اغلب کسانی که پول دارند، در تولید سرمایه‌گذاری نمی‌کنند؛ چرا؟

شعار سال: از مهم‌ترین مولفه‌هایی که در تمام کشورهای دنیا جهت دستیابی به رونق اقتصادی بدان توجه می‌شود، بازار پول و سرمایه است. بازار پول و سرمایه به‌عنوان یک بخش علامت‌دهنده به کارگزاران اقتصادی، نقش بسزایی در تحرک بخش واقعی اقتصاد یعنی تولید می‌تواند داشته باشد. همواره کشوری که هدفش را تولید بیشتر قرار داده است، باید زمینه‌های این افزایش تولید را نیز فراهم آورد و سیاست‌هایش در همین جهت اتخاذ شود.

باید گفت که تولید زمانی می‌تواند قوت بگیرد که سرمایه لازم بدان تزریق شود و این بخش بتواند به نسبت بخش‌های موازی از جمله بازار پولی (مشخصا بانک)، سودآوری و بازدهی بالاتری داشته باشد. به همین دلیل گفته می‌شود که دولت برای خروج از رکود و تحرک در بخش تولید و بخش واقعی اقتصاد، از مهم‌ترین اقداماتی که می‌تواند انجام دهد، این است که نرخ سود بانکی را تنزل دهد که سرمایه‌ها به سمت بخش تولید شریان پیدا کند.

اساسا هرگاه نرخ سود بانکی پایین باشد، هزینه فرصت بلوکه کردن پول در بانک بالا بوده و کارگزاران اقتصادی، پول و سرمایه خود را به بخش واقعی و تولیدی اقتصاد برده و با سرمایه‌گذاری در آن نه‌تنها سود بیشتری کسب می‌کنند، بلکه تولید ملی را نیز افزایش می‌دهند.

حتی در این شرایط خود بانک‌ها نیز به جای سفته‌بازی، سرمایه‌های موجود در بانک را به جای اینکه در بازارهای غیررسمی مبادله کنند، این سرمایه‌ها را وارد بخش تولید می‌کنند که از این رهگذر نه‌تنها به بخش تولید کمک کرده، بلکه خود نیز بهره کافی را می‌برند. دقیقا این چیزی است که در بسیاری از کشورهای مطرح جهان اتفاق افتاده است. اما اتفاقی که در کشور ما افتاده، دقیقا عکس این مساله است. باوجود رکود حاکم بر کشور، نرخ سود بانکی بسیار بالا بوده و لاجرم پول و سرمایه مردم در بانک بلوکه شده و بخش تولید همچنان بی‌تحرک باقی مانده است. در واقع وقتی سود بانکی بسیار بالاتر از بازدهی سرمایه‌گذاری در تولید است، هیچ توجیه اقتصادی وجود ندارد که پول از بانک خارج شده و به تولید تزریق شود.

در زمان کنونی معضلی که در کشور با آن مواجه هستیم این است که اکثر کسانی که سرمایه دارند، به هیچ عنوان رغبت و تمایل به سرمایه‌گذاری و تولید ندارند. از مهم‌ترین دلایل آن هم ریسک و نااطمینانی است که در نتیجه رکود بر بازار حاکم شده است و از طرفی نرخ سود بانکی بالا، این ریسک را برای سرمایه‌گذار کاهش داده و با خیال راحت پولش را در بانک می‌گذارد. لذا دولت با این کارش و بالا نگه داشتن سود بانکی باعث شده است که سرمایه‌ها به جای اینکه وارد بخش تولید شوند، همچنان در بانک باشند که شاهد این مدعا را می‌توان حجم بالای سپرده‌های بلندمدت دانست.

با نگاهی گذرا بر نرخ سود بانکی در کشورهای بزرگ جهان از جمله آمریکا، انگلیس، چین، ژاپن، آلمان، کره جنوبی و فرانسه می‌توان گفت که در همه این کشورها نرخ سود بانکی بسیار ناچیز بوده و متعاقب آن تورم نیز به دنبال آن بسیار پایین است.

با نگاهی به این جدول مشاهده می‌شود که هفت کشور اقتصادی جهان، نرخ بهره و تورم بسیار پایینی را تجربه می‌کنند و از طرف دیگر تولید ناخالص داخلی بسیار بالایی دارند.

اما کشور ایران در مقایسه با این کشورها مشاهده می‌شود که نرخ سود بانکی بسیار بالایی دارد و در مقابل سرمایه‌هایی که باید وارد بخش تولید شود و سرمایه‌گذاری شود، در بانک می‌ماند و نهایتا سفته‌بازی می‌شود و نتیجه‌اش کم بودن تولید ناخالص داخلی نسبت به کشورهای فوق است.

لذا ضروری است که دولت در سیاست‌های پولی خود تجدید نظری کند و برای تحرک در بخش تولید و تزریق سرمایه‌ها به بخش واقعی اقتصاد، سیاست‌های مناسب حال کنونی کشور را اتخاذ کند.