شعار سال: «شهیر شهید ثالث» تحلیلگر مسائل ایران و خاورمیانه در مقاله ای تحلیلی در سایت «میدل ایست آی» اشاره می کند که بقای برجام در دوره ریاست جمهوری ترامپ در معرض خطر است. گزارش هایی وجود دارند که نشان می دهند ترامپ می خواهد تا ماه اکتبر به کنگره اعلام کند که ایران به مفاد برجام پایبند نبوده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که چنین حرکتی توافق هسته ای را نابود خواهد کرد. در عرصه تئوریک امریکایی ها می توانند از چهار روش به توافق هسته ای حمله كند:

۱-ایجاد چالش برای برنامه موشکی ایران

مقام های امریکایی از جمله ترامپ بارها اعلام کرده اند که ازمایش موشک های بالستیک ایران در تضاد با روح برجام است. اما چرا روح برجام و نه خود برجام؟ چرا که اشاره ای به برنامه موشکی ایران در توافق هسته ای وجود ندارد. بعید است که اروپایی ها به صرف بهانه ادامه برنامه موشکی ایران در کنار امریکا تا پای لغو برجام پیش بروند که توافق نامه ای بین المللی است و شورای امنیت سازمان ملل آن را تایید کرده است.

با این حال، در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت امده است که برنامه موشکی ایران باید محدود شود. البته بر سر ارتباط این موضوع با برجام میان کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد. البته نکته مهم آن است حتی نقض قطعنامه ۲۲۳۱ نیز نمی تواند به عنوان نقض برجام تفسیر شود. روس ها نیز معتقدند که مسئله موشکی ایران ناقض توافق هسته ای نیست. در نیتجه این مسیر برای نابود کردن توافق هسته ای به نظر می رسد که پایانی به نفع امريکا نداشته باشد.

۲-امریکا می تواند شکایت را به کمیسیون مشترک نظارت بر برجام ارسال کند

کمیسیون مشترک برجام مسئول نظارت بر اجرای توافق هسته ای با هدف حل و فصل مسائل است. این کمیسیون شامل نمایندگان ایران، ۱+۵ و نماینده عالی اتحادیه اروپا می شود.

همان طور که ناظران نیز ممکن است متوجه شوند امریکا دارای ظرفیت بالقوه همراه کردن کشورهای اروپایی از هشت رای کل در مورد تصمیم گیری است. با این حال، برای اثبات نقض برجام از سوی ایران امریکایی ها باید شواهد روشنی ارائه دهند و اژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید تایید کند که چنین انحرافی روی داده است. تاکنون اژانس بین المللی انرژی اتمی بارها تایید کرده که ایران مطابق با مفاد برجام عمل کرده است.

به نظر می رسد این مسیر نیز بسته شده است چرا که بعید است که اروپایی ها و آژانس به موجب درخواست امریکایی ها بگویند ایران ناقض برجام بوده و در مقابل هزینه های بحرانی بین المللی را بپردازند و قبول کنند.

۳-فشار بیش تر بر ایران برای بازرسی های گسترده تر

بسیاری از گزارش ها حاکی از آن هستند که دولت امریکا در تلاش است تا بازرسان آژانس بين المللی انرژی اتمی را متقاعد به طرح درخواست بازرسی از تاسیسات نظامی ایران کند چرا که دولت امریکا مدعی است که تهران ممکن است تقلبی در توافق هسته ای با فعالیت در تاسیسات نظامی انجام داده باشد.

در عالم تئوریک این راه می تواند ترامپ را به آن چه می خواهد برساند. اما به لحاظ عملی مسئله دسترسی به سایت های مظنون توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی تحت پوشش بندهای ۷۴ تا ۷۸ ضمیمه اول برجام روند بسیار پیچیده ای است. برای اغاز کار، آژانس بین المللی انرژی اتمی باید مدارکی را برای تایید این سوء ظن پیدا کند. اروپایی ها و آژانس نخواهند پذیرفت که بازرسی از تاسیسات نظامی به قیمت نابودی توافق بین المللی و نه صرف رفع سوء ظن انجام شود. انان هم چنین می دانند ایران اجازه بازرسی از این تاسیسات را نخواهد داد.

۴-تحریک ایران برای لغو توافق هسته ای

سناتور کورکر در ۲۱ جولای به دولت امریکا هشدار داد که مبادا امریکا توافق هسته ای را لغو کند بلکه باید کاری کرد که یاران لغو کننده آن باشد چرا که امریکا به حفظ متحدانش برای خود نیاز دارد.

برخی از کارشناسان اعمال تحریم های جدید علیه ایران در هفته های اخیر که به امضای ترامپ رسید را به عنوان بخشی از این استراتژی قلمداد می کنند که ترامپ خواستار فشار بر ایران است. ایران همان طور که بارها و بارها از سوی مقامات اش ذکر شده در تله امریکایی ها نخواهد افتاد و تا زمانی که تحریم های بزرگ مانند انرژی و بخش بانکی مجددا اعمال نشوند توافق را لغو نخواهد کرد. ایران اعتراض خواهد کرد، برنامه موشکی خود را گسترش می دهد و رابطه نظامی اش را با روسیه تقویت می کند اما توافق را لغو نخواهد کرد.

شهید ثالث در پایان در این باره که ترامپ بالاخره چه خواهد کرد می نویسد:«ترامپ به احتمال زیاد همان طور که بارها اعلام کرده خواستار مذاکره مجدد خواهد شد. تیلرسون وزیر خارجه امریکا اخیرا گفت که توافق هسته ای ناتوان از رسیدن به هدف ایران غیر هسته ای است و تنها هدف ایران برای تبدیل شدن به یک کشور هسته ای را تداوم می بخشد استراتژی امریکا این است که فشار زیادی بر ایران وارد کند تا آن کشور را پای میز مذاکره بازگرداند.

طرف امریکایی احتمالا خواستار اعمال تغییراتی در محدودیت های کلیدی برای ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران و ذخایر اورانیوم غنی شده می شود که پس از ۱۵ سال محدودیت شان منقضی می شود.

ایا امريکایی ها چیزی که می خواهند را بدست خواهند آورد؟ یک مکتب فکری در امریکا وجود دارد که معتقد است تحریم ها تنها دلیل به نتیجه رسیدن برجام بود. این دیدگاهی ناقص است. در حالی که درست است تحریم ها نقش مهمی در متقاعد کردن ایران به توافق داشتند اما باید توجه داشت که تهدیدات نظامی از سوی امریکا و اسرائیل نیز ایران را خسته و خنثی نکرد.

جلسات محرمانه جدی در سال ۲۰۱۳ میلادی در همان اغاز شد و پس از آن ویلیام برنز معاون وزیر خارجه پیامی را از اوباما به طرف ایرانی رساند که امریکا اماده پذیرش برنامه غنی سازی داخلی در ایران به عنوان بخشی از یک توافق هسته ای بود.

ایران تنها در صورتی از توافق کنار خواهد کشید که متوجه شود تحریم ها بر شرکت های غیر امریکایی نیز وضع شده اند و امکان تجارت کاملا از بین رفته است. در آن زمان ایران ممکن است از برجام دور شود ترامپ به آن چه می خواهد برسد و جهان احتمالا جنگ دیگری را تجربه خواهد کرد».

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی روز نو، تاریخ انتشار 22 مرداد 96، کدمطلب: ۲۷۸۶۲۹:www. roozno.com