شعار سال: به‌گفته فعالان این صنعت، کلکسیونی از بی‌توجهی‌ها دست‌به‌دست هم داده تا به یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان عینک بی‌کیفیت چینی تبدیل شویم. برای بررسی قصه پرغصه صنعت عینک‌سازی پای صحبت فعالان این بازار نشسته‌ایم. به‌گفته واردکنندگان و فروشندگان این کالای پرمصرف، وارد نشدن ایران به حوزه تولید عینک، فضای مساعدی را برای سودجویی فزاینده واردکنندگان و تولیدکنندگان خارجی که نام چین در صدر آن‌ها قرار دارد، فراهم ساخته است.

عینک قاچاق کیفیت ندارد

علی جامشیر، یکی از فعالان بازار عینک درباره وضعیت کنونی بازار این کالا در کشور و چالش‌های پیش روی تولیدکنندگان گفت: نتیجه بها ندادن به تولید عینک و برندسازی در این صنعت، قاچاق گسترده جنس بی‌کیفیت و از دست رفتن هزاران شغل است. به‌گفته جامشیر، صنعت عینک‌سازی می‌تواند نقش یک صنعت مادر را بازی کند و صنایع کوچک و پایین‌دست خود را لبریز از فرصت‌های اقتصادی کند؛ برای مثال می‌تواند به صنعت آبکاری ظریف، رونق دهد.

آبکاری کنونی، حساسیت‌زاست و در نهایت نداشتن رویکرد علمی باعث شده رویه قالب‌سازی عینک در ایران، سنتی و ناکارآمد باشد.

 

وی افزود: تولید و فروش عینک می‌تواند فرصتی فوق‌العاده برای سرمایه‌گذاری، اشتغال‌آفرینی و ارزآوری باشد. گفته می‌شود بی‌توجهی به تولید و بازار این محصول منجر به خروج ۴۰۰ میلیون دلار ارز از کشور می‌شود. در کشوری که ۸۰ میلیون نفر جمعیت، دارد قاعدتا درصد قابل‌توجهی از مردم به مشکلات چشمی مبتلا هستند و مبتلا خواهند شد.

درباره میزان مصرف عینک هیچ آمار رسمی و دقیقی وجود ندارد. شواهد حاکی از آن است که بین ۷۰ تا ۸۰ درصد عینک‌ها به‌ویژه عینک آفتابی از طریق قاچاق، وارد کشور می‌شود. طبق آمار غیررسمی، سالانه حدود ۲۰ میلیون عینک وارد کشور می‌شود که از این رقم ۴ تا ۵ میلیون آن عینک آفتابی و مابقی عینک طبی است. همچنین گفته می‌شود سالانه حدود ۳۰ میلیون جفت عدسی طبی وارد کشور می‌شود. محاسبات بنده نشان می‌دهد برای واردات فریم، عدسی و دستگاه‌های مربوطه سالانه حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج می‌شود، در حالی که اگر این تعداد بالا در کشور تولید شود، باعث اشتغال ۵ تا ۶ هزار نفر خواهد شد.

این فعال بازار و تولیدکننده با اشاره به کیفیت کالا‌های وارداتی و آسیبی که عینک‌های بی‌کیفیت به سیستم درمان می‌زند، گفت: عینک‌های وارداتی اگر برند خاص نباشند، بی‌کیفیت هستند و بعد از چند سال غیرقابل‌استفاده می‌شوند. عینک بی‌کیفیت نه‌تن‌ها از چشم به‌درستی حفاظت نمی‌کند، بلکه به بینایی صدمه وارد می‌کند. این مسئله به نوبه خود هزینه‌های زیادی را به سیستم درمانی کشور تحمیل می‌کند.

 

وی با اشاره به ورود حجم قابل‌توجهی از عینک‌های خارجی از مسیر قاچاق گفت: حداقل ۸۰ درصد عینک قاچاق از نوع درجه ۴ و ۵ است و ساده‌ترین استاندارد‌های جهانی را ندارد.

بیشتر عینک‌های آفتابی که در بازار می‌بینید از مردمک یا بخش کریستالی آن حفاظت نمی‌کنند، به همین دلیل است که بسیاری از ساکنان نواحی آفتاب‌خیز به بیماری کاتاراک مبتلا می‌شوند. درمان کاتاراک یا آب مروارید مستلزم جراحی و تحمیل هزینه به فرد و سیستم درمانی کشور است. استفاده از عینک آفتابی مرغوب و باکیفیت باید ترویج شود. کم‌کاری در فرهنگ‌سازی باعث شده تنها انتظار مردم از عینک آن باشد که ظاهر زیبایی به آن‌ها ببخشد. طبیعی است که وقتی چنین تفکری رواج یابد بازار محصولات بی‌کیفیت و ارزان‌قیمت رونق می‌گیرد.

