شعار سال: برچسب مواد غذایی بسته بندی شده باید دارای نام و آدرس تولیدکننده، نام محصول، مواد تشکیل دهنده، شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت، شماره سری ساخت، تاریخ تولید و انقضاء و وزن خالص به زبان فارسی باشد.در مورد محصولات غذایی خارجی توجه کنید فقط آن دسته از مواد غذایی خارجی که دارای برچسب فارسی و شماره مجوز واردات از وزارت بهداشت داشته باشند مورد تأیید هستند.
در صورتی که با مواد غذایی فاسد تقلبی و مشکوک برخورد نمودید سریعاً مشخصات و محل فروشنده را به اداره نظارت بر مواد غذایی معاونت غذا و دارو خبر دهید.عرضه مواد غذایی فاسد یا تقلبی یا تاریخ گذشته جرم محسوب شده و مجازات قانونی دارد و فروشگاهها، سوپرمارکتها و مراکز پخش تعاونیها و سایر اماکن، مجاز به عرضه کالاهایی هستند که دارای پروانه ساخت و یا مجوز ورود از وزارت بهداشت باشند و تخلف از این امر جرم محسوب میشود.
کارخانجات تولید کننده مواد غذایی مشمول قانون نیز بدون حضور مسئول فنی حق تولید هیچ محصولی را ندارند و عدم رضایت فرمول ساخت محصولاتی که پروانه ساخت از وزارت بهداشت دریافت نموده اند جرم تلقی شده و پیگرد قانونی دارد.تولید کنندگان مواد غذایی همواره در صدد یافتن راهکاره ایمن برای کاهش هزینه مواد اولیه مورد استفاده خود میباشند تا از این طریق متعاقبا بتوانند منافع مالی خود را افزایش دهند.
متاسفانه این راهکارهای همیشه منطقی نیستند و در سالهای اخیر آمار تقلبات در عرضه مواد غذایی افزایش قابل توجهی یافته است.به هر حال برای مصرف کنندگان همواره معیارهای همچون باورهای دینی و مذهبی، سلامتی محصول، طمع و مزه آن و همچنین پرهیز از مصرف مواد حساسیت زا و در نهایت قدرت خرید، میزان استقبال از مواد غذایی مورد عرضه را تحت تاثیر قرار داده است.
در دهه اخیر روشهای نوین بیوتکنولوژی امکان کنترل سلامتی و جلوگیری از تقلبات تولیدکننذگان مواد غذایی را فراهم نموده است. نمونههایی از دستاوردهای کاربردی این علم در کنترل و نظارت بر تولیدات غذایی را میتوان تحت مثال ذیل عنوان نمود: تقلبات در فروش گوشت چه به صورت خام و چه در مواد غذایی از عمدهترین مسائلی است که به وفور دیده میشود.
این تقلبات به دو دسته استفاده از گوشت گونه غیر متعارف (عمدتا در رستورانهای بین راهی) و همچنین تقلب در جنسیت گوشت مورد ارائه (در قصابی ها) میباشد. به هر حال گوشت دام نر از ارزش اقتصادی بالاتری نسبت به دام ماده برخورد دار است چرا که دام ماده به منظور تولید مثل پرورش داده میشود و طبیعتا ذبح آن در ۸-۷ سالگی یعنی در زمانی که ضخامت فیبرهای ماهیچهای افزایش یافته و سطح کلاژن بالایی را برخوردار است کشتار میشود.
بعضی از موارد نیز به طور غیر مستقیم بر تقلبات گوشت تاثیر گذار است به عنوان مثال افزودن پیه و منابع چربی و فضولات حیوانات غیر متداول به خوراک دامهای اهلی و طیور گوشتی و تخمگذار به طور حتم ترکیبات گوشت مورد عرضه آتی را تحتت اثر قرار خواهد داد. محور دیگر تقلبات عمدتا در شیر و فرآوردهای متعاقب حاصل از آنمی باشد که معمولا از مخلوط کردن شیر گونه ارزان قیمت مانند گاو برای ساخت پنیر گاومیش استفاده میشود. خاویار از جمله بحث انگیزترین موارد تقلب میباشد این ماده غذایی با ارزش در تمام گونههای ماهی دارای ارزش یکسانی نمیباشد و معمولا از مخلوط کردن خاویار گونههای کم ارزش با گونه مورد نظر استفاده میکنند.
