شعار سال:دکتر محمدرضا شانه‌ساز رییس سازمان غذا و دارو امروز در نشست خبری وزارت بهداشت که با حضور دکتر حیدری محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو به صورت ویدئوکنفرانسی برگزار شد، اظهار کرد: سازمان غذا و دارو مسئولیت حمایت از تولید داخل و مدیریت ارز مورد نیاز در کشور را برعهده دارد. به طوری که طی برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شد، برنامه‌ریزی در جهت حمایت از تولید داخلی بوده است.
 
او گفت: سازمان غذا و دارو  متولی تامین اقلام سلامت محور بوده و  وظیفه ما دسترسی آسان مردم به کالاهای سلامت محور و در عین حال مسئولیت حمایت از تولید داخل و مدیریت ارز مورد نیاز در کشور را هم برعهده دارد. در سال ٩٧ برنامه‌ریزی در جهت حمایت از تولید داخلی در قالب تشکیل قرارگاهی که مقابله با تحریم های ظالمانه را سرلوحه خود قرار داده بود، در دستور کار قرار گرفت. ماحصل اقدامات این بود که ارزبری ما در مجموع ارز نیمایی و بانکی در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۷ از ۴.۲ میلیارد به ٢.٨ میلیارد کاهش پیدا کرد که عدد بسیار بزرگ و قابل توجهی است و اگر ارزبری ۵۶٠ میلیون دلاری کرونا و اقلام مرتبط با آن در سال ۱۳۹۹ نبود، رکورد بی‌سابقه‌ای به جا می‌ماند.
 
شانه ساز ادامه داد: ما بازار واردات کالاهای مشابه داخل را کوچک و از تولید داخل حمایت کردیم تا جایی که امکان داشت و فضا را برای تولید داخلی باز کردیم، اشتغالزایی ایجاد شد. ٣٠ درصد ارزبری واردات را کاهش و در مقابل ١٠ درصد ارزبری تولید داخل را در سه حوزه دارو، تجهیزات پزشکی و شیرخشک افزایش دادیم و این در راستای سیاست حمایت از تولید داخل بود. حدود ۲۱ درصد بازار واردکنندگان ما کوچک شد. این اقدامات نشان دهنده عزم جدی وزارت بهداشت در حمایت از تولید داخلی بود.
 
رئیس سازمان غذا و دارو ادامه داد: ماحصل این اقدامات برخورد با تخلفات و امضاهای طلایی بود. با این حال در قالب آنچه که مردم به عنوان مافیا می‌شناسند، مخالفت‌های جدی را در این سال‌ها و به خصوص در ایام پایانی کار دولت برای دست اندرکاران نظام سلامت ایجاد کردند. در عین حال ما از اسفند ۹۸ با یک پدیده بی‌سابقه بین المللی و بی‌سابقه به نام کرونا برخورد کردیم. اینکه چه شد که تولید ماسک از ١۵٠ هزار در روز ظرف کمتر از دو ماه به ۴٠ تا ۴۵ میلیون در روز ارتقا پیدا کرد و تامین ونتیلاتور، اکسیژن ساز و داروهای مورد نیاز برای مقابله با بیماری کرونا، مهم است که هر کدام از آنها  افتخار بزرگی برای کشور و جامعه نخبگانی است.

ایران سومین تولیدکننده رمدسیویر در دنیا
 
در ادامه این نشست مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو هم درباره میزان مصرف داروهای درمانی کرونا در کشور اظهار کرد: با قرار گرفت رمدسیویر در پروتکل درمانی کرونا از سال گذشته تولید این دارو در کشور آغاز شد. به طوری که به محض اینکه در دنیا گفتند داروی رمدسیویر در درمان کرونا موثر است؛ ما سومین کشور دنیا بودیم که این دارو و ماده اولیه آن را در دنیا تولید کردیم.  در حال حاضر ۸ تولید کننده رمدسیویر در کشور وجود دارد که در زمان‌های غیر پیک صادرات این دارو هم انجام می‌شود.
 
محمدی از افزایش مصرف این دارو در کشور از مهرماه سال گذشته تاکنون خبر داد و افزود: در مهر سال گذشته ۱۶۹ هزار عدد مصرف رمدسیویر داشتم و این عدد در خرداد ۱۴۰۰ به ۶۰۰ هزار عدد رسید و در تیر به یک میلیون و ۳۰۰ هزار. در ماه جاری و در پیک پنجم تاکنون هم به دو میلیون و دویست و پنجاه هزار عدد رسیده است. البته بخشی از افزایش مصرف این دارو تجویز غیرمنطقی را نشان می‌دهد و بیمارانی رمدسیویر را دریافت کرده‌اند که شاید نیاز به آن نداشته‌اند.
 