عینک آفتابی در سبد کالای لوکس

عضو اتحادیه سازندگان و فروشندگان عینک با بیان اینکه عمده فریم و عدسی عینک طبی و عینک‌های آفتابی وارداتی است، از کاهش تقاضای عینک آفتابی در سال‌های اخیر خبر داد و گفت: باتوجه به ممنوعیت واردات عینک آفتابی از حدود ۲ سال پیش، عمده کالا‌های این بخش به‌صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شود.

حمید ثابت‌قدم با بیان اینکه عمده کالا‌های این بخش وارداتی است، گفت: فریم‌های عینک‌های طبی و آفتابی و بیشتر عدسی‌ها از طریق واردات تامین می‌شود و فقط عدسی‌های سفارشی در کشور تولید می‌شود که ۳ یا ۴ لابراتوار در این زمینه در حد پایین تولید می‌کنند. وی با بیان اینکه در زمینه عینک تولید انبوه در ایران وجود ندارد، فرانسه، آلمان، ایتالیا، چین و کره را مبادی اصلی واردات فریم و عدسی عینک اعلام کرد.

ثابت‌قدم با اشاره به دشواری‌هایی که ثبت سفارش و نرخ ارز برای واردات کالا‌ها ایجاد کرده، اظهار کرد: عینک و کالا‌های مربوط به آن جزو تجهیزات پزشکی محسوب نمی‌شود و ارز دولتی دریافت نمی‌کند. ارز نیمایی هم فقط به تامین مواد اولیه یک یا دو کارخانه تولید عدسی اختصاص یافته است.

 

عضو اتحادیه سازندگان و فروشندگان عینک در پاسخ به اینکه چند درصد محصولات این بخش در داخل تولید می‌شود، گفت: تخمین این عدد دشوار است و شاید ساخت داخل در زمینه عینک در لابراتور‌های عدسی به ۱۰ درصد هم نرسد.

 

وی افزود: عینک آفتابی جزو کالا‌های لوکس محسوب می‌شود و از حدود ۲ سال پیش واردات آن ممنوع است.

البته مشخص نیست این تصمیم بر چه مبنایی گرفته شده، چراکه مردم برای پیشگیری از مشکلات چشم از عینک آفتابی استفاده می‌کنند. برای محافظت چشم از اشعه یو وی باید از عینک آفتابی استفاده شود، اما به‌دلیل مشکلات اقتصادی مردم قادر به تهیه عینک آفتابی نیستند.

 

ثابت‌قدم با بیان اینکه درحال‌حاضر چند کارخانه عینک ایمنی تولید می‌کنند و عینک‌های طبی و آفتابی عمدتا وارداتی است، تصریح کرد: برخی از عینک‌های آفتابی موجود در بازار پیش از ممنوعیت به کشور وارد شده، اما این کالا عمدتا غیرقانونی به کشور وارد می‌شود.

روی خط آمار

براساس آمار گمرک در سال ۹۷، بیش از ۱۰ تن عینک آفتابی از کشور‌های مختلف جهان وارد ایران ایران شده است. با واردات این حجم عینک آفتابی به کشور یک میلیون و ۴۲۰ هزار و ۳۹ دلار ارز از کشور خارج شد که معادل ریالی آن بالغ بر ۵ میلیارد و ۹۲۳ میلیون و ۶۷۹ هزار و ۸۱۵ تومان در آمار گمرک به ثبت رسیده است. براساس این گزارش عینک آفتابی از کشور‌های اتریش، اسپانیا، آلمان، امارات متحده عربی، انگلستان، ایتالیا و چند کشور دیگر وارد ایران شده است. بنا بر آمار منتشره ازسوی گمرک بیشترین واردات عینک آفتابی از کشور ایتالیا به حجم بیش از ۴ تن و به ارزش ۴۸۹ هزار و ۷۳۳ دلار بوده است.

سخن پایانی...

شواهد حاکی از آن است که در زمینه تولید عینک در داخل حرفی برای گفتن نداریم و نیاز عینک مصرفی طبی و آفتابی از طریق واردات تامین می‌شودکه بخش بالای این واردات نیز به‌صورت غیرقانونی و بدون پرداخت مالیات است. ایتالیا، کره، آلمان، فرانسه، تایوان، چین، ایرلند، ترکیه، جمهوری چک، فرانسه، قبرس، لبنان و هنگ‌کنگ مهم‌ترین فروشندگان عینک به ایران هستند و بیشترین حجم واردات نیز از چین بوده که بیش از ۶۰ درصد واردات عینک ایران را به خود اختصاص داده است. تعرفه واردات عینک طبی ۱۲درصد است که به این رقم ۹درصد ارزش افزوده نیز اضافه می‌شود. تعرفه واردات عینک آفتابی ۲۰درصد بوده، اما چون عینک آفتابی را جزو کالا‌های لوکس قرار داده‌اند، حقوق ورودی و سود بازرگانی آن ۲ برابر شده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه صمت، تاریخ انتشار ۶ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر: ۵۱۷۴۳، www.smtnews.ir.