بعضی مواقع نیز تقلبی در کار نیست و حمایت از سلامتی افراد دارای حساسیت ایجاب میکند تا ماده خوراکی مورد نظر از لحاظ ترکیبات و مواد سازنده کنترل شود. حساسیتهای غذایی ازبزرگترین معضلات امروزی میباشد و از هر ۲۰۰ نفر یک نفر معمولا به مواد غذایی مانندبادام حساسیت دارند و مصرف اشتباهی ممکن است به بهای گرفتن جان مصرف کنندگان تمامشود؛ لذا با استفاده از روشهای بیوتکنولوژی میتوان وجود ۱۰۰ نانو گرم از بادام رادر بیسکویت، سوسیس و کالباس و شکلات شناسایی نمود؛ و آخرین محور کاربرد روشهای بیولوژی مولکولی شناسایی محصولات تراریخت مانند گندم و ذرت و برنج در گوشت و شیر و بیسکویت و شکلات و کیک میباشد که به نوعی کنترل کیفیت و حمایت از سلامتی مصرف کنندگان را نوید میدهد.
به هر حال تکنولوژی DNA نو ترکیب با منافع سرشاری در کشاورزی در جهت مقاوم سازی گیاهان به آفات و بیماریها و افزایش تولید در واحد سطح و حفاظت از محیط زیست با کاهش مصرف کود و سم همراه بوده و همچنین تولید دارو و واکسن و اسیدهای آمینه و ویتامین را در محصولات زراعی به نفع مصرف کنندگان افزایش داده است بااین حال نیم نگاهی به آن روی سکه و اطمینان از سلامتی گوشت دامهای و طیور مصرف کننده این تولیدات و متعاقبا محصولات ساخته شده بعدی از چنین مواد اولیه چندان غیرمنطقی به نظر نمیرسد.
تقسیمبندی انواع تقلب
تقسیم بندی انواع تقلب درمواد غذایی براساس میزان خطر آن برای مصرفکننده انجام میشود و بر این اساس تقلبات به دو صورت خطرناک و کمخطر تقسیم میشود به عنوان مثال: افزایش نشاسته به ماست که به منظور قوام بیشتر آن انجام میشود یک تقلب است، ولی خطری برای سلامت مصرفکننده نخواهد داشت در صورتیکه استفاده از یک رنگ سبزصنعتی برای زیبا ساختن محصولی مثل خیارشور به طور مستقیم سلامت مصرفکننده را موردخطر قرار میدهد.
۱ – تقلب کم خطر: افزودن نشاسته به ماست به منظور قوام بیشتر آن
۲ – تقلب خطرناک: استفاده از یک رنگ سبز صنعتی برای زیبا ساختن محصولی مثل خیارشور.
اما به لحاظ ماهیت تقلب دسته بندی دیگری وجود دارد:
۱ – فروش یک ماده غذایی به جای ماده غذایی دیگر همانند عرضه پودر لوبیا سبز به جای پودر پسته
۲ – مخلوط کردن یک ماده غذایی با مواد غذایی مشابه ارزان قیمت مثل اضافه کردن روغن نباتی جامد به کره
۳ – عدم رعایت استاندارد یا فرمول ثبت شده در مواردی که تعیین فرمول و رعایت استاندارد الزامی است مانند کم بودن درصد چربی شیرهای استریلیزه و هموژنیزه نسبت به میزانی که در فرمول ترکیبات آنها ثبت شده است
۴ – فروش و عرضه ماده غذایی فاسدیا عرضه ماده غذایی تاریخ گذشته
۵ – استفاده از رنگها و اسانسها و سایر مواد افزودنی غیر مجاز مانند استفاده از رنگهای صنعتی برای خوش رنگ کردن شیرینی جات
۶ – کم و زیاد کردن ترکیبات یک ماده غذایی: گرفتن چربی شیر یا اضافه کردن آب به آن.
