پیشنهاد کلانتری نه علمی است، نه عملی؛ بلکه یک شوی تبلیغاتی است

هفته گذشته رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در ملاقات با سفیر ترکیه پیشنهاد استفاده از آب دریاچه وان آن کشور برای انتقال به دریاچه ارومیه را داد. حالا اسکان نیوز درباره این پیشنهاد با مدیرکل سابق دفتر مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست گفت وگو کرده است.

شعار سال: محمد درویش مدیرکل سابق "دفترمشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست" وعضو هیات علمی "مؤسسه تحقیقات جنگل ها ومراتع کشور" درباره پیشنهاد عیسی کلانتری به سفیر ترکیه برای انتقال آب دریاچه "وان" به دریاچه ارومیه گفت:« عیسی کلانتری بیشتر می خواهد یک شوی خبری ایجاد کند تا اینکه به فکر دریاچه باشد. این پیشنهاد را از هر زاویه ای نگاه کنید فاجعه بار است و باید به شدت به آن، شک کرد؛ این طرح مطالعات ارزیابی ندارد و بدنه کارشناسی سازمان مطلقا از آن بی خبر است و از نظر پدافند غیرعامل نیز اساسا خطرساز بوده و به زیان ایران است.»

شخصیت برجسته محیط ‌زیست کشور به انتخاب "انجمن ارزیابی ایران" افزود:« پرسنل "دفتر ارزیابی سازمان محیط زیست" و حتی رییس "دفتر تالاب ها" مطلقا در جریان این موضوع نیستند. مگر می شود چنین پروژه ای بخواهد اتفاق بیفتد و رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور پیشنهادش را به کشور ترکیه بدهد، اما قبلش درباره موارد فنی و محیط زیستی آن با بدنه کارشناسی و مسوولان هر بخش، رایزنی های لازم انجام نشده باشد؟ یعنی هیچ مطالعه ای درباره اینکه آیا از نظر بیولوژیکی امکان انتقال این آب به دریاچه ارومیه وجود دارد صورت نگرفته است. اینکه آیا غرابتی وجود دارد؟ آیا این آب، اگر وارد دریاچه ارومیه شود خودش مشکلات محیط زیستی بیشتری را ایجاد می کند. اصلا بر روی این موضوعات هیچ کاری صورت نگرفته و به یکباره پیشنهاد آن با یک کشور خارجی داده شده است.»

درویش با تاکید بر اینکه عیسی کلانتری، بدون اینکه هماهنگی با حتی نزدیک ترین افراد ذی صلاح در این حوزه انجام شود و مدیران آن بخش اطلاع داشته باشند این پیشنهاد را داده گفت:« رییس یک سازمان می آید با سفیر ترکیه صحبت می کند و از ایشان می خواهد چنین کاری بکنند. این، واقعا یعنی چه؟ به جز اینکه می خواهد یک شوی خبری ایجاد کند و بگوید من به فکر مردم ارومیه هستم؟ »

مطالعات ارزیابی زیست محیطی
کنشگر محیط زیست در ادامه با اشاره به اینکه اجرای چنین طرحی امکان پذیر نیست یادآور شد:« اگر قرار بود چنین طرحی اجرایی بشود باید برای پروژه، "مطالعات ارزیابی محیط زیستی" انجام می شد و نتایج آن به ترکیه ارائه می شد و بعد می شد گفت که این انتخاب، عملی است.»

ترکیه وسدسازی دردسرساز برای ایران
مدیرکل سابق "دفترمشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست" هشدار داد:« نکته بعد این که ما الان باید از ترکیه طلبکار باشیم؛ چرا که با سدسازی بر روی دجله وفرات، باعث خشکی بخش عراقی هورالعظیم که یکی از منشاء های تولید گرد وخاک است شده است. بخش زیادی از بحران ریزگردها در آن منطقه ناشی از همین سدسازی ترکیه است که متاسفانه ایران، اصلا به دنبال این ماجرا نرفته است.»

