شعار سال: تحلیلگر حوزه آب درباره تاثیر سدسازی‌های ترکیه بر منابع آبی و محیط زیست کشور‌های همسایه از جمله ایران اظهار داشت: اکنون اقدامات سدسازی ترکیه روی سرشاخه‌های دجله و فرات است و مشکل اساسی این است که این دو رودخانه منبع اصلی آب در سوریه و عراق هستند، کاهش میزان ورودی آب به این دو کشور که بعد از جنگ در نظر دارند که رشد داشته باشند و روی بخش کشاورزی هم حساب کرده‌اند، حتما تاثیر زیادی دارد.

وی افزود: کاهش ورودی آب به پایین‌دست دجله و فرات علاوه بر مباحث تاثیرگذاری روی کشاورزی منطقه و کم‌آبی، تبعات محیط زیستی زیادی خواهد داشت، مهمترین مسئله در کشور ما اینکه دجله و فرات منبع اصلی تغذیه‌کننده هورالعظیم هستند، کمبود آب در این ناحیه منجر شده که کانون‌های عظیمی از ریزگرد بوجود آید، ضمن اینکه ریزگرد‌ها روی کشاورزی، گرده‌افشانی گیاهان و سلامت نیروی انسانی هم تاثیر منفی دارد. جدای از آن هورالعظیم بسیاری خدمات اکوسیستمی مثل ماهیگیری، زندگی پرندگان و تنوع زیستی دارد باضافه اینکه در تعدیل هوای منطقه موثر است و اکنون تماما دچار آسیب می‌شود.

این تحلیلگر حوزه آب با بیان اینکه موضوع آب مرزی باید در چارچوب یک دیپلماسی بین کشوری حل شود، گفت: از نظر نظام حقوقی قانونی که قانع‌کننده باشد، وجود ندارد، کشور‌های بالادست معمولا هژمونی دارند که به کشور‌های پایین‌دست غالب می‌کنند تا این کشور‌ها بپذیرند و وارد تعامل شوند، بهرحال اکنون قانون مشخصی وجود ندارد مگر اینکه کشور‌ها در چارچوب مباحث بین‌المللی و یک دیپلماسی فعال ورود کنند کمااینکه عراق در رابطه با ترکیه و ایران همین کار را می‌کند تا بتواند توجه مراجع بین‌المللی را جلب کند.

وی در ادامه به تاثیر کمبود آب در این سطح بر بروز جنگ‌های داخلی و بین کشور‌ها پرداخت و تصریح کرد: یکی از علت‌های اصلی جنگ داخلی سوریه کمبود آب بوده است سوریه در یک مقطعی با شعار خودکفایی شروع به برداشت آب و تولید کشاورزی کرد، طی چند سال اقدام به برداشت از آب‌های زیرزمینی جهت تامین آب کشاورزی کرد، دو مرحله خشکسالی با فاصله زمانی کم رخ داد که همین دو خشکسالی موجب شد که آب در روستا‌ها وجود نداشته باشد و کشاورزان نتوانند کشاورزی کنند و به سمت حومه شهر‌ها مهاجرت کردند، دولت سوریه نیز نتوانست اوضاع را کنترل کند و در همین مواقع نیرو‌های سیاسی هم از مخالفت‌ها و اعتراضات استفاده کردند و جنگ داخلی سوریه شکل گرفت.

رئیسی ادامه داد: مهاجرت اقلیمی و جنگ داخلی از جمله تبعات موضوعات مهار آب‌های مرزی از سوی کشور‌ها است، به طوری که اگر به جایی مهاجرت کنند که مهاجرپذیر نباشد جنگ داخلی محتمل و اکنون شاهدیم که این مسئله در کشوری مثل سوریه حاد شده است.

وی بیان داشت: اکنون کشور‌های بالادست چه ترکیه و چه افغانستان سعی می‌کنند آب را مهار کنند تا آب کمتری وارد کشور‌های همسایه شود و این چانه‌زنی‌ها است که می‌تواند مشکلات را حل کند.

این کارشناس حوزه آب خاطرنشان کرد: در هر حال هر کشوری که ماده اولیه مثل آب، نفت و یا گاز دارد سعی می‌کند آن را حفظ کند، اما شاید تعامل بین‌الملل و ایجاد بازار بتواند مسئله را حل کند، اگر بازار منطقه‌ای وجود داشته باشد، ممکن است بتوان به تجارت و مبادله منطقه‌ای آب کمک کند.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از ایلنا، تاریخ انتشار: ۲۵ آبان۱۴۰۰، کد خبر: www.ilna.news، ۱۱۵۷۳۴۱