شناسایی و کشف تقلب:
اساس کارشناسایی مواد غذایی درشکل طبیعی و بدون تقلب و بعد مقایسه مواد غذایی مشکوک با مشخصات نمونه طبیعی است؛ بنابراین از قبل مشخصات مواد طبیعی موجود در انواع مواد غذایی باید به وسیله کارشناسان مشخص شود و برای ماده طبیعی حداقل و حداکثری تعیین گردد، اگر غذای مشکوک به تقلب بود عوامل مورد نظر را در آزمایشگاه اندازهگیری کرده و با مشخصات طبیعی مقایسه میکنند اگر متفاوت بود احتمال تقلب وجود دارد.
” تقلب در ادویهها ”
زعفران
قیمت بالای زعفران موجب شده که این ماده در معرض تقلبهای زیادی قرار گیرد. زعفران از پرچم گلهای گیاه آن تهیه میشود که معمولاً رنگ گردههای آن زرد، قرمز ارغوانی و قرمز نارنجی است که به سادگی از پرچم جدا میشود و این ویژگی کمتر در سایر گیاهان مشاهده میگردد.
برای تقلب در زعفران، عدهای از متقلبین، از پرچم گیاه گل رنگ و گیاهان مشابه استفاده میکنند و آن را با زعفران مخلوط مینمایند و عدهای دیگر از ریشکهای اطراف ذرت استفاده کرده و آن را با رنگهای مصنوعی به رنگ زعفران در میآورند.
فلفل
برای تقلب در فلفل از موادی نظیر خاک ارهی نرم، نرم کردهی پوست گردو و فندق، آرد نخودچی، نرم شدهی هستهی خرما، تفالهی زیتون و مواد مشابه به عنوان پایه استفاده کرده و برای ایجاد تندی و رنگ و مزه آن را با پودر فلفل فرنگی یا خردل سیاه مخلوط میکنند.
خردل
پودر خردل از نرم کردن دانهی خردل سیاه یا سفید یا مخلوط این دو به دست میآید و گاهی آن را با آب غوره یا سرکه مخلوط کرده و خردل خمیری به دست میآورند.
در مورد خردل متقلبین از نشاستهی آرد غلات استفاده میکنند و برای ایجاد رنگ مورد نظر مقداری پودر زردچوبه به آن اضافه مینمایند.
زردچوبه
برای تولید زردچوبهی تقلبی، موادی نظیر آرد یا نان خشک، پوست پسته وکمی زردچوبه را با یکدیگر مخلوط کرده و به عنوان زردچوبه به فروش میرسانند.
سماق
عدهای از متقلبین تفالهی غوره و زرشک را با گل اخدی و آب شاه توت مخلوط نموده و به عنوان سماق به فروش میرسانند.
” تقلب در لبنیات “
شیر
– مخلوط کردن شیر حیوانات مختلف:
شیر حیوانات مختلف در برخی از نقاط دنیا، دارای قیمت متفاوتی است. برای نمونه در مملکت ما شیر گوسفند مطلوبتر از شیر گاو است و به همین جهت متقلبین شیرگوسفند را با مقداری شیر بز یا گاو مخلوط میکنند و به فروش میرسانند.
– اضافه کردن آب به شیر:.
چون با اضافه کردن آب، حالت و رنگ شیر تغییر چندانی نمیکند، لذا برخی از فروشندگان سودجو مقداری آب به شیر اضافه نموده و به بازار عرضه میکنند.
