محمود خاوران عضو اسبق تیم ملی کشتی آزاد و دارنده مدال طلای جام دانکلوف بلغارستان با بیان این مطلب افزود: پس از انتشار کتاب زوران (پیشینه کشتی آزاد و اجرای روش آن) کتابی با عنوان کشتی پژوهی در شاهنامه را در دست اقدام دارم که روند کار در مراحل پایانی قرار دارد و در صورت فراهم شدن شرایط آن را در اختیار علاقمندان قرار خواهم داد.

خاوران که سابقه چندین سال مربیگری کشتی را در کارنامه کاری خود دارد در مورد چگونگی حضورش در کشتی تصریح کرد: در نوجوانی زیر نظر اصغر گل نسایی تمرین کشتی می کردم و در ادامه نیز حبیب اله محلوجی و صادق ایمانی از مربیان من بودند و در تیم ملی نیز در خدمت استاد پرویز سیروس پور بودم، در سال 53 در قالب تیم ملی کشتی آزاد ایران همراه با قهرمانان بزرگی همچون ابراهیم جوادی و رمضان خدر راهی رقابت های جام دانکلوف بلغارستان که از معتبرترین رقابت های بین المللی آن زمان محسوب می شد، شدیم و من در دیدار فینال وزن 62 کیلوگرم با شکست ویکتور مارکیلوف کشتی گیر مطرح روس صاحب مدال طلا شدم.

وی ادامه داد اما مدتی بعد در حالی که در شهرم کرمانشاه در حال تمرین کشتی بودم از ناحیه کمر دچار آسیب دیدگی شدید شدم و دیگر نتوانستم کشتی بگیرم به همین دلیل رو به مربیگری آوردم و درجه سه مربیگری را در زمان فدراسیون سید محمد خادم، کلاس درجه دو مربیگری را در زمان شیرانی و کلاس درجه یک را نیز در زمان حضور آقای طالقانی گذراندم و همچنین در کلاس بین المللی مربیگری ورشنین نیز حضور داشتم، زیرا علاوه بر فنون کشتی آزاد، فنون کشتی فرنگی را نیز در کشتی های خود به کار می بردم.

خاوران در مورد چگونگی نگارش کتاب زوران اظهار داشت: پس از اینکه پا به سن گذاشتم دیگر توانایی مربیگری را نداشتم و رو به نوشتن کتاب زوران که شامل 250 فن کشتی می شود آوردم. حدود 10 سال برای تهیه این کتاب زمان گذاشتم زیرا تمام فنون را خودم نقاشی کردم و گردآوری این کتاب زمان بر بود، در مورد اسم این کتاب نیز باید بگویم که یک اسم اصیل ایرانی است و در زمان سلسله هخامنشی و مادها کشتی را "زوران" می نامیدند. همچنین جناب آقای دکتر کزازی نیز نام کتاب من را پیشینه کشتی آزاد و روش اجرای آن گذاشتند.

وی ادامه داد: در این کتاب اکثر فنون کشتی با نقاشی و به صورت جزء به جزء توضیح داده شده است و تمام این فنون در کشتی ایران بوده است.

خاوران در مورد کتاب جدیدی که در دست اقدام دارد گفت: کشتی پژوهی در شاهنامه نامی است که فعلا برای این کتاب انتخاب کرده ایم و ممکن است در آینده نام آن را تغییر دهیم. در این کتاب تلاش کرده ایم رزم هایی که در کتاب شاهنامه فردوسی انجام شده است و اکثرا به صورت تن به تن بوده را به صورت نقاشی در آوریم و فنونی را که در آن زمان فردوسی به آن اشاره کرده است را به شکل کشتی امروزی توضیح دهیم.

وی افزود: در کتاب شاهنامه فردوسی مبارزاتی بین رستم و سهراب، رستم با کک کوهزاد، کشتی بیژن با هومان پسر ویسه، نبرد رستم با افراسیاب و کشتی کیکاووس و شیده فرزند افراسیاب و امثال این وجود دارد که در آن از فنون کشتی استفاده شده است، البته مبارزات آن زمان اول از روی اسب شروع می شده و بیشتر بین شاهان بوده که من پس از خواندن شعرهای فردوسی توانستم ضمن نقاشی فنون توضیح فن و اسامی آن ها را نیز نگارش کنم.