شانه‌ساز گفت: مصرف رمدسیویر در کشورمان طی ۷۲ ساعت ۱۰ برابر افزایش داشته است که عدد بسیار بالایی است.
 
این مسئول درباره مصرف داروی فاویپیراویر هم توضیح داد:‌ مصرف این دارو در مجموع شش ماه دوم سال ۹۹ حدود ۱۱ میلیون بود اما تنها در تیر امسال اخیر به ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار عدد افزایش پیدا کرد. البته با توجه به اعلام کمیته‌های علمی مبنی بر عدم اثرگذاری این دارو در حال حاضر فاویپیراویر اما چون تجویز از سوی برخی پزشکان وجود داشت ما موظف به تامین این دارو هستیم. 
 
شانه‌ساز هم درباره کمبود این دارو در داروخانه‌های کشور و فروش در بازار آزاد عنوان کرد:‌ نکته مهم این است که بسیاری از کسانی که مجبور به تامین این دارو در بازار آزاد هستند دلیل سرگرانی‌شان کمبود دارو در داروخانه‌ها نیست. دارو در مسیر قانونی قابل تهیه است اما متاسفانه برخی مواقع هموطنان داروهای بدون نسخه را تقاضا می‌کنند یا همکار پزشک دارویی را خارج از قواعد علمی تجویز کرده که خرید آنها از مراکز مجاز عرضه این قبیل داروها در کشور میسر نمی‌شود. درباره مصرف رمدسیویر هم در حال حاضر اگر تجویزی خارج از پروتکل درمانی صورت می‌گیرد یا مهر مرکز مجاز به تجویز دارو روی نسخه نباشد خرید دارو با مشکل مواجه می‌شود. ما الان یکی از کشورهایی هستیم که بالاترین مصرف رمدسیویر را در دنیا داریم و با توجه به مصرف غیرمنطقی در کشور باید ناظران به این مساله ورود کنند تا مانع تجویزهای غیرمنطقی شوند.
 
او همچنین درباره نشت دارو از جمله داروهای درمانی کرونا به بازار آزاد از بیمارستان‌ها بیان کرد: گزارش‌هایی از این وضعیت داشتیم اما با توجه به این که امکان پیگیری نشت دارو در کشور محقق شده است، ‌ سازمان بازرسی کشور، سازمان غذا و دارو ستاد مقابله با قاچاق کالا در این باره ورود جدی داشته‌ و برخورد لازم در این باره انجام می‌شود. اصرار ما بر این است و جزو تکالیف قانونی است که تمام عرضه کنندگان دارو چه در بخش داروخانه‌ها و چه در بخش درمان الزاما محصولشان را در سامانه تی‌تک ثبت کنند. اگر دارویی خارج از سیکل و زنجیره قانونی تامین دیده شود حتما غیرمجاز و احتمالا تقلبی است و از مردم می‌خواهیم که مثل تاریخ انقضای محصول که از سوی آنها کنترل می‌شود، بررسی شناسه و برچسب تی‌تک را در تمام کالاهای سلامت محور و آگاهی از اصالت کالا را مد نظر قرار دهند.
 
شانه‌ساز با تاکید بر این که اکنون برای مصرف رمدسیویر در کشور به اندازه سه ماه موجودی داریم، اظهار کرد: حتی در صورت مصرف میزان بالای این دارو ذخیره داریم. ما بررسی‌هایمان را انجام می‌دهیم. یک محموله ‌ای هم سرم وارداتی بود که ما به محض اینکه شاهد کمبود سرم بودیم، ظرف پنج روز سرم را به کشور رساندیم و به هر حال واردکنندگان ما از طریق مرزهای زمینی و دریایی رساندند. زیرا از آنجایی که سرم حجیم و سنگین است، هوایی آن صرفه ندارد و بسیار گران می‌شود که زمینی و دریایی اقدام کردیم و تا امروز سه میلیون سرم وارد کشور شده است. به همین دلیل از چند روز قبل لغو موقت توزیع سرم از داروخانه‌های شهری را برداشتیم.