عدهای از متقلبین ابتدا مقداری از چربی شیر را میگیرند. در این صورت وزن مخصوص شیر افزایش مییابد. حال اگر مقداری آب افزوده شود، این دو تقلب بااستفاده از وزن مخصوص شناخته نمیشود.
– اضافه کردن نشاسته به شیر:
برای این که شیر مخلوط شده با آب به سادگی تشخیص داده نشود، متقلبین مقداری نشاسته به شیر اضافه میکنند، به نحوی که غلظت آن در حد شیر طبیعی باشد.
– اضافه کردن جوش شیرین به شیر:
شیر در طی مراحل تولید، نگهداری و توزیع از راههای گوناگون آلوده میشود و چنانچه در شرایط نامساعد و غیر بهداشتی نگهداری شود به سرعت فاسد میگردد. شیر آلوده و فاسد در اثر حرارت لخته شده و به دو بخش مایع و دلمه تبدیل میگردد که این عمل به علت بالا رفتن مقدار اسیدهای آلی سنتز شده توسط میکروبهای آلوده کننده شیر میباشد و بیان کنندهی این است که شیر فاسد بوده است.
برای پوشاندن عیب و فساد شیر، دام داران یا فروشندگان شیر متقلب، مقداری جوش شیرین به شیر فاسد میافزایند که موجب خنثی شدن اسیدهای سنتز شده توسط میکروبها شده و به این ترتیب شیر در اثر حرارت، لخته و دلمه نمیشود و فساد آن مخفی میماند. در حالی که سایر مواد مضر حاصل از میکروبها ممکن است همچنان فعال باقی بماند و با مصرف شیر فاسد اختلالاتی در بدن به وجود آید.
– افزودن کرومات و بی کرومات پتاسیم درشیر:
عدهای از دامداریها به جای جوش شیرین، مقداری کرومات و بیکرومات پتاسیم به شیر فاسد و ترش شده اضافه میکنند تا از لخته شدن آن طی فرآیند حرارتی جلوگیری شود.
کره
– اضافه کردن آب به کره:
مقدار آب موجود روغن حیوانی حدود صفر در صفر و مقدار آب موجود در کره حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد است. عدهای از متقلبین برای بالا بردن وزن کره، مقداری آب یاکازئین و آب به آن میافزایند.
به این ترتیب که آب ولرم را با کره مالش میدهند یاآب را با کره در دستگاههای ویژهای به صورت امولسیون در میآورند. در نتیجه مقدارآب کره از حدود ۲۰ درصد، گاهی تا ۴۰ درصد افزایش مییابد. برای سهولت جذب آب، مقداری کازئین، کازئینات سدیم یا مواد جاذب رطوبت دیگری مانند کلروسدیم به کره اضافه میکنند؛ بنابراین وزن آب و کازئین به وزن کره اضافه میشود و از مقدار چربی آن کاسته میگردد.
– اضافه کردن چربیهای حیوانی یا نباتی (مانند مارگارین) به کره:
در این حالت نیز، چون قیمت روغنها و چربیها از کره ارزانتر است، اینعمل برای افراد متقلب مقرون به صرفه میباشد.
-اضافه کردن مواد رنگی به کره:
گاهی رنگ زرد کره، مطلوب و مورد توجه مصرف کنندگان است. به همین جهت تولید کنندگان کره آن را با مواد رنگی مخلوط میکنند که تعدادی از این مواد رنگی ازدستهی مواد افزودنی مجاز مانند ویتامینهای A و B هستند و پارهای دیگر ممکن است از مواد افزودنی غیر مجاز و خطرناک باشند.
– افزودن بی کرومات به کره:
در مواردی برای جلوگیری از بروز نشانههای تندی و ترشی کره، بی کرومات به آن افزوده میشود.
کشک
برخی از متقلبین برای تهیه کشک، آرد و روغن نباتی و اسانس را با یکدیگر مخلوط نموده و به نام کشک مرغوب به فروش میرسانند.
