شعار سال: رويكرد مشتاقانه هند و افغانستان براي حضور در بندر چابهار حتي در شرايط تحريم، نشان مي‌دهد كه چقدر اين بندر مي‌تواند براي ايران استراتژيك باشد. آن‌گونه كه مدیرکل توافق‌نامه‌ها و توسعه بازار سازمان بنادر و دریانوردی مي‌گويد، هند مصرانه مي‌گويد چابهار را رها نمي‌كند و افغانستان نيز معتقد است چابهار تنها دروازه تنفس اين كشور خواهد بود. با وجود اين‌همه رغبت از جانب بهره‌برداران از اين بندر، شايد بهتر باشد كه وزارت امور خارجه با تمهيداتي بتواند در رايزني‌هاي بالادستي، همكاري در حوزه نفت با هند و همچنين مذاكرات آبي با افغانستان را به اين مورد ويژه گره بزند. مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در اين همايش اعلام کرد: با پیگیری‌های انجام‌شده در رسیدن کار به مراحل پایانی خود بهره‌برداری موقت شرکت هندی از بندر چابهار حداکثر در دو هفته آینده آغاز خواهد شد. محمد راستاد افزود: موافقت‌نامه چابهار در سال ۹۶ نهایی شد و بر اساس توافقی که در سطح رؤسای‌جمهور سه کشور صورت گرفته بود، بنا شد بحث‌های کارشناسی در قالب نشست‌هایی با حضور مقامات پیگیری شود که خوشبختانه گام نخست آن در تهران کلید خورد.

ضمانت بانكي براي هند فراهم شد
راستاد با اشاره به حضور و سرمایه‌گذاری شرکت APGL در چابهار اظهار کرد: خوشبختانه در طول این مدت سرمایه‌گذاری‌های خوبی در چابهار انجام شده و شرکت اپراتور هندی نیز با پیگیری مقدمات لازم تنها چند گام تا آغاز رسمی کار خود در چابهار فاصله دارد. آخرین بحثی که در این رابطه باقی مانده بود، مربوط به نهایی‌کردن ضمانت‌نامه‌های بانکی می‌شد که خوشبختانه با نهایی‌شدن آن می‌توان پیش‌بینی کرد فعالیت این شرکت هندی از دو هفته دیگر رسما کلید بخورد. راستاد توسعه بندر چابهار را مسئله‌ای بسیار مهم برای منطقه دانست و افزود: نه‌تنها سه کشور ایران، هندوستان و افغانستان می‌توانند در بخش‌های مختلف این بندر فعالیت کرده و اولویت‌های اقتصادی خود را، از جمله تجارت مشترک و ترانزیت منطقه‌ای در دستور کار قرار دهند، بلکه توسعه چابهار برای کشورهای آسیای میانه، اروپای‌شرقی، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و دریای عمان اهمیت بسیار زیادی دارد. ازاین‌رو ما می‌توانیم انتظار داشته باشیم که با توسعه زیرساخت‌ها از ظرفیت چابهار به‌طور کامل استفاده شود.

10پيشنهاد براي هند و افغانستان
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنين با ارائه ۱۰ پیشنهاد به هندوستان و افغانستان برای توسعه ترانزیت منطقه‌ای گفت: ایران طرح‌های توسعه‌ای متعددی در بنادر استراتژیک، از جمله بنادر شهید رجایی، امام، بوشهر، چابهار، انزلی و امیرآباد در دست اجرا دارد.

توسعه ريلي، يكي از مؤلفه‌هاي مورد توجه هند
قائم‌مقام وزیر امور خارجه هند نيز در ادامه اين همايش با بيان اينكه هند مشتاقانه منتظر تکمیل خط‌آهن چابهار- زاهدان و مشهد - هرات است، بر توسعه پس‌كرانه در چابهار تأكيد كرد. تیرومورتی گفت: مشتاقانه منتظر تکمیل خط‌آهن چابهار- زاهدان و مشهد- هرات هستیم تا فعالیت ترانزیتی و حمل‌ونقل چندوجهی بین ایران، هند و افغانستان توسعه یابد. او ادامه داد: توسعه ترانزیت در منطقه برای هندوستان چشم‌انداز خوبی دارد که می‌تواند حمل‌ونقل چندوجهی و ترکیبی را در منطقه توسعه دهد، زیرا برای اولین‌بار ما در توجیه اقتصادی این موافقت‌نامه متمرکز شده‌ایم. تیرومورتی تأكيد كرد: کشور هندوستان تعهد خود را برای اجرائی‌شدن این موافقت‌نامه اعلام می‌کند تا به صورت کامل بین سه کشور اجرا شود.

