خشکسالی در راه و سیاست‌گذاری‌های حکومت

بنا به اظهارنظر کارشناسان و مقام‌های محیط زیستی ایران، سال جاری با کاهش بی‌سابقه بارش در نقاط مختلف ایران و بروز خشکسالی و بحران آب مواجه خواهیم شد. تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش زمین یکی از عوامل هرچه خشک‌ترشدن فلات ایران دانسته می‌شود.

شعار سال: بنا به اظهارنظر کارشناسان و مقام‌های محیط زیستی ایران، سال جاری با کاهش بی‌سابقه بارش در نقاط مختلف ایران و بروز خشکسالی و بحران آب مواجه خواهیم شد. تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش زمین یکی از عوامل هرچه خشک‌ترشدن فلات ایران دانسته می‌شود.

اما بحران آب در ایران مسأله‌ای نیست که به تازگی یا تنها به دلیل کاهش بارش و تغییرات اقلیمی ناشی از گرمایش زمین ایجاد شده باشد. سوء مدیریت آب و مصرف بیش از حد آن در صنعت و کشاورزی، و سیاست‌های توسعه ناپایدار در این بخش‌ها عاملی مهم‌تر و جدی‌تر در شکل‌گیری این قضیه بوده است.

علی ناظمی و سمانه اشرف از دانشگاه کونکوردیای کانادا و امیر آقاکوچک، از دانشگاه ایروین کالیفرنیا چندی پیش در مقاله‌ای در نشریه نیچر هشدار دادند که تأثیر کاهش ذخایر آب‌های زیرزمینی را می‌توان همین حالا در اضافه برداشت افراطی آب در ۷۷ درصد اراضی ایران دید. به نوشته آنها، کل حجم آب زیرزمینی ازدست‌رفته در بازه زمانی بین ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۵ (۱۳۸۳ تا ۱۳۹۶) ۷۴ کیلومتر مکعب بوده است. این پژوهشگران اخطار دادند که ادامه مدیریت ناپایدار آب‌های زیرزمینی در ایران به ویژه به خاطر کشاورزی به تغییرات بازگشت‌ناپذیر بر زمین و محیط زیست خواهد انجامید و امنیت آبی، غذایی و سیاسی‌ـ‌اجتماعی ایران را با خطر مواجه خواهد کرد.

خشکسالی در سال جاری بسیاری از کشاورزان و دامداران و عشایر را نگران کرده و شهروندان شهر‌ها را نیز در دسترسی به آب دچار مشکل خواهد کرد. هرچند دولت برای حل مشکل آب وعده‌هایی داده است، فعالان و کارشناسان محیط زیست این سیاست‌ها را ناکافی یا حتی در مواردی همچون انتقال آب از خزر و خلیج فارس و یا سدسازی‌های گسترده، مخرب و آسیب‌زا می‌دانند. دولت ایران همچنین در میان حکومت‌های معدودی همچون در ترکیه و عراق و اریتره و لیبی قرار دارد که رسماً به توافق اقلیمی پاریس نپیوسته‌اند.

در دهه‌های اخیر همه مقام‌های جمهوری اسلامی توسعه اقتصادی را اصل گرفته و سیاست‌گذاری‌های زیست‌محیطی را در اولویت قرار نداده‌اند. ناپایدار بودن توسعه علی‌رغم نتایج بالقوه مثبت کوتاه‌مدت، به تخریب گسترده محیط زیست و از بین رفتن منابع طبیعی همچون آب انجامیده است. اکنون که کشور در یک بحران اقتصادی شدید به سر می‌برد، پرسش اینجاست که آیا محیط زیست جایی در سیاست‌گذاری‌ها دارد؟ راه‌حل بحران آب چیست و پاسخ حکومت به آن چگونه بوده است؟

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال برگرفته از شفافیت برای آب