شعارسال: بازارسرمایه همواره به عنوان بازوی اصلی در تأمین‌مالی دولت و شرکت‌ها، نقش بی‌بدیلی در حمایت از بخش واقعی اقتصاد دارد. در یک دهه گذشته بازارسرمایه بستری را فراهم کرده است که دولت، شهرداری‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اعم از پذیرفته‌شده در بورس یا غیر از آن به آسانی می‌توانند نیازهای مالی خود برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌های زیرساختی و سرمایه‌گذاری را تأمین کنند.

این مهم با معرفی و بکارگیری انواع ابزارهای مالی صورت گرفته است. ابزارهای مالی مبتنی بر سهام به طور خاص برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و ابزارهای مالی بدهی به طور عمومی در دسترس تمامی متقاضیان حائز شرایط تأمین‌مالی قرار دارد. البته در این روند معرفی اوراق تأمین‌مالی اسلامی را می‌توان به عنوان نقطه عطف توسعه بازار بدهی کشور تلقی کرد؛ چراکه پس از ارائه آن‌ها به بازار، بخش در خور توجهی از تأمین‌مالی دولت و بنگاه‌های اقتصادی از این روش انجام شد.

همچنین نهادهای مالی دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار با مطالعه و بررسی ساختار مالی شرکت‌ها، تحلیل و ارزیابی پروژه‌های سرمایه‌گذاری، روش مناسب تأمین‌مالی را به متقاضیان پیشنهاد می‌کنند. بر این اساس از سال‌های گذشته برای تنوع‌سازی ابزارهای تأمین مالی در بازارسرمایه کشور تلاش‌های خوبی توسط ارکان بازارسرمایه صورت گرفته است و به نظر می‌رسد بازارسرمایه از ابزارهای مالی کمبود قابل توجهی را احساس نمی‌کند. از این‌رو، نهادهای مالی متخصص در تأمین‌مالی باید از تمام ظرفیت‌های خود در راستای معرفی این ابزارها به بنگاه‌های اقتصادی و ترغیب آ نها به تأمین‌مالی از طریق بازارسرمایه بهره گیرند.در حال حاضر بخش در خور توجهی از هزینه‌های تأمین‌مالی در بازارسرمایه مربوط به هزینه‌های تضامین نقدشوندگی و تعهدات بازارگردانی است که با حضور قریب‌الوقوع موسسات رتبه‌بندی در بازار بدهی کشور، می‌توان شاهد تأمین‌مالی ارزان‌تر سرمایه‌گذاری‌های جدید بنگاه‌های اقتصادی بود. همچنین با تسهیل فرآیند انتشار،کاهش مدت زمان تأمین‌مالی، کاهش کارمزدهای ارکان هزینه‌های معاملاتی و تسهیل ورود شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های کوچک، متوسط، دانش‌بنیان به بازارسرمایه می‌توان شاهد تحول در تأمین‌مالی شرکت‌ها بود. بی‌شک این‌گونه مسائل با درایت، تدبیر و همکاری تمامی ارکان بازارسرمایه و حوزه‌های کلان تصمیم‌گیری و سیاست گذاری کشور قابل رفع است.

همگام شدن با شرایط

بدون تردید، عدم تنوع در ابزارهای نوین مالی موجود در بازار و همچنین نبود تناسب الگوها و روش‌های موجود با سلایق و نیازهای تمامی سرمایه‌گذاران و شرکت‌های متقاضی تأمین‌مالی یکی از مشکلات تأمین‌مالی از طریق بازارسرمایه به شمار می‌رود که می‌توان آن را از طریق ارائه ابزارهای مالی جدید به بازار مرتفع ساخت. یکی از نکات حائز اهمیت در این خصوص، انجام کار کارشناسی دقیق با همکاری اقتصاددانان، فقها، حقوقدانان حوزه بازار‌سرمایه، فعالان، مدیران نهادهای مالی در راستای رفع ابهامات،گلوگاه‌‌ها، تدوین قوانین و دستورالعمل‌های تسهیل‌کننده، به روز رسانی آن‌ها در فواصل زمانی مناسب و توجه به ابعاد اجرایی و عملیاتی استفاده از ابزارهاست. البته باید توجه کرد که این حساسیت‌ها نباید منجر به تاخیر بیش از حد در طراحی و تصویب ابزارهای مورد نیاز بازارسرمایه شود.نکته مهم دیگر، بحث استفاده از ابزارهایی است که در عین پایبندی به اصول و قواعد اصلی بازار، قوانین ویژه آن ابزار و مقاومت نسبت به شوک‌های ناگهانی موجود در شرایط اقتصادی، انعطاف لازم را در قوانین و مقررات نسبت به شرایط روز داشته باشد. عدم انطباق اوراق منتشره با شرایط روز مشکلی است که می‌توان با طراحی اوراق منعطف و حساس نسبت به تغییر شرایط به مقابله با آن پرداخت.همچنین ابزارهای جدید، باید دارای جذابیت لازم برای سرمایه‌گذاران و بنگاه‌های متقاضی تأمین‌مالی باشد تا بتواند از استقبال مناسبی برخوردار شود. عدم توجه لازم به این مهم در مورد برخی ابزارهای تصویب شده در بازارسرمایه تاکنون سبب شده است تا شاهد رونق اندک این ابزارها باشیم. این مشکل مرتفع نخواهد شد، مگر با انجام کارهای کارشناسی دقیق در حوزه نیازسنجی بازار، بازاریابی محصولات مختلف مالی و بهره‌گیری از تجارب کشورهای توسعه‌یافته که تاکنون از ابزارهای جدیدتر و متنوع‌تر به صورت گسترده و موفق در بازارسرمایه خود از آن‌ها بهره برده‌اند.

