شعار سال: میراث فرهنگی در کشور حوزه مهجوری است. معمولا دولت‌ها افرادی را به مدیریت این بخش انتخاب می‌کنند که هیچ سابقه‌ای در حوزه مدیریت خود ندارند. تا قبل از تبدیل سازمان میراث فرهنگی به وزارتخانه گفته می‌شد این نهاد حیاط خلوت دولت است و با تبدیل آن به وزارتخانه اتفاقات مثبتی در حوزه مدیریت آن رخ می‌دهد. اما بعد از گذشت یک سال و اندی هنوز هیچ تغییر رویه‌ای در تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت این حوزه مهم رخ نداده است. هنوز بحث بودجه سال ۱۴۰۰ داغ است. امسال نیز مانند سال‌های گذشته برخی نهادها، بودجه‌های سرسام‌آوری می‌گیرند و سرآخر نیز بیلان کاری مشخصی ندارند. در سال‌های گذشته مردم نسبت به اعداد و ارقام بودجه حساس‌تر شده‌اند.

وزارت میراث فرهنگی و گردشگری از جمله نهادهایی است که به نسبت حوزه اختیارات و مسوولیتش بودجه بسیار اندکی دریافت می‌کند. به عنوان مثال بودجه تعیین شده برای مرمت و نگهداری ۳۴ هزار اثر ثبت شده تاریخی در کشور تنها و تنها ۲۰۰ میلیارد تومان است!

بودجه بسیار اندک

چند روز پیش خبر رسید پل تاریخی کرج پس از چند روز بارش باران ریزش کرد؛ اتفاقی که باعث شد علی‌اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی و گردشگری به محل حادثه برود. او در آنجا پس از بازدید از میزان خسارت، از نبود بودجه کافی برای مرمت و نگهداری آثار تاریخی سخن گفت.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در واکنش به ریزش بخشی از یک پل تاریخی در کرج با بیان اینکه امر مرمت بناهای تاریخی مستمر است و دائما با این حوادث مواجه هستیم، گفت: من بارها گفته‌ام ولی کسی گوش نمی‌کند که بودجه ما بسیار اندک است. میراث فرهنگی با ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان، ۳۴ هزار ابنیه تاریخی را نگهداری می‌کند. علی‌اصغر مونسان دیروز با حضور در استان البرز در جمع خبرنگاران گفت: البرز هم به واسطه صنایع‌دستی، هم به واسطه میراث فرهنگی و ابنیه تاریخی و هم در حوزه گردشگری یکی از قطب‌های کشور محسوب می‌شود ولی متاسفانه بیشتر محل عبور گردشگران بوده و با وجود فضای طبیعی بسیار زیبا و با وجود چند سد و دریاچه‌های این سدها از امکانات کمتری برخوردار بوده است.

مونسان با بیان اینکه در دولت دوازدهم و با حضور و کمک استاندار البرز تلاش کردیم تا البرز بتواند در گردشری نقش خود را ایفا کند گفت: ابتدا لارم بود به تاسیسات گردشگری پرداخته شود. بر همین اساس کار ساخت یک هتل پنج ستاره دنبال شد. این هتل در مراحل پایانی قرار دارد و اولین هتل پنج ستاره البرز است.
این مسوول تاکید کرد: با تکمیل تاسیسات گردشگری در البرز بخش گردشگری ارتقا پیدا می‌کند. به ویژه اینکه این استان در نزدیکی تهران است و می‌تواند آخر هفته خوبی را برای گردشگران تهرانی رقم بزند.

مونسان در ادامه با اشاره به اهمیت بومگردی در البرز خاطرنشان کرد: بومگردی هم می‌تواند یکی از جاذبه‌های مهم باشد. بر همین اساس تعداد زیادی بومگردی ایجاد شده و تلاش می‌کنیم البرز از محل عبور، به یک مقصد گردشگری تبدیل شود. وزیر میراث فرهنگی در خصوص صنایع‌دستی البرز هم تصریح کرد: اقلام زیاد صنایع‌دستی زیبا، فاخر و کاربردی در البرز وجود دارد که همه اینها می‌تواند برای بازار تهران که در کنار البرز است، جاذبه باشد.

مونسان درباره ریزش بخشی از یک پل تاریخی در کرج با اشاره به بازدید از این پل گفت: این‌ طور نیست که به بناهای تاریخی توجه نشده است. ما ۳۴ هزار اثر ثبت ملی در کشور داریم که باید از آنها حفاظت شود، اینها ابنیه‌ تاریخی هستند و از چند هزار سال تا چند صد سال قدمت دارند بنابراین این اتفاقات موضعی در همه جای دنیا رخ می‌دهد‌.

