شعار سال: محمدباقر قالیباف 12 سال سکاندار مدیریت شهری در شهرداری تهران بود. سکانداری او هفته گذشته با پایان یافتن دوره چهارم شورای شهر به اتمام رسید و «محمدعلی نجفی» جایگزین او شد. با یک نگاه به شهر می‌توان شاهد تغییرات تهران در طول بیش از یک دهه گذشته بود و بدون شک قالیباف در این مدت اقدامات فراوانی را انجام داده است. مرتضی طلایی، نایب‌رئیس شورای چهارم شهر تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از اقدامات شهردار سابق تهران می‌گوید.

ارزیابی کلی شما از عملکرد مدیریت شهری در ۱۲ سال گذشته چیست؟

معتقدم به‌طور طبیعی هر مدیر ارشدی در حوزه کار خود نقاط برجسته و شاخصی دارد و در مقابل آن، ضعف و اشکال هم دارد. من فکر می‌کنم قالیباف هم از این قاعده مستثنی نیست. در واقع قالیباف علاوه‌بر اینکه کارهای بزرگ و قابل توجهی انجام داده‌‌ اما اشکالاتی هم ممکن است در دوره مدیریتی ایشان وجود داشته باشد که از کنار آنها هم نمی‌توان گذشت. این را به این دلیل در مقدمه عرض کردم که عده‌ای نگاه صفر و صدی دارند و عملکرد قالیباف را سیاه و سفید می‌بینند. من ازجمله کسانی هستم که اعتقادی به سیاه و سفید دیدن ندارم و معتقدم نکات خوب را باید خوب دید و در مقابل اشکالات را هم باید دید. البته این را هم در نظر داشته باشید که نقش شورا در موفقیت شهردار و نقش شهردار در جلب حمایت، نظارت و هدایت شورای شهر نقش تعیین کننده‌ای در موفقیت اداره شهر دارد و ما نمی‌توانیم ارزیابی عملکرد قالیباف را بدون توجه به نقش شورا ببینیم. این موضوع نکته برجسته‌ای است.

به نظر من مهم‌ترین اتفاقی که در دوره گذشته بر مدیریت شهری رخ داد، این بود که شهری که ما امروز تحویل دادیم، شهر جدید مدرن و نوینی است. شهری است که می‌تواند در طراز کلانشهرها و ابرشهرهای بزرگ دنیا مطرح شود و در بسیاری از جایگاه‌های گوناگون عمرانی دارای رتبه‌های قابل توجه و برجسته‌ای است. در چند مورد مثل پروژه دریاچه‌ شهدای خلیج فارس و پل طبیعت به‌عنوان شهر برتر در سطح جهانی برند و دارای رتبه برتر است.

البته ذیل این نکته‌ که شهر تهران به‌عنوان شهر نوین تحویل داده شده است، فهرستی از اقدامات را در حوزه‌های عمرانی، خدماتی، فرهنگی و اجتماعی می‌توان نام برد. نکته و اقدام دومی که به اعتقاد بنده در این دهه صورت گرفت، برقراری رابطه دوسویه بین شهروندان و مدیریت شهری است. امروز نگاه شهروندان ما به مدیریت شهری مثل نگاه گذشته نیست. سطح مطالبات و انتظارات مردم به واسطه تغییر رویکردی که در نحوه اداره شهر در این دهه رخ داد، بسیار متفاوت و متنوع شده است. در واقع در این بخش می‌توانم از تبدیل شدن شهرداری از یک سازمان صرفا خدماتی و عمرانی به یک سازمان عمرانی، خدماتی، فرهنگی، اجتماعی و آموزشی نام ببرم.

