نگاه نخست: ITB برلین

سال 2016 نمایشگاه معتبر بین‌المللی گردشگری برلین پنجاهمین سالگرد برگزاری خود را جشن گرفت. این نمایشگاه که در آغاز در مقیاس کوچکی برگزار می‌شد، در سپتامبر 1966 آغاز به کار کرد و به سرعت توانست به موفقیت‌های قابل‌ملاحظه‌ای در سطح جهانی دست یابد. ITB برلین در آغاز با حضور 9 غرفه‌دار از 5 کشور مصر، برزیل، جمهوری فدرال آلمان (آلمان غربی)، گینه و عراق کار خود را شروع کرد. وسعت ابتدایی این نمایشگاه به 580 متر مربع می‌رسید و 250 بازدیدکننده تجاری در آن حضور یافته بودند. در سال بعد این نمایشگاه برگزار نشد، اما سال 1968 رشد خوبی نسبت به آغاز به کار این نمایشگاه ثبت کرد. حضور 156 غرفه‌دار از 38 کشور و 2500بازدیدکننده تجاری نمودی از این رشد بودند. در گذر زمان این نمایشگاه هر چه بیشتر مهم شد؛ برای مثال در سال 1974 مساحت منطقه برگزاری نمایشگاه از 20 هزار متر مربع فراتر رفت و بیش از 5هزار بازدیدکننده تجاری از آن دیدن کردند و کشورهای آمریکای جنوبی نیز برای نخستین بار به این نمایشگاه راه یافتند.

در سال 1977 بیش از 500 غرفه‌دار از 100 کشور وارد این نمایشگاه شدند و محصولات و خدمات خود را در معرض دید بیش از 7 هزار بازدیدکننده گذاشتند. در سال 1980 تعداد غرفه‌داران به بیش از هزار نفر رسید و مساحت منطقه نیز به 52 هزار و 500 متر مربع افزایش یافت. سال‌ها بعد و در سال 2015، ورود به هزاره جدید و شتاب گرفتن صنعت گردشگری در این هزاره موجب شد تعداد غرفه‌داران به 10هزار و 96 عدد برسد و 186 کشور نمایندگانی در ITB داشته باشند. تعداد شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه به 175 هزار نفر می‌رسید و تعداد بازدیدکنندگان تجاری 115 هزار نفر بود که 40 درصد آنها از خارج از آلمان به این نمایشگاه آمده بودند. در این سال موضوع اصلی بحث پیرامون اقتصاد مشارکتی بود که به استفاده روزافزون از خدماتی مانند Airbnb اشاره می‌کرد.

در نمایشگاه سال 2016 بالغ بر 78 درصد غرفه‌داران از خارج از آلمان حضور یافته بودند و 22 درصد را آلمانی‌ها تشکیل می‌دادند. اروپا با 57درصد بیشترین غرفه‌دار را به خود اختصاص می‌داد و پس از آن آسیا با 20درصد، قاره آمریکا با 12 درصد، آفریقا با 9 درصد و اقیانوسیه با 2درصد در غرفه‌های این نمایشگاه سهم داشتند. بیشترین حاضران در این نمایشگاه را به ترتیب تورگردانان، سازمان‌های گردشگری، هتل‌ها، سیستم‌های رزرو و اطلاعاتی و تکنولوژی‌های مربوط به سفر، آژانس‌های مسافرتی، انجمن‌ها و نهادهای گردشگری، شرکت‌های مربوط به حمل و نقل و در نهایت موسسات تحقیقاتی و نهادهای آموزشی تشکیل می‌دادند.

از جمله مهم‌ترین اهداف و دستاوردهایی که این نمایشگاه دنبال می‌کند «برقراری تماس‌ها و ارتباطات نوین با صنعت گردشگری» و «حفظ و نگهداری روابط تجاری موجود» عنوان می‌شود. بنا بر آمار اعلام شده، این اهداف بین 80 تا 88 درصد برآورده شده و میزان رضایت بسیار بالایی را از این نمایشگاه نشان می‌دهد. امکان تبلیغات و برقراری ارتباطات با عموم، مشاهده بازار و رقیبان حاضر در این صنعت، ایجاد آمادگی برای انجام معاملات تجاری، شرکت در سمینارها و کنوانسیون‌ها، سرمایه‌گذاری و به کار گرفتن احتمالی کارکنان جدید نیز از دیگر اهداف این نمایشگاه است.