” تقلب در غلات”
نان
در کشور ایران به دلیل اعمال سیاست کمک بها (سوبسید) از طرف دولت برای برخی از فرآوردههای غذایی (مثل نان) قیمت نان که غذای اصلی مردم را تشکیل میدهد پایین بوده و کمتر کسی به فکر تقلب در این مادهی غذایی میافتد. با این وجود گاهی افراد سودجو و متقلب در این مادهی غذایی هم تقلب میکنند که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
– اضافه کردن نشاسته به آرد:
عدهای از متقلبین، مقداری نشاستهی سیب زمینی و برنج به نان اضافه میکنند و در نتیجه خمیر آب بیشتری آب جذب میکند.
– اضافه کردن آردهای دیگر مانند آرد جو و ذرت به آرد گندم
– استفاده از آردهای کهنه:
در مورد آردهای کهنه که به علت فساد چربی، دارای اسیدیتهی بالایی هستند، متقلبین مقداری کربنات یا بیکربنات سدیم به آرد اضافه میکنند. این مواد اسیدهای حاصل از فساد را خنثی کرده و عیب کهنگی و ماندگی آرد را میپوشانند. لازم به یادآوری است که برخی از این ترکیبات گاهی برای کمک به عمل آمدن خمیر به آن اضافه میشوند.
– اضافه کردن زاج برای سفید کردن سطح نان:
نانهای سفید در پارهای از مناطق دارای طرفداران بیشتری هستند و لذا پارهای از متقلبین مقداری زاج سفید یا سولفات مس یا براکس به آردهای تیره اضافه میکنند.
– اضافه کردن ترکیباتی مانند گچ، پودر استخوان و تالک و امثال آن به آرد
ماکارونی و رشته
– افزودن آردهای نامناسب:
در مورد ماکارونی نیز یکی از تقلبهای متداول استفاده از آردهای نامناسب است.
– افزودن مواد رنگی به خمیر ماکارونی:
ماکارونی زرد طرفداران زیادی دارد که رنگ آن مربوط به مواد اولیهی آن است. اما عدهای از متقلبین به جای استفاده از مواد اولیهی مناسب، از مواد اولیهی نامرغوب استفاده کرده و برای پوشاندن این عیب مقداری مواد رنگی به خمیر ماکارونی اضافه میکنند.
– ماندگی و کهنگی ماکارونی:
ماکارونی مانده و کهنه به علت فساد چربی هر چند اندک، دارای محیطی اسیدی میباشد.
” تقلب در عسل “
عسل
عسل به شهد گلها اطلاق میشود که زنبور عسل پس از تغذیه از گیاهان مختلف، آن را ساخته باشد. به بیان دیگرعسل ماده شیرین و غلیظی است که توسط زنبوران عسل از شهد گلها جمع آوری شده و تغییر شکل مییابد و سپس در داخل سلولهای مومی کندو ذخیره میشود.
زنبوران عسل دارای نیروی ذاتی هستند که گلهای مفید را از غیر مفید تشخیص میدهند. آنها با علاقه فراوان سراغ تمام گیاهان طبی و گلهای شفابخش میروند و عصاره آنها را گرفته و به بهترین شکل در اختیار ما قرار میدهند.
این عسل کاملاً طبیعی و سرشار از مواد غذایی و حیات بخش بوده و میتواند تمام نیازهای غذایی را برطرف کند، زیرا زنبور تمام املاح و ویتامینهای موجود در گل را به شکل عسل میپروراند و آن را قابل جذب در خون میسازد.
از طرفی کیفیت عسل طبیعی چندین برابر بیشتر از عسل مصنوعی است که زنبور با آب و شکر تغذیه میشود.
هر گونه تغییری در عسل مانند افزودن یک سری مواد به آن، تقلب محسوب میشود. به طور کلی عسل تقلبی به دو روش تهیه و در سطح جامعه توزیع میشود.