درویش افزود:« حالا وقتی طلب آب دریاچه وان را از ترکیه می کنیم خیلی طبیعی است که آنها هم می گویند "به شما آب می دهیم و درمقابل، شما هم در قضیه سدسازی بر روی دجله وفرات، هیچ فشاری بر من نیاورید و مطالبه ای نداشته باشید؛ در واقع به همین راحتی مساله را فیصله می دهند. این، همان چیزی است که ترکیه می خواهد تا بر روی آن کار نادرستش سرپوش بگذارد. بعد هم ژست محیط زیستی بگیرد و بگوید "من آماده تعاملات زیست محیطی با ایران هستم." ترکیه کشوری است که کارنامه ناامیدکننده ای در حوزه محیط زیست داشته و دارد و حالا ما از او خواسته ایم تا دریاچه ارومیه را نجات بدهد؟!»

عضو هیات علمی "مؤسسه تحقیقات جنگل ها ومراتع کشور" تاکید کرد:« به نظر من باید به شدت به این موضوع شک کرد. آقای کلانتری اگر فکر می کنند آب انتقالی از دریاچه وان می تواند کمبود دریاچه ارومیه را تامین کند پس چرا دارند این همه هزینه می کنند و مشکلات اجتماعی-اقتصادی ایجاد می کنند تا از دریاچه "زاو" آب بیاورند؟ چرا می خواهند از "اَرَس" آب بیاورند؟ جز اینکه اساسا چنین چیزی امکان پذیر نیست و تنها یک کار تبلیغاتی است، از آن دست سخنانی که اغلب بی مطالعه و بدون تخصص می گویند!»

این کنشگر محیط زیست با بیان این نکته که ایران الان باید طلبکار باشد و در مجامع بین المللی، بر اساس "معاهدات بین المللی آبراهه های مشترک" به ترکیه اعتراض کند گفت:« رییس یک تشکیلات محیط زیستی نباید اساسا به چنین موضوعی تن بدهد؛ چه رسد به اینکه آنرا پیشنهاد دهد. چرا که از نظر آموزه ها و اخلاق زیست محیطی، هر گونه تغییر و دستبرد در رژیم آب شناسی، یک برآیند غیراخلاقی است و سازمان های متولی محیط زیست باید نسبت به این موضوع، حساس باشند و چشم انداز طرح هایی را که می خواهد پیاده شود ببیند. نکته ای که آقای کلانتری عموما به آن توجه ندارند.»

درویش تاکید کرد:« این پیشنهاد آقای عیسی کلانتری، در اصل بها دادن به توسعه کشاورزی است نه دریاچه ارومیه؛ می خواهند آب شیرین هایی که داریم را خرج توسعه کشاورزی کنند و از آنطرف، آب بی کیفیت و اسیدی دریاچه وان را که دو درجه هم میزان اسیدی بودنش بیشتر است به دریاچه ارومیه بریزند. یعنی حتی اگر در نهایت این کار هم اتفاق بیفتد، چنین نگرشی باز هم تعداد سدها را در حوضه دریاچه ارومیه بیشتر خواهد کرد؛ آنوقت آن تفکری که می گوید نباید آب شیرین را هدر بدهیم و وارد دریاچه ارومیه بکنیم تقویت می شود و باز هم می روند به سمت تجاوز به عرصه های مرتعی و رویشگاه های درختچه ای منطقه و آنها را هم تبدیل به اراضی کشاورزی می کنند که این خود، یک فاجعه بزرگ تر است.»

از سوی دیگر، پیشنهاد عیسی کلانتری، از منظر پدافند غیرعامل باعث وابسته کردن کشور به آب یک کشور دیگر شده و مشکلات بسیاری خواهد داشت. ممکن است ترکیه از این کانال به عنوان اهرم فشار بر ایران استفاده کند. شاید ترکیه فردا بگوید برای "وان" کاربری های جدید تعریف شده و دیگر نمی توانیم آب آنرا به شما بدهیم. بعد می خواهید با آن توسعه کشاورزی و ... چه بکنید؟ به نظر من این پیشنهاد را از هر زاویه ای که نگاه کنید فاجعه بار است.»