وی ادامه داد: این پل چون آجری و گلی و خشتی است وزن زیادی دارد و با وجود رسیدگی خوب، این اتفاقات پیش می‌آید. البته فقط بخشی از آن آسیب دیده که کارهای مرمت آن در حال انجام است. مونسان با بیان اینکه امر مرمت بناهای تاریخی مستمر است و دائما با این حوادث مواجه هستیم، گفت: من بارها گفته‌ام ولی کسی گوش نمی‌کند که بودجه ما بسیار اندک است. میراث فرهنگی با ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان ۳۴ هزار ابنیه تاریخی را نگهداری می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: برای پل تاریخی کرج قرار شد اقدامات فوری انجام شود و به محض پایان بارندگی، عملیات اصلی مرمت شروع شود.

مثل دارو برای بیمار

مجدالدین رحیمی کارشناس ارشد مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی هم در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده، با تاکید بر لزوم تغییر رویه در سیستم بودجه و اعتبارات مرمت میراث فرهنگی نوشته است: «فرآیند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در خصوص مرمت، نیازمند دقت، بررسی و تصویب شورایی است. با توجه به گستردگی کشور و فراوانی میراث فرهنگی و کمبود کارشناسان متخصص و باتجربه سیر بررسی تا تصمیم زمانبر می‌شود. اکثر مواقع تخصیص و ابلاغ اعتبارات فاقد پشتوانه فنی و طرح مصوب است که این امر باعث می‌شود بلافاصله بعد از تخصیص اعتبار، فرآیند تهیه، بررسی و تصویب شرح خدمات بر اساس مبلغ تخصیص‌یافته در استان انجام و برای بررسی، به ستاد (معاونت میراث کشور) ارسال شود.

کارشناسان حوزه معاونت میراث فرهنگی با حجم زیادی درخواست از سراسر کشور ضمن بررسی موضوعات دریافت‌شده، اگر ایرادی در آن مشاهده نکردند موضوع را جهت صدور حکم مرمت ارسال می‌کنند و بعد از ابلاغ آن به استان قابلیت شروع مراحل قانونی برون‌سپاری کار به پیمانکار دارای صلاحیت از طریق سامانه ستاد ایران محقق می‌شود. با توجه به اهمیت اولویت‌ها در انجام مرمت و عدم تامین اعتبار کامل باید بخشی از موضوع را که با اعتبار ابلاغ‌شده قابل انجام است، تعیین و اجرا کرد.

اینکه بدون طرح مرمت جامع و تعیین اولویت‌بندی‌شده مرمت چه کسانی، چگونه و با چه نگرشی با توجه به اعتبار ابلاغ‌شده شرح خدمات می‌نویسند و اعتبار هزینه می‌شود، جای بحث است. این یعنی باری به هر جهت کردن، موضوع مرمت را نباید سرسری گرفت و در آن مسامحه کرد.

میراث فرهنگی را نباید دستخوش ناملایمات سیاسی و جناحی کرد. اعتبارات و بودجه مرمت مانند دارو برای بیمار است. وقتی دارویی تامین نشود، انسان به سمت مرگ می‌رود و زمانی که اعتبار مرمت براساس برنامه و طرح مصوب به موقع تامین نشود، میراث فرهنگی نابود می‌شود. بودجه میراث فرهنگی با توجه به لزوم توجه کیفی نباید در تنگنای محدودیت زمان هزینه‌کرد اعتبار قرار گیرد.

متاسفانه یکی از ضعف‌های بزرگ سیستم مالی میراث فرهنگی، لزوم هزینه‌کرد اعتبار ابلاغ‌شده تا پایان همان سال مالی است. با توجه به زمانبر بودن فرآیند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در امر مرمت و عدم تخصیص بودجه برای تهیه طرح مرمت قبل از شروع عملیات اجرایی بسیاری از اعتبارات قطره‌چکانی ابلاغ‌شده هدر می‌رود.
اجرای عجولانه در زمان اندک تا پایان سال مالی باعث بی‌کیفیتی کار و گاهی آسیب می‌شود. تجربه نشان داده است که اعتبارات برگشت داده‌شده از این سال مالی به سال مالی دیگر مجددا در اعتبار سال آینده تجمیع نمی‌شود. از این رو مسوولیت جذب اعتبار و هزینه کردن آن مطابق مقررات تعیین‌شده مشکلاتی را ایجاد می‌کند که ضرورت دارد سیستم بودجه و اعتبارات مرمت میراث فرهنگی را از الزام هزینه تا پایان سال مالی مستثنی کرد.

قبل از تخصیص و ابلاغ اعتبار از وجود طرح مرمت مصوب اطمینان حاصل شود و اگر اعتبار مرمتی بدون طرح مصوب درخواست شود ابتدا برای آن بودجه تهیه طرح مرمت در نظر گرفته شود.»

شعار سال با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از صمت،تاریخ انتشار:17آذر1399،کدخبر:125880