الف) بخشی از عسل، تقلبی است
– با کمک زنبور
– بدون کمک زنبور
ب) عسل صد در صد تقلبی است
در این روش عسل ۱۰۰ درصد مصنوعی بوده و از شیره میوههایی مانند خرما، توت و ... یا از مواد گلوکزی (شربت قند)، مواد نشاستهای و … ساخته میشود که این عسلها به هیچ وجه عطر و طعم عسل واقعی را ندارند.
عسلهای مصنوعی تهیه شده از شیره میوه ها، دارای مواد و ترکیباتی مشابه عسل طبیعی هستند که از تغلیظ آب میوهها به طریق مصنوعی و صنعتی به دست آمده اند.
این نوع عسل، بدون دخالت زنبور، از قند، نیشکر و میوههای شیرین مانند خربزه، هندوانه، کدو تنبل و خرما تولید میشوند. این روش در ایران متداول نبوده، ولی در بعضی از کشورها مرسوم است.
استانداردهای عسل:
استانداردهای عسل از کشوری به کشور دیگر متفاوت است که آنها را میتوان در استخراج، عسل شکرک زده، عسل شان، شان با قاب کم عمق، بریده شده و یا کل شان عسل در نظر گرفت. سایر مواردی که در تهیه و تولید عسل اهمیت دارند، میزان قند، میزان رطوبت، طعم، رنگ و عطر عسل میباشد.
گاهی اوقات در توزیع و فروش عسل مواردی چون: یکنواختی رنگ، پاکیزگی برش، ظاهر شان و نحوه چینش و یکنواختی وزن نیز ذکر شده است.
راههای تشخیص عسل طبیعی:
فروشگاههای معتبر
آسانترین روش تشخیص عسل طبیعی، خرید از فروشگاهها و اشخاص معتبر میباشد که شما از سابقه فعالیت آنها در زنبورداری و یا تهیه و فروش عسل مطلع هستید.
۲- میزان رطوبت
برخی افراد، میزان رطوبت عسل را به وسیله برگرداندن شیشه عسل و سرعت بالا و پایین رفتن حباب داخل شیشه، و برخی به وسیله میزان کش آمدن عسل اندازه گیری میکنند، ولی باید توجه داشت که این روشها دقیق و مطمئن نیستند.
۳- میزان تخمیر شدن
باید توجه کرد که عسل در زمستان به دلیل سرمای زیر ۱۱ درجه تخمیر نمیشود. البته نگهداری عسل در دمای ۳۸ درجه سانتی گراد نیز میتواند از تخمیر آن جلوگیری کند، ولی در دراز مدت به کیفیت عسل صدمه میزند، زیرا حرارت بالا کیفیت عسل را از بین میبرد.
عسل با رطوبت بیش از ۱۷ درصد بیشتر در معرض تخمیر میباشد. بعد از شکرک زدن، درصد تخمیر عسل افزایش مییابد.
تخمیر تمام عسلها حاوی مخمرهای خوراکی بی ضرر برای انسان میباشند.
۴- مزه کردن
عسل طبیعی، علاوه بر شیرینی خاص، دارای مزه و طعم ویژهای است که فقط در عسل وجود دارد و عسلهای مصنوعی فاقد این نوع مزه میباشند؛ لذا افراد میتوانند با مصرف زیاد و توجه دقیق به درجه خلوص عسل، حتی نوع عسل را از نظر گیاه مورد مصرف زنبور تعیین کنند، زیرا هر گیاه مزه خاصی به عسل میدهد.
باید توجه داشت که عسل مصنوعی بیشتر مزه شیرینی شکر میدهد تا مزه خالص عسل.
۵- عطر و بوی طبیعی
اگر درپوش عسل مدتی بسته باشد، هنگام باز کردن درپوش حتماً بو و رایحه قوی و مطبوع عسل طبیعی را میتوانید استشمام کنید.
۶- سرعت حل شدن در آب
اگر عسل را داخل لیوان محتوی آب بریزید، چنانچه به صورت عمودی وارد لیوان پر از آب شده و در ته آن جمع شود و به سرعت حل نگردد، عسل مطلوبی است، ولی اگر عسل هنگام ریختن، در آب حل شود، از مطلوبیت و خلوص کمتر و رطوبت بالاتری برخوردار است.
