب بدل شده بود. الان هم میگویم این مشکلات باید برطرف شود. اگر در این نهاد اجماع ساز این مشکلات ادامه پیدا کند وضع همانی میشود که در شورایعالی بود.
این فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامع تاکید کرد: احساس میکردم در جمع ما که ترکیبی از شخصیتهای حقیقی و حقوقی بود؛ حضور برای خیلی از حقیقیها مهم نبود، لذا در جلسات حضور نداشتند. وضعیت حقوقیها را هم که گفتم به نمایندگی از حزب اظهار نظر نمیکردند.
شورایعالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در تصمیمات کلانش موفق بود
وی در بخش دیگری از این گفتگو اظهار کرد: من بر خلاف نظر دوستانی که معمولا از بیرون به مسائل نگاه میکنند و به تعبیر عامیه کنار گود مینشیند و میگویند لنگش کن میگویم شورایعالی در تصمیمات کلانش موفق بود. ما در انتخابات ۱۳۹۲ ظرف مدت سه روز بازی باخته را به بازی برده شده تبدیل کردیم. آن انتخابات برای خودش رکورد است. ما در آن زمان اصلا تصوری از رد صلاحیت آیت الله هاشمی نداشتیم. او ستون نظام بود. وقتی رد صلاحیت شد پتکی بر سر تمام جریان تحول خواه خورد، اما جریان اصلاحات با تدبیر و منطق خود را جمع کرد و شکست صد در صدی را به پیروزی صد در صدی تبدیل کرد و توانست در این شرایط روحانی را رئیس جمهور کند.
وی یادآور شد: این اتفاق در مجلس دهم هم افتاد. رد صلاحیتها اتفاق افتاد، اما از همان افراد موجود لیست پیروز را بیرون دادیم. همان شورای شهر که به ترکیب ۲۱ نفره اش اعتراض میشود هم پیروزی بود. اگر به شما بگویند از بین ۱۰۰ نفر که این ۲۱ نفر هم در آن هستند، بهترینها را انتخاب کنید، یقین دارم با توجه به شاخصهها اکثریت همین ۲۱ نفر در لیست خود شما قرار میگیرند. مثلا مسجد جامعی چهره فرهنگی است که از پس کارهای شورا بر میآید یا افرادی مثل رسولی و میرلوحی که استاندار و معاون وزیر و فعال سیاسی بودند گزینههای خوبی بودند. خانمهایی که در شورا هستند هم فعالین مناسبی برای امورات شورا بودند.
این فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: من خودم میگویم شورای سیاستگذاری در تصمیمات کلانش نا موفق نبوده است. در انتخابات ۱۳۹۸ هم بهترین تصمیم را گرفت. گفت نسبت به رد صلاحیتها معترض هستیم، اکثر قریب به اتفاق کاندیدایمان رد صلاحیت شدند، بنابراین لیست نمیتوانیم بدهیم؛ اما، چون مشی ما اصلاح طلبانه است؛ ومعتقد به اصلاح از طریق صندوقهای رای هستیم به احزاب گفته شد ائتلاف لیست ندارد، اما احزاب خودشان میدانند که لیست بدهند یا نه. به هیچ حزبی نگفتند حق ندارید لیست بدهید. مشروح مذاکرات آخرین جلسه شورا که این تصمیم گرفته شد را ببیند؛ عینا گفته شد با رد صلاحیت ۲هزار نفر کاندیدا نمیتوانیم لیست بدهیم، اما به همه استانها ابلاغ میکنیم که اگر احزاب میتوانند لیست بدهند یا حتی اگر یک کاندیدا دارند حمایتش کنند و مشارکت سیاسی را انجام دهند.
بعضی از احزاب خودشان خراب کردند
موسوی لاری همچنین در انتقاد از عملکرد برخی احزاب در انتخابات ۱۳۹۸ گفت: بعضی از احزاب خودشان خراب کردند. اول کارگزاران قرار بود چند نفر را معرفی کند، بعد وسوسه شدند یک لیست سی نفره دادند. خب معلوم است در آن فضا کسی میگوید سی نفر کاندیدا دارم از دو حال خارج نیست؛ یا اینهایی که هستند واقعا اصلاح طلب نیستند یا این افراد همه اصلاح طب هستند و احزاب دروغ میگفتند که کاندیدا نداریم. لیست را نگاه میکردید میدیدید نهایت ۸ نفرشان مشی اصلاح طلبی دارند؛ در آن انتخابات احزاب ما اشتباه کردند.
اصلاح طلبان خودشان را اصلاح میکنند
وی ادامه داد: حالا برای یک اشتباه غیر راهبردی نمیشود گفت که نباید در انتخابات ۱۴۰۰ حضور داشته باشند. خب اصلاح طلبان خودشان را اصلاح میکنند.
این فعال سیاسی اصلاح طلب درباره نهاد اجماع ساز اصلاح طلبان نیز ابراز عقیده کرد: خیلی از چهرههای ملی نخواستند یا نتوانستند در این نهاد اجماع ساز حضور داشته باشند. اما به طور کلی احزاب ما میدانند که باید در کنار هم قرار بگیرند. چون موضوع ریاست جمهوری متفاوت است. این ترکیب جدید میتواند به گزینه واحد برسد. البته در انتخابات شوراها ممکن است باز هم به مشکل بخوریم. هم در زمان اجماع بر سر افراد و هم پیشتر از این موضوع در زمان مواجهه با هیئت نظارت که از نمایندگان فعلی مجلس تشکیل شده اند و ممکن است روند حذفی در پیش بگیرند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا امکان ائتلاف اصلاحات با چهرههای معتدل سیاسی وجود دارد یا خیر گفت: به نظر من تا اینجا اصلاح طلبان مصمم هستند در انتخابات ۱۴۰۰ با کاندیدای خودشان وارد عرصه رقابت بشوند. تلقی من این است که اصلاح طلبان در این راهبرد مصمم هستند.
وی در واکنش به پرسش دیگری درباره تعهد چهرههای میانه رو به اصلاح طلبان برای رعایت میثاق نامه آنان نیز خاطرنشان کرد: این موضوع بحث دیگری است؛ اگر اتفاقی بیافتد که شورای نگهبان همه نیروهای اصلاح طلب را تایید نکند، میشود درباره اش صحبت کرد. در آن صورت در میان کاندیدها اگر شخصی باشد که آرمانهای اصلاحات را تایید کند و میثاق نامهای باشد که آرمانها و اهداف اصلاح طلبی در آینده گم نشود میشود در موردش فکر کرد، اما این موضوع هم یک بحث جداگانه است و هم شرایط ویژهای میطلبد که من تردید دارم به آن شرایط برسیم.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از انتخاب، تاریخ انتشار: ۱۵ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: ۶۰۵۵۶۲، entekhab.ir