دیگر اسم یک واکسن باعث محدودیت واردات نمی‌شود
 
شانه‌ساز درباره بحث تولید واکسن کرونا هم بیان کرد: از نوروز ٩٩ برنامه‌ریزی در وزارت بهداشت با مدیریت دکتر نمکی برای تولید واکسن ایجاد شد و زیرساخت های فراوانی ایجاد شد و اکنون ٧ شرکت تولید را با پلتفرم های مختلف به مراحل مطالعات بالینی رساندند. ٢ واکسن مجوز مصرف دریافتند کردند. این اقدامات بزرگی بوده است.
 
او ادامه داد: در عین حال ما برای واردات برخلاف شایعاتی که مطرح می‌شود، از هیچ تلاشی فروگذار نکردیم. همچنین ما ۴٧ معرفی نامه به بخش خصوصی دادیم که ۵ معرفی نامه به شرکتی که از سوی اتاق بازرگانی تهران معرفه شده بود، ارائه و صادر کردیم. همه اقدامات در جهت تامین واکسن بود.
 
رئیس سازمان غذا و دارو در پاسخ به سوال همشهری مبنی بر میزان واردات واکسن از سوی بخش خصوصی به کشور اظهار کرد: واقعیت این است که علی‌رغم فضاسازی رسانه‌ای که انجام شد که عمدتا از سوی تعدادی از تجار هم بود، اولا باید بگویم اتهامی که وارد می‌کنند که وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو از فعالیت بخش خصوصی استقبال نکرده، اتهامی کاملا آشکار و واضح است که از آن مبرا هستیم. ما در سازمان غذا و دارو به شرکت‌های مختلف خصوصی مجوز داده و ما هیچ محدودیتی نداشتیم. البته واکسن فرآورده حساسی است و اینکه عده‌ای تفاوت بین واکسن و اقلام دیگر را متوجه نیستند و حساسیت بحث واکسن را درک نمی‌کنند، موضوع دیگری است. به هر حال واکسن فرآورده‌ای است که می‌خواهد به یک فرد سالم تزریق شود و حتی حساسیت آن از دارو بیشتر است. زیرا دارو را به یک فرد بیمار می‌زنید اما واکسن به فرد سالم تزریق می‌شود. در بحث داروسازی این حساسیت‌ها وجود دارد. خوب است که به حرف متخصصین توجه کنند.
 
رییس سازمان غذا و دارو ادامه داد: در عین حال پنج معرفی‌نامه هم به شرکتی که از سوی اتاق بازرگانی تهران معرفی شده، ارائه شده بود. من از رییس اتاق بازرگانی تهران تعجب می‌کنم. زیرا من حضوری از فعالیت‌شان استقبال کردم، اما چرا بعد از چند ماه که دولت تغییر کرده مجددا دارند بحث را مطرح می‌کنند. پنج معرفی‌نامه به شرکتی داده شده که از سوی اتاق بازرگانی تهران معرفی شده در پنج زمان متفاوت برای پنج کمپانی صادر شده است. نمی‌دانم چرا دوستان اصرار دارند که چنین حرف‌هایی را مطرح کنند.
 
وی تاکید کرد: در این فاصله از تعداد معرفی‌نامه‌هایی که صادر شده است، یک محموله یک میلیونی و یک محموله ۱۲۵ هزارتایی بوده است که مربوط به سال گذشته بود. حتی قبل از اینکه ستاد مقابله با کرونا تصویب کند، وزارت بهداشت از واردات بخش خصوصی استقبال می‌کرد. به طوری که یکی از شرکت‌های خصوصی با یک شرکت هندی وارد مذاکره شد و ۵۰۰ هزار دوز واکسن را از آن کمپانی خرید و پولش را فرستادیم، اما فقط ۱۲۵ هزار تا را توانست بیاورد و مابقی را دادستانی هند مانع خروجش شد و این طلب ما از طرف هندی است.
 
شانه ساز ادامه داد: بعد از مصوبات ستاد ملی کرونا در فروردین ماه و دستور رییس جمهور وقت، مجوزهایی صادر شد که بر اساس آن یک شرکت حدود یک میلیون دوز توانست وارد کند که در یک مرحله ۳۱۴ هزار تا آورد و مابقی را هم آورد که همه آن تحویل سیستم هیات امنای ارزی شد و در اختیار معاونت بهداشتی قرار گرفت. این کل پرونده ای بود که درباره بخش خصوصی وجود داشت. نمی‌دانم چرا در این روزهای سختی که درگیر موج پنجم هستیم، مجددا این مباحث مطرح و منجر به تشویش اذهان عمومی می‌شود.
 