حضور بخش خصوصي افغانستان در چابهار
معاون وزیر حمل‌ونقل افغانستان نيز در ادامه اين همايش با تأکید بر لزوم تدوین پروتکل مناسب برای موافقت‌نامه چابهار گفت:‌ افغانستان با مشارکت بخش خصوصی، اهداف این موافقت‌نامه سه‌جانبه را دنبال می‌کند. امام‌الدین محمد وریماچ افزود: بدون تردید با اجرائی‌شدن این موافقت‌نامه، شاهد رشد و توسعه اقتصادی و همچنین توسعه پایدار در سه کشور خواهیم بود. در ۱۶ سال گذشته فعالیت‌های اقتصادی کانون توجه دولت افغانستان در منطقه بوده است. معاون بندری سازمان بنادر و دریانوردی نیز در اين همايش اعلام کرد: با تشکیل کارگروه اجرائی موافقت‌نامه چابهار بین سه کشور ایران، هند و افغانستان، طرفین می‌توانند کالای ترانزیتی خود را با هزینه کمتری از این مسیر جابه‌جا کنند. محمدعلی حسن‌زاده با بیان اینکه بسیاری از کشورها دسترسی به آب‌های آزاد و دریا ندارند، گفت: حمل‌ونقل دریایی هزینه کمتری دارد و ایران از این موهبت بزرگ برخوردار است. مدیرکل توافق‌نامه‌ها و توسعه بازار سازمان بنادر و دریانوردي در همين زمينه به «شرق» گفت: موافقت‌نامه في‌مابين دو سال پيش طراحي شد و بنا بود به تصويب مجالس سه كشور برسد و از سوي رئيس‌جمهور يا نخست‌وزيران كشورها ابلاغ شود.

بر همين اساس، در مجالس هند و افغانستان تصويب شد و در ايران نيز در سال گذشته اين مصوبه اخذ و امسال به وزارت راه ابلاغ شد. سه‌ ماه وقت داشتيم كه اولين كميته مشترك يا شوراي هماهنگي را تشكيل دهيم و طبق آن كارگروهي مصوب و وظايف آن تعيين شد. بنا بر نشست‌ها، قرار شد كميته تخصصي در دو ماه آينده در ايران برگزار شود و هر سه كشور نمايندگان خود را اعلام كنند. همچنين مقرر شد جلسه آتي در هند در نيمه اول سال 2019 برگزار شود.
محمدعلي اصل‌سعيدي‌پور بيان کرد اين توافق‌نامه به‌ صورت همه‌جانبه موضوع حمل‌ونقل و ترانزيت از چابهار را مدنظر دارد و به همين دليل نيز سازمان‌هاي ديگري مانند گمرك، قرنطينه و استاندارد و... در آن درگير خواهند شد كه مي‌تواند براي كشور درآمد ارزي درخور توجهي ايجاد كرده و اشتغال‌زايي گسترده‌اي داشته باشد.
به گفته او، هند مصرانه مي‌گويد چابهار را رها نمي‌كند و افغانستان نيز معتقد است چابهار تنها دروازه تنفس اين كشور خواهد بود؛ بنابراين مي‌توانيم از چابهار براي افزايش درآمد ارزي و ايجاد اشتغال بيشتر بهره‌مند شويم.
بهره‌گيري از چابهار در مذاكرات آبي و نفتي ريسك ايجاد مي‌كند؟
چابهار به‌عنوان بهترين گزينه براي ترانزيت هند و افغانستان، بهترين فرصت براي ايران است كه بتواند در لواي آن، علاوه بر سودآوري براي كشور، موضوع فروش نفت به هندوستان و مذاكرات آبي با افغانستان را دنبال كند. با‌اين‌حال، در گفت‌وگو با اين مقام مسئول كه مطلع بر جزئيات اين توافق‌نامه‌ است، مشخص شد چنين نگاهي بر اين توافق‌نامه سایه نينداخته است.
سعيدي‌پور دراين‌باره با بيان اينكه اين منظر در توافق‌نامه نوشته نشده است، مي‌گويد: اين توافق‌نامه مي‌تواند به‌صورت غيرمستقيم در بخش‌هاي ديگر نيز اثرگذار باشد و موجب توسعه ارتباطات اقتصادي و سياسي كشور شود، اما از آنجا‌ كه ايران نيز خود ذي‌نفع در اين توافق‌نامه است و اكنون در چابهار، پتانسيل ترانزيت گسترده‌اي وجود دارد كه از آن استفاده بهينه نشده است، ورود به بهره‌گيري از اين بندر در مذاكرات غيرمرتبط مي‌تواند ريسك باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 2 آبان 97، شماره: 3276