پیش نیازهای قابل توجه

یکی از نقاط خلاء در بازارسرمایه، موضوع جذب حداکثری سرمایه‌گذاری خارجی، ارتباط و تعامل هر چه بیشتر با بورس‌ها و نهادهای مالی بین‌المللی، انتشار اوراق‌بهادار ارزی و سایر مباحث مربوط به حوزه تأمین‌مالی بین‌المللی است.

موضوعی که در سال‌های اخیر و به ویژه در شرایط پسابرجامی و گسترش تعاملات بین‌المللی کشور، مورد توجه مسئولان قرار گرفته و گام‌هایی نیز در این زمینه برداشته شده است؛ اما به نظر می‌رسد جهت عملیاتی‌شدن این موضوع نیازمند تلاش بیشتر و برنامه‌ریزی هر چه دقیق‌تر در این حوزه هستیم. بی‌شک، یکی از مسائل اصلی این حوزه، طراحی یا استفاده از ابزارهای مالی مورد پذیرش در بازارهای سرمایه بین‌المللی و انطباق این ابزارها با شرایط استفاده از ابزارها در بازارسرمایه کشورمان است.

به همین دلیل، حرکت به سمت طراحی و استفاده از ابزارهای بدهی یا سرمایه‌ای بین‌المللی که از یک‌سو بتواند جذابیت لازم برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی فعال در حوزه بازارسرمایه را فراهم آورد و از سوی دیگر، ضمن تأمین منافع داخلی، با شرایط و استانداردهای بازار‌سرمایه کشورمان مطابقت داشته باشد، امری بس ضروری و مهم به نظر می‌رسد.

لازم به ذکر است که ورود به این حوزه نیازمند رفع برخی مشکلات از جمله ریسک نرخ ارز، ریسک سیاسی در کشور و عملیاتی نشدن ابزارهای مناسب و کارآمد پوشش ریسك نوسان نرخ ارز مانند قراردادهای آتی ارز و بورس ارز است.همچنین طراحی ابزارهای مالی متنوع به ویژه از حیث ریسک و بازده، ضرورتی است که به نظر می‌رسد، باتوجه به رویکرد حمایتی موجود از بازارسرمایه، تاکنون چندان مورد توجه مسئولان قرار نگرفته است و بیشتر ابزارهای مورد استفاده در این بازار، فاقد ریسک یا با ریسک حداقلی عرضه می‌شوند، در حالی که در بازارهای سرمایه کشورهای توسعه‌یافته و پیشرو، شاهد ارائه انواع مختلف ابزارهای مالی برای سطوح ریسک‌پذیری متفاوت اعم از ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر هستیم.

در مجموع باید گفت که توسعه بخش بانکداری سرمایه‌گذاری (که با عنوان صنعت شرکت‌های تأمین سرمایه در کشور از آن یاد می‌شود) و استفاده از ظرفیت بالای موجود در این شرکت‌ها به منظور ارائه ابزارهای نوین مالی، می‌تواند به عنوان عاملی مهم در توسعه ابزارهای مالی در بازارسرمایه کشور به شمار آید؛ ظرفیتی که در بازارهای مالی کشورهای پیشرفته دنیا به خوبی مورد استفاده قرار گرفته است و در داخل نیز می‌توان با مشارکت شرکت‌های تأمین‌‌سرمایه از آن بهره جست.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت بورس، تاریخ انتشار:31اردیبهشت1397 ، کدخبر: 392621: www.onbourse.com