اگر بخواهم به مصادیقی از اقدامات قالیباف اشاره کنم، باید بگویم که به نظر من حوزه حمل‌ونقل را می‌توان به‌عنوان نقطه برجسته اقدامات ایشان عنوان کرد. وقتی ما از مترو سخن می‌گوییم باید توجه داشته باشیم که ساخت یک کیلومتر مترو 250 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، در این میان کار در زیرزمین هم بسیار سخت است. خطوط مترو در این دوره به 300 کیلومتر ظرفیت و نزدیک به پنج میلیون جابه‌جایی مسافر رسید. بنابراین به نظر من این کار برجسته و بی‌نظیری است که شاید در یک بازه زمانی 10 ساله کمتر در شهرهای بزرگ دنیا سراغ داریم.

البته باز هم در ذیل موضوع حمل‌ونقل می‌توان به موارد دیگر هم اشاره کرد. امروز تهران دارای سند طرح جامع حمل‌ونقل است که در آن میزان خطوط مترو، خطوط بی‌آرتی، خطوط اتوبوسرانی، تاکسیرانی و سایر مسائل حمل‌ونقل به‌طور کامل تعیین شده است و در این حوزه برابر با یک سند اقدامات اجرا می‌شود و این‌طور نیست که امروز در این حوزه باری به هر جهت کار شده باشد.

عملکرد قالیباف در حوزه شهرسازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به اعتقاد من در این دوره از مدیریت شهری، وضعیت تهران در حوزه شهرسازی بهبود پیدا کرد. در نظر داشته باشید که ما در فواصلی، در تهران فاقد سند جامع بودیم. لکن امروز تهران دارای یک سند جامع است. در حال حاضر نه‌تنها به یک سند جامع دست پیدا کردیم بلکه الان این سند در حال پیاده‌سازی در شهر است. ما در گذشته سندهای جامع در شهر تهران داشتیم، که این سندها در اختیار حوزه شهرسازی شهرداری بوده است اما امروز این سند طرح جامع تهران روی سامانه نشسته و تمام شهروندان ما می‌توانند در هر بخشی که نیاز داشته باشند به سامانه دسترسی داشته باشند.

در بخش عمرانی امروز تهران به چیزی بالغ بر 95 درصد از زیرساخت‌های حوزه عمرانی‌اش دست پیدا کرده است. به‌طوری که شاید بتوان گفت مدیریت شهری در ادامه راهی که پیش رو دارد، نیازی به توسعه زیرساخت‌ها ندارد. بلکه نگهداشت شهر تهران به‌عنوان یکی از موضوعات اولویت‌دار در مدیریت شهری دوره جدید باید مورد توجه قرار گیرد. این بخش هم در بزرگراه‌ها، معابر، میادین و... قابل توجه بوده است.

در حوزه دیگر چه اقداماتی انجام شده است؟

ما می‌توانیم با نگاه به گذشته نکات مثبت و منفی آن را بسنجیم و به آنچه که امروز و فردای شهر تهران به آن نیاز دارد، بپردازیم. به نظر من از اولویت‌های کاری‌ای که باید به آن پرداخته شود، بافت فرسوده است. اگرچه دوستان معتقدند که در حوزه بافت‌های فرسوده در این دهه خدمات خوبی انجام شده است اما من فکر می‌کنم آن‌گونه که باید ما در این حوزه به دلایل گوناگون، انتظار مردم را پاسخ نداده‌ایم. ولی این از افتخارات مدیریت شهری تهران است که امروز هر کسی در بافت فرسوده بود، اراده به نوسازی کند، بدون پرداخت هیچ وجهی می‌تواند اقدام به دریافت پروانه کند و کار نوسازی بافت فرسوده را انجام دهد. البته من معتقدم بحث هویت و دیده شدن محلات شهر تهران، دیده شدن نهاد مردمی شورایاری در محلات شهر تهران و ایجاد ساختار مدیریت محلی هم در نوع خودش مورد توجه است و زیرساخت‌های خوبی برای آن ایجاده شده، به‌طوری که می‌توانیم بگوییم ما در سطح محلات شهر تهران امکان ایجاد مدیریت یکپارچه محلی را امروز فراهم کرده‌ایم.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه فرهیختگان ، تاریخ انتشار 4 شهریور 96، کدمطلب:120343، www.newspaper.fdn.ir