با این وجود، هر یک از روشهای فوق به تنهایی نمیتواند خالص بودن عسل را ثابت کند.
در این روش به وسیله تغذیه مصنوعی زنبوران با شربت قند و آبمیوهها یا استفاده از عسلک، عسل مصنوعی یا تقلبی تهیه میکنند. در این روش مستقیماً عسل طبیعی با مواد گلوکزی (شربت قند) و شیره میوهها مخلوط شده و عسل تقلبی تولید میگردد.
” تقلب در فرآوردههای گوشتی “
انواع سوسیس و کالباس، همبرگر از فرآوردههای گوشتی رایج در کشور هستند، شاید صنایع گوشت بیشترین امکان تقلب را در بین گروههای مختلف مواد غذایی داشته باشند، زیرا که مواد اولیه پس از مخلوط شدن و یکنواخت شدن در ظاهر، قابل شناسایی نیستند. فلسفه تولید فرآوردههای گوشتی در ابتدا این بوده که از مجموعه گوشت و ترک و ترک یبات دیگر، مثل آرد و شیرخشک و سویا و … محصولی به وجود بیاید که علاوه بر انرژی زیادی که برای انجام فعالیتهای روزمره به وجود میآورد، قیمت تمام شده کمتری نسبت به گوشت خالص ودر کنار همه اینها، طعم و مزه دلخواهی داشته باشد.
تفاوت اصلی در کیفیت و قیمت فرآوردههای گوشتی در میزان گوشت استفاده شده دراین محصولات و در مرحله بعدی نوع گوشت از نظر تقسیم بندی است، بنابراین اول تقلب میتواند استفاده بیشتر از محصولات ارزانتر مثل آرد و سویا و… باشد
گوشت قرمز
گوشت و بیشتر فرآوردههای آن گران قیمت هستند و امکان تقلب در آنها زیاد است. از جمله تقلبهایی که در فرآوردههای گوشتی انجام میشود، میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
– افزودن مواد ازتهی غیر پروتئینی به نحوی که در آزمونهای کنترل، مقدار ازت بالاتر به نظر برسد.
– افزودن پودر استخوان به فرآوردههای گوشتی مانند سوسیس و کالباس
– مخلوط کردن گوشت با گوشت حیوانات ارزان قیمت
– افزودن پودر خون به همبرگر و سوسیس و کالبالس
– رعایت نکردن فرمول و استاندارد فرآوردههای گوشتی و افزودن مقادیر زیاد مواد پر کننده
– افزودن نیتریت و نیترات به مقدار بیش از حد، برای بهبود رنگ و جلوگیری از رشد میکروارگانیسمها در موارد آلودگی شدید.
ماهی
شُش ماهیهای فاسد و مانده را با مرکورکوروم (MERCUROCHROME) یا خون حیوانات رنگ نموده و به نام ماهی تازه به فروش میرسانند.
مرغ
مرغ کشته را در آب میاندازند تا مقداری آب به خود گرفته و سنگینتر شود.
” سایر تقلبات “
سرکه
نظر به این که سرکهی طبیعی به ویژه سرکهی انگور تا حدی گران قیمت است، معدودی از افراد برای سودجویی در این ماده و تهیهی سرکهی ارزان قیمت، مقداری اسید استیک تجارتی را با آب به نسبتی تهیه میکنند که مقدار اسید استیک آن معادل سرکهی طبیعی باشد و برای ایجاد طعم ویژهی سرکه، از مواد معطر ساختگی یا موادی مانند فلفل، ریشهی گیاه بابونه، فلفل فرنگی و خردل استفاده مینمایند.
گاهی نیز سرکهی طبیعی را با مقداری آب مخلوط میکنند و برای تعدیل وزن مخصوص آن مقداری زاج یا استات دو سود به آن میافزایند.
