شعار سال: ازنظر ما ایرانی‌ها حرف زدن از توالت و معضل سرویس‌های بهداشتی عمومی کار چندان خوشایندی نیست. بعضی هم ممکن است بگویند با وجود انبوهی از مسائل و مشکلات جدی و اساسی در کشور حالا نبود یا کمبود توالت عمومی مگر چقدر اهمیت دارد که درباره آن باید حرف زد.

بد نیست بدانید تحقیقات یونیسف نشان داده است که توجه به سرویس‌های بهداشتی و سرمایه‌گذاری در این بخش، یک تجارت سودآور، بهداشتی و انسانی است و هر یک دلار سرمایه‌گذاری در این بخش، ۹ دلار به اقتصاد جوامع کمک می‌کند!

اکنون که احتمالا توجه‌تان به این مسئله معطوف شد، شاید دانستن این‌که هر انسانی به‌طور متوسط سه سال از عمرش را در توالت می‌گذارند نیز بتواند میزان اهمیت توجه به سرویس بهداشتی را بیشتر به ما یادآوری کند و به ما بقبولاند که توجه به فرهنگ توالت نه‌تن‌ها به‌سلامت فردی و اجتماعی یک جامعه بلکه حتی به مداخله هر چه بیشتر زنان و ناتوانان جسمی و حرکتی در فعالیت‌های اجتماعی کمک می‌کند.

اما وضعیت این مکان بهداشتی بسیار پراهمیت در شهر‌های ما به چه صورت است؟

معضلات کمی و کیفی توالت‌های عمومی شهری در شهر‌های سراسر ایران امری مشهود است، اما در این میان، مازندران با توجه به تراکم جمعیتی بالا در شهر‌ها و همچنین پذیرایی از خیل مسافرین در تمام ایام سال، همواره بیش از سایر استان‌ها با این معضل دست و پنجه نرم کرده است.

در این استان مشکل کمبود توالت نه‌تن‌ها در فضا‌های عمومی و معابر و جاده‌ها باقی است و مردم ناچارند حین سفر، به توالت مساجد بین راه هجوم بیاورند، بلکه در مکان‌های خصوصی همچون رستوران‌ها و پمپ‌بنزین‌ها نیز عدم وجود نظارت کافی برای مراعات بهداشت، این مشکل را به قوت خود باقی نگاه داشته، اما متأسفانه این معضل هم از سوی افکار عمومی و هم از سوی مقامات مسئول همواره به‌عنوان یک تابوی سربسته تلقی می‌شود و کمتر کسی به‌طور واضح و روشن نسبت به رفع آن تمایل نشان می‌دهد.

ماجرا وقتی تاسف برانگیزتر می‌شود که بدانید در زمانی که لندن در ۱۵۰ سال پیش توالت عمومی نداشت، شهر‌هایی از ایران مثل بیرجند و مشهد و بندر انزلی و «بابل» از موهبت توالت عمومی برخوردار بودند و این مسئله در مازندران دستکم سابقه ۲ قرنی دارد.

اما در حال حاضر برای مثال در شهر ساری به عنوان بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر مازندران با جمعیتی قریب به نیم میلیون نفری و قرار داشتن در یکی از توریستی‌ترین نقاط کشور، شاید تعداد سرویس‌های بهداشتی عمومی که در حال حاضر فعالیت می‌کنند ۱۰۰ چشمه هم نباشد در حالی که طبق استاندارد‌های شهرسازی به‌ازای هر ١٠٠٠شهروند باید یک چشمه توالت عمومی در شهر ساخته شود!

آیا این مسئله به این معنی است که مردم ساری نیازی به توالت ندارند یا مانند رهبر فقید کره‌شمالی قضای‌حاجت نمی‌کنند؟ مطمئنا خیر. تفاوت در این است که در چنین شهری بسیاری از ادارات و مغازه‌ها تبدیل به توالت‌های عمومی زیرپوستی برای مردم می‌شوند! کافی است برای امتحان ساعاتی را در برخی ادارات که در نقاط پرتردد شهر قرار دارند بگذرانید، خودتان خواهید دید که در یک مدت کوتاه چند نفر برای استفاده از سرویس بهداشتی وارد این مکان می‌شوند.