خاوران اظهار داشت: بعنوان مثال می توان به فن "سر و ته یکی" در مبارزه بیژن با هومان ویسه اشاره کرد جایی که فردوسی می گوید: بزد دست بیژن بسان پلنگ * ز سر تا میانش بیازید چنگ * گرفتش بچپ گردن و راست ران * خم آورد پشت هیون گران * برآوردش از جای و بنهاد پست * سوی خنجر آورد چون باد دست، یا در آن زمان به این صورت بود که سه مبارزه برگزار می شد و در نبرد رستم و کک کوهزاد که در زمان 10 سالگی رستم بوده است، این چنین آورده شده است: کسی اندر جهان کودک نارسید * به این شیرمردی و گرگی ندید * همی خواست کو را زجا برکند * به پیش پدر بر زمینش زند * چو آمد فرود از که آن تیزچنگ * بدید آن بر و بال و غران نهنگ که در اینجا نیز چو آمد فرود به معنی فرود آمدن در فن درخت کن است.

وی افزود: یا در جای دیگر از شاه نامه اینگونه به کشتی اشاره شده است: بکشتی گرفتن گشودند دست * بماننده پیل و چون شیر مست * بکشتی گرفتن درآمد نخست * گشادند بازوی پیکار جست * ببستند عهدی که در کینه‌گاه * بمشت اندر آیند زی رزمخواه * هرآنکس که از مشت آید بزیر* چو نخجیر از چنگ درنده شیر *بسی مشت رد و بدل شد ز کین * بلرزید در زیر ایشان زمین * تهمتن یکی مشت پیچیده سخت * بزد بر بناگوش آن تیره‌بخت * بغلطید بر خاک و زو رفت هوش * بیفتاد برجای بی‌هوش و توش، و در ادامه آمده است: سوم دست کشتی گرفتند سخت * زره شد ز بس زورشان لخت لخت * همی زور کرد این برآن، آن برین * ز خون گل شده دشت آورد و کین * نهاده سراندر سر یک دگر * چو شیران جنگی گرفته کمر * چو خورشید گردید بر چرخ راست * همه مردی کک ز نیروی کاست * ز ناگاه برخاست گرد سپاه * که تاریک شد چشم خورشید و ماه که در اینجا نیز به فنون کشتی اشاره شده است.

خاوران ادامه داد و یا در جای دیگر به فن "گوسفند انداز" در جنگ کیکاوس شاه ایران با شیده فرزند افراسیاب این چنین اشاره شده است:

بیا تا به کشتی پیاده شویم * ز خوی هر دو آهار داده شویم * به زور جهان آفرین کردگار* بزد دست کیخسرو نامدار * به کردار شیری که بر گور نر * زند دست گور اندر آرد به سر * گرفتش بچپ گردن و راست پشت * برآورد و زد بر زمین بر درشت * همه مهره ی پشت او همچو نی * شد از درد ریزان و بگسست پی. و یا در جای دیگری از شاهنامه که مربوط به نبرد رستم پهلوانی ایرانی با افراسیاب پادشاه توران چین طبق قوانین آن زمان سوار بر اسب این چنین آمده است: سپهبد چو از چنگ رستم بجست * بخائید رستم همی پشت دست * چرا گفت نگرفتمش زیر کش * همی با کمر ساختم بند و پش * و در ادامه از زبان افراسیاب در مورد رستم اینچنین آمده است: یکی کودکی بود بر سان نی * که من لشگری برده بودم به ری * بیامد تن من ز زین بر گرفت * دو لشگر بدو ماند اندر شگفت * کمربند بگسست و بند قبای * ز چنگش فتادم زیر پای.

وی در پایان در مورد اجرای فن خاص جمال عبادی در رقابت های انتخابی تیم ملی کشتی آزاد اظهار داشت: به نظر من این فن برای اولین بار اجرا شده است و به نوعی اجرای فن کف شیر در مایه افلاک از پشت سر بوده است و من تصاویر این فن را نیز نقاشی کرده ام و طریقه اجرای آن را به نمایش گذاشته ام.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت فدراسیون کشتی جمهوری اسلامی، تاریخ انتشار: 25 مرداد 1396، کدخبر: 50416، www.iawf.ir