این مسئول همچنین درباره بحث واردات واکسن کرونا، گفت: بحث خرید و فروش واکسن در دنیا کاملا بین دولت‌هاست. چند وقت قبل روابط عمومی شرکت فایزر اعلام کرد که واکسن فایزر را فقط به دولت‌ها تحویل دادیم و هیچ بخش خصوصی در خرید و فروش واکسن دخیل نیست. خوب است که برخی از مردم و مسئولان ما به این اخبار توجه دقیقی داشته باشند. در بحث واردات فایزر و مدرنا نیز دقیقا مطابق فرمایشات مقام معظم رهبری حرکت می‌کنیم. سیاست‌های کلی سلامت هم همین را اعلام می‌کند. ما اجازه واردات از منابع مجاز فایزر و مدرنا را دادیم و خواهیم داد و منابع مجاز آن محدودیتی برای واردات نداشتند و اسم یک واکسن باعث محدودیت واردات نمی‌شود، بلکه منبع مورد اعتماد و ایمن برایمان مدنظر است. به هر حال شرکت‌های بازرسی بین‌المللی هم می‌توانند به عنوان بازوی اجرایی برای ما باشند.
 
وی افزود: شرکت‌های بازرسی بین‌المللی که اعتبار بین‌المللی دارند و مورد وثوق کشورهای مختلف هستند، در ممالک مختلف دفتر و حضور دارند. گزارش آن‌ها برای ما مورد اعتماد است. بحث این است که باید مراقب باشیم. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده که چند صد میلیون واکسن فیک است و در دنیا دنبال بازار مصرف می‌گردد ما به عنوان دروازه‌بان اقلام سلامت محور باید مواظب باشیم که این اقلام وارد کشور نشوند. بنابراین بحث منبع است و اگر منبع صحت داشته باشد، مشکلی برای واردات وجود ندارد. بسیاری مواقع هم مستندات ناقص است که در شرایط معمول ریجکت می‌کنیم اما در شرایط بحرانی خود آن شرکت‌ها پیشنهاد می‌دهند که اگر می‌خواهید به صحت اطلاعات ما پی ببرید، بازرس بیاید و ببیند. بنابراین در مواردی بحث بازرسی هم مطرح می‌شود، اما اگر استنادات کامل باشد، نیازی به بازرسی ندارد.
 
این مسئول تاکید کرد: در حالی که سازمان جهانی بهداشت حرف از وجود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون واکسن فیک می‌زند، ما باید مراقبت های خود را داشته باشیم و نمی شود و سهل و ساده با این موضوع برخورد کرد. به هر صورت اقدامات انجام شده، بازار را به یک ثبات نسبی قابل قبولی رسانده است.

تناقضی درباره واکسن برکت وجود ندارد
 
شانه‌ساز همچنین درباره اظهارات ضد و نقیض درباره واکسن برکت نیز گفت: هیچ موضوع ضد و نقیضی وجود ندارد. کسانیکه در صنعت کار کرده‌اند، می‌دانند که وقتی خط تولید فرآورده جدیدی می‌خواهد راه بیفتد، هماهنگ شدن همه ابعاد تولید زمان‌بر است. خصوصا برای فرآورده حساس و های‌تکی مانند واکسن. دوستان برنامه ریزی داشتند، زیرساخت هایی ایجاد شده و نیاز به هماهنگی میان اجزای مختلف است. ما با برکت اختلاف نظری نداریم. واکسنی که تولید و تحویل می‌شود، دو هفته زمان می‌برد تا ارزیابی‌اش در آزمایشگاه‌های مرجع غذا و دارو نهایی شود. به عنوان مثال برکت اعلام می‌کند که تاکنون ۵ میلیون تحویل داده‌ام، سازمان غذا و دارو میزانی را که ارزیابی کرده اعلام می‌کند و اجازه مصرف همان میزان را می‌دهد. معاونت بهداشتی هم می‌گوید من از این میزانی که به دستم رسیده، میزانی را تزریق کردم و مابقی در انبار دانشگاه‌های علوم پزشکی است. ممکن است افرادی که از بیرون این اعداد را می‌شنوید، تصور کنید که اعداد باهم تناقض دارد، اما تناقض نیست بلکه زنجیره ای که در زمینه تولید، تایید و مصرف واکسن وجود دارد، اعداد مختلفی دارد. جالب و نگران‌کننده اینجاست که کسانی این مباحث را مطرح می‌کنند که می‌دانند داستان چیست و دانسته می‌خواهند افکار عمومی را مشوش کنند که امیدوارم با این توضیحات نگرانی مردم برطرف شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری ، تاریخ انتشار: 25  مرداد   1400، کدخبر: 621135، www.hamshahrionline.ir