البته این تازه قسمت خوب ماجراست، زیرا بعضی از مردم همینقدر حوصله را هم ندارند و برای رفع حاجت به سراغ کوچه پس‌کوچه‌ها و مکان‌های دنج و خلوت می‌روند! واقعا چه چیزی می‌تواند بیش از این به بهداشت عمومی یک شهر لطمه وارد کند؟ اکنون دیگر یک سال شده که پارک‌ها و مساجد سطح شهر تعطیل است و طبیعتا دسترسی به همان چند چشمه توالت درون آن‌ها که تنها امید مردم شهر در زمان اضطرار بود، امکان پذیر نیست. علاوه‌بر این بعضی از مهمترین سرویس‌های بهداشتی درون شهری مانند توالت‌های عمومی میدان شهدا، میدان شهرداری، امام‌زاده یحیی و... نیز به دلایل نامعلوم در اغلب مواقع تعطیل‌اند. آن تعداد محدودی هم که فعالیت می‌کنند مشکلات بسیاری دارند مانند شیر‌های خراب، تجمع زباله‌های کثیف، نبود مایع دست شویی، نبود روشنایی مناسب و انواع و اقسام مشکلات دیگر که حقیقتا آدمی را از رفتن به توالت پشیمان می‌کند! با این وجود چه راهکاری برای رفع این معضل اندیشیده شده؟

چرا شهرداری ساری با این دستگاه عریض و طویل هیچگاه در این زمینه روشنگری نمی‌کند و حتی آمار دقیق آن را در منظر افکار عمومی قرار نمی‌دهد؟ اصلا کسی در آن‌جا حواسش هست که تا چه اندازه بهداشت عمومی و سلامت مردم با همین بی‌توجهی ساده در معرض خطر قرار گرفته؟

این در حالی است که کرونا اهمیت بهداشت را با خشونت هرچه‌تمام‌تر بار دیگر به تمام جهان یادآوری کرد، اما ما همچنان در ابتدایی‌ترین مسائل کمیتمان می‌لنگد. آن‌هم ما که ادعا داریم مسلمان هستیم و در کشوری اسلامی زندگی می‌کنیم و نظافت برای مان بسیار اهمیت دارد، اما این مسئله از اساس با وضعیت توالت‌های موجود در فضا‌های عمومی در شهری مثل ساری هیچ سنخیتی ندارد.

شهردار سابق ساری هفته‌ای چندبار از پروژه‌های کهن‌سال مرکز استان بازدید به عمل می‌آورد، پروژه‌هایی که بعضی از آن‌ها چندین سال راکد مانده بود و هنوزهم جز نام پروژه شباهت دیگری به یک طرح عمرانی ندارند. اما دریغ از یک سرویس بهداشتی درون شهری که در دوره وی احداث شده باشد. این در‌حالی‌است که در زمان عبوری شهردار اسبق بیش از ۲۰ چشمه توالت عمومی در سطح شهر احداث و یا بازسازی شد. در این میان مردم هم یا شرمشان می‌شود که در این باره درخواستی داشته باشند و یا این‌که دیگر قطع امید کردند و از شهرداری انتظاری غیر از بی‌حاشیه بودن ندارند.

شاید اگر ما مردم به‌جای اینکه بنر‌های خوش رنگ‌ولعاب تقدیر و تشکرمان را برای پرداخت به‌موقع حقوق (!) که وظیفه اولیه شهرداری است، برای رسیدگی به چنین مسائلی به در و دیوار آویزان می‌کردیم، به آن‌ها یادآوری می‌شد که انجام وظیفه نیازی به تشکر ندارد و موفقیت آنان زمانی است که گره‌ای از مشکلات هرچند ساده‌ی این مردم باز کنند.

امید است که شهردار جدید مرکز مازندران بیش از این‌که به پروژه‌های اسم و رسم دار که معلوم نیست چه سرنوشتی داشته باشند دل‌خوش کند، به همین نیاز‌های اولیه مردم رسیدگی نماید تا به گفته خود او ساری را به محل بهتری برای زندگی کردن تبدیل نماید. شاید بد نباشد اگر خیرین نیز به کمک شهرداری بیایند تا مشکلات شهر در این زمینه هرچه سریع‌تر برطرف گردد. چه اشکال دارد اگر نام خیّری بر سر در مجموعه‌ای بنام سرویس‌های بهداشتی ثبت شود؟ بیایید قبول کنیم که احداث توالت عمومی در این شهر نیاز اساسی و جدی شهروندان و در عین حال اقدام بسیار نیکو و مطلوبی است. چه شهرداری آن را برعهده بگیرد چه خیرین مانند بسیاری از مسائل دیگر این مشکل را هم با همت خودشان برطرف کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از عبارت، تاریخ انتشار:۲۱ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر:۵۸۸۶۱، www.rbaarat.ir