آب لیمو
یک نوع آب لیموی تقلبی به این ترتیب تهیه میشود که مقداری کاه زبر را با آب ولرم مخلوط کرده و مدتی به حال خود قرار میدهند که در این صورت پس از مدت کوتاهی مایع زرد رنگی حاصل میشود که آنرا مدتی روی لیموی آب گرفته و گاه چرخ شده قرار میدهند. سپس پوست لیموها را جداکرده و مقداری اسیداستیک یا جوهر لیمو به آن اضافه میکنند.
در پارهای از موارد تنها مقداری آب به لیموی آب گرفته و چرخ شده اضافه میکنند و پس از مدتی مخلوط را به هم زده و قسمت مایع را جدا کرده و مقداری جوهرلیمو به آن اضافه میکنند.
آب غوره
برای تقلب در آبغوره برخی از فروشندگان جوهر لیمو را با آب و کمی آب غوره مخلوط کرده و به عنوان آب غوره به فروش میرسانند.
رب گوجه فرنگی
در مواردی که رب گوجه فرنگی گران باشد، برخی از افراد سودجو آن را با مقداری پورهی کدو یا کدوی پخته و له شده مخلوط میکنند و همراه با رب گوجه فرنگی میجوشانند.
همچنین در پارهای از موارد مقداری سیب زمینی پخته و له شده به آن میافزایند. به علاوه متقلبین مقداری نشاسته به رب گوجه فرنگی اضافه میکنند تا نشاسته مقداری از آب رب را جذب کند، در نتیجه رب سفت و غلیظ به نظر میرسد.
رب انار
برای تولید رب انار تقلبی برخی از افراد گوجه فرنگیهای ترش را پس از خیس نمودن با رب انار مخلوط نموده و به عنوان رب انار مرغوب به فروش میرسانند.
چای
چای از نقطه نظر مواد رنگ دهنده و طعمدهنده تقلب همواره مورد استفاده سودجویان قرار گرفته است حتی تفالههای خشک شده چای و قهوه خانه و… جمعآوری شده و با رنگ و طعم مصنوعی و غیرمجازتغییر و به نام چای مرغوب به مصرفکننده بیاطلاع عرضه میشود. بهترین آزمون برای تشخیص چای تقلبی، ریختن مقداری از آن در آب سرد است چای طبیعی و مرغوب در آب سردرنگ نداده و طعم آب سرد را چندان تغییر نمیدهد.
” تقلب در مواد غذایی فله “
مواد غذایی که به صورت فله عرضه میگردند امکان تقلب بیشتری وجود دارد مثل:
کاکائو و قهوه
در کاکائو و قهوه با افزودن رنگ و آرد غلات تقلباتی صورت میگیرد
روغنهای زیتون
در روغنهای زیتون بدون مشخصات، با استفاده از انواع روغنهای مایع، حتی غیرقابل مصرف و افزودن رنگ سبز محصولات تقلبی تهیه و عرضه میکنند.
لواشک
لواشکهای بدون مارک و مشخصات، اغلب از میوههای خشک شده فاسد و آلوده و با رنگهای مصنوعی تهیه میشوند
شکلات
شکلاتهایی که به صورت فله و یا بدون مارک عرضه میشوند از پارافین صنعتی و کاکائو و رنگهای غیرمجاز تهیه میگردند
رشتههای پلویی
در بعضی از رشتههای پلویی بجای بو دادن از رنگ قهوهای شیمیایی استفاده میشود.
لیموعمانی
در بعضی از لیموعمانی سیاهرنگ از رنگ سیاه صنعتی استفاده میشود.
تخمه آفتابگردان
گاهی در تخمه آفتابگردان از رنگ سیاه صنعتی به منظور خوشرنگ یا یکدست شدن آنها استفاده میکنند.
شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از اگروفودنیوز، تاریخ انتشار: ۸دی۱۳۹۹، agrofoodnews.com