نگاه دوم: WTM

تاریخچه برگزاری بازار جهانی سفر به حدود 37 سال قبل بازمی‌گردد. نخستین نمایشگاه لندن در سال 1980 برگزار شد و در طول 4 دهه اخیر، رشدی قابل توجه داشته است. حضور 40 کشور، 221 غرفه نمایشگاه و 9 هزار بازدیدکننده تجاری در نخستین دوره این نمایشگاه در المپیای لندن در سال 1980 جالب توجه بود. هدف از تشکیل بازار جهانی سفر را می‌توان تسهیل انعقاد قراردادها و معاهدات چند میلیارد پوندی صنعت سفر دانست که برای حدود 5 هزار فعال گردشگری از سراسر جهان و بیش از 50‌ هزار مخاطب در چهار گوشه گیتی، فرصت‌های بی‌نظیری فراهم می‌کند. بازار جهانی سفر، روابط تجاری بلندمدت را تسهیل و روی بازارهای محلی کار می‌کند تا فرصت‌های جهانی را برای افراد حاضر در آن فراهم آورد و کسب‌وکار این افراد گسترش و رشد یابد. بازار جهانی سفر بیش از 7 میلیارد دلار گردش مالی در معاهدات و معاملات صنعت سفر به همراه داشته و بیش از 186 کشور را سالانه گرد هم می‌آورد. این نمایشگاه مدعی است که 110 هزار حرفه مربوط به سفر را به یکدیگر ارتباط می‌دهد و در کیفیت و دسترسی به دانش جوامع دیگر در این حوزه نقشی مهم ایفا می‌کند.

بازار جهانی سفر لندن که در نوامبر برگزار می‌شود، در سال‌های گذشته بیشتر تاکید خود را بر جذب خارجی‌ها گذاشته بود؛ به‌طوری که در سال 2013 حدود 60 درصد از حاضران در این نمایشگاه از کشورهای خارجی و تنها 40 درصد بریتانیایی بودند. مطابق آماری که برای سال 2013 ارائه شده است، کل شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه به 55 هزار نفر می‌رسیدند و 7/ 3 میلیارد دلار در جریان آن نمایشگاه برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید درنظر گرفته شد. علاوه‌بر این، حدود 95 درصد از تماس‌هایی که در این نمایشگاه برقرار شد، با کیفیت خوبی همراه بود. از سوی دیگر، 96 درصد از شرکت‌کنندگان نیز اظهار کردند از برگزاری این نمایشگاه در سال 2013 رضایت داشته‌اند که چنین رقمی شگفت‌انگیز بوده و نشان‌‌دهنده کارآیی این نمایشگاه بوده است. از نظر میزان مخارج و شرکت‌‌کنندگان، نمایشگاه لندن فرصتی بسیار مهم برای بازار جهانی سفر و فعالان آن به‌شمار می‌رود.

نگاه سوم: فیتور

نمایشگاه بین‌المللی فیتور در اسپانیا یکی دیگر از مهم‌ترین نمایشگاه‌های بین‌المللی است که مرکزی برای گردهمایی حرفه‌های مربوط به گردشگری به‌شمار می‌رود. این نمایشگاه سالانه در مادرید برگزار می‌شود و در آغاز سال 2017 سی و هفتمین سال برگزاری خود را سپری کرد. در 3 روز نخست این نمایشگاه تنها بازدیدکنندگان تجاری از آن دیدن می‌کنند اما در دو روز پایانی این نمایشگاه برای عموم مردم و بازدیدکنندگان تجاری آزاد خواهد بود. مطابق آمار موجود، در سال 2015 روند رو به رشدی در حمایت از این نمایشگاه دیده می‌شد و حدود 9 هزار و 605 غرفه‌دار از 164کشور و منطقه در این نمایشگاه شرکت کرده بودند. تعداد حاضران تجاری در این نمایشگاه به 124 هزار و 659 نفر می‌رسید و 107 هزار و 213نفر نیز از عموم مردم از این نمایشگاه دیدن کردند. علاوه بر این، حدود 7 هزار و 184 نفر روزنامه‌نگار نیز از 60 کشور در این نمایشگاه حضور یافته بودند که نشان‌دهنده اهمیت فوق‌العاده این نمایشگاه در صنعت گردشگری بین‌المللی است. در حاشیه این نمایشگاه که عضو سازمان جهانی گردشگری نیز هست، جایزه UNWTO به برندگانی از سراسر جهان که نوآوری‌هایی درخصوص گردشگری فراهم کرده باشند، اعطا می‌شود و همین امر توانسته است جذابیت و اهمیت این نمایشگاه را برای شرکت‌کنندگان بیشتر کند.