شعار سال :شهر تهران سالهاست بودجه، امکانات و جمعیت کشور را می بلعد و متاسفانه اقدامات انجام شده در سه دهه گذشته نتوانسته جلوی این روند را بگیرد.

جمعیت استان تهران بیش از ۱۳ میلیون؛ جمعیت شهر تهران در شب بیش از ۸ و در روز نزدیک به ۱۲ میلیون نفر است. استان تهران در حالی نزدیک به یک پنجم جمعیت ۸۰ میلیونی کل کشور را در خود جای داده که تنها یک صد و پنجاهم مساحت کشور را دارد. نزدیک به ۶۰ درصد سپرده ها و همچنین ۶۰ درصد کل تسهیلات بانکی کشور در تهران قرار دارد. نزدیک به یک چهارم تولید ناخالص کل کشور در تهران و به همین ترتیب تقریبا یک پنجم دزدیها و قتلها و پروندهای قضایی هم مختص تهران است.

اینکه چرا تمامی تمهیدات اندیشیده شده توسط دولتمردان نتوانسته از روند متورم شدن تهران بکاهد بسیار ساده و روشن است. تهران به "سیاه چاله ای" تبدیل شده که حتی هرگونه افزایش بودجه در سایر نقاط کشور را به مرور به درون خود میکشد. حداکثر راهکار دولتمردان ایرانی برای کاهش بیعدالتی منطقه ای و توسعه متوازن این بوده که بودجه استانهای محروم و دورافتاده را بالا ببرند. غافل از اینکه چنین راهبردی در بهترین حالت کمترین تاثیری در بزرگتر شدن تهران نخواهد داشت. تا زمانی که تهران پایتخت است؛ ارزش افزوده سرمایه گذاری در آن بیش از سایر مناطق کشور خواهد بود. به همین دلیل اولویت مردم سراسر کشور سرمایه گذاری در تهران است و آنها به محض دستیابی به پول کافی حتی اگر مایل به سکونت در تهران نباشند ترجیح میدهند آپارتمانی در تهران بخرند تا از افزایش سرعت رشد قیمت آن بیشتر سود ببرند. به همین دلیل است که در سه دهه گذشته شهرهایی مانند اسلام شهر، واوان، اندیشه، پرند، پردیس و ...تاسیس یا توسعه یافته و آپارتمان سازیها در ادامه راههای تهران _کرج این دو شهر را به هم وصل کرده است.
تا زمانی که تهران پایتخت است؛ در هر گوشه مملکت که پول ریخته شود به مرور به داخل تهران کشیده میشود. پول و سرمایه که به تهران بیاید کسب و کار هم در تهران متمرکز میشود و سرعت مهاجرت را بیشتر و بیشتر میکند.

تنها راه انتقال پایتخت است؛ کاری که ترکیه و پاکستان انجام دادند. اگر به جای آنکارا، هنوز استانبول پایتخت ترکیه و به جای اسلام آباد، هنوز کراچی پایتخت پاکستان بود چه خطرات و هزینه هایی در این شهرها ایجاد میشد؟ آیا گسترش ویروس کرونا در پایتختهایی با بیش از ده میلیون جمعیت به راحتی کنترل این ویروس در شهرهای سه یا چهار میلیونی است؟ چرا امروز تهران بیشترین تعداد فوتی بیماران کرونایی را دارد و پروتکلهایی بازگشایی آن با دیگر شهرهای کشور متفاوت است؟ چرا نگران خسارت فاجعه بار زلزله احتمالی در تهران نیستیم؟ چرا نگران افزایش مرگ و میر ناشی از انواع آلودگیها در تهران نیستیم؟
تصمیم انتقال پایتخت نه تنها برای گسترش عدالت و توسعه سایر مناطق کشور؛ بلکه برای خود تهران هم امری ضروریست. البته چنین تصمیمی در اختیار و حیطه قدرت رییس جمهور نیست و کل نظام باید پشت آن قرار گیرند.

از طرف دیگر؛ باتوجه به پیامدهای رکود، ورشکستگی و بیکاری گسترده ناشی از شرایط کرونایی؛ برخی از اقتصاددانان داخلی و خارجی به این نتیجه رسیده اند که برای ایجاد رونق اقتصادی و کاهش موج بیکاریها باید به نظریه "اشتغال عمومی" کینز بازگشت. یعنی دولت طرحهای عمومی و عام المنفعه را در دستور کار قرار دهد. چه طرحی بهتر و ضروریتر از انتقال پایتخت. با توجه به قیمت زمین و املاک در تهران؛ پول فروش زمین و ساختمانهای دولتی به راحتی برای ایجاد زیر ساختها و ساخت یک پایتخت جدید کافیست. چنین کاری؛ ضربه ای مهلک به سوداگری مسکن و گامی مهم در تحقق عدالت منطقه ای خواهد بود.
البته شهر جدید باید حداقل ۵۰۰ کیلومتر با تهران فاصله داشته باشد و مدیریت ساخت آن به شرکتهای خارجی واگذار شود تا فرصتی برای دزدی و اختلاس بیشتر نباشد.

یادداشت دکتر نظام بهرامی کمیل

برگرفته از فضای مجازی