شعار سال: دکتر علی بیت الهی در خصوص لزوم توجه دولت جدید به پدیده فرونشست زمین و مخاطراتی که شهر‌ها را تهدید می‌کند گفت: فرونشست زمین از ابعاد متفاوتی در امنیت و ایمنی شهر‌ها تاثیرگذار است.

وی با بیان اینکه فرونشست زمین در ارتباط با شرایط شریان‌های حیاتی مثل لوله‌های آب، گاز، فاضلاب موثر است، ادامه داد: در اثر فرونشست زمین این لوله‌ها و خطوط نیز دچار انحنا می‌شوند و ممکن است دچار گسیختگی شوند. گسیختگی این لوله‌ها منجر به صدمات زیانبار و جبران ناپذیری در خصوص محیط زیست، تلفات جانی و خسارت‌های اقتصادی می‌شود. هنوز حادثه شهران را به خاطر داریم که یک لوله گاز گسیخته شد و بحران بسیاری ایجاد کرد. گسیختگی لوله‌ها در موارد دیگر نیز می‌تواند موجب به وجود آمدن بحران شود مثلا اگر لوله‌های فاضلاب آسیب ببیند و مواد فاضلابی روی زمین نشت پیدا کند بحران به وجود می‌آورد.

وی گفت: از سوی دیگر فرونشست زمین به ساختمان‌ها آسیب می‌زند و موجب ایجاد ترک و شکاف در ساختمان‌ها می‌شود. پی ساختمان‌هایی که در اثر فرونشست دچار آسیب شدند آنقدر ضعیف است که در برابر یک زلزله متوسط نیز مقاومت نمی‌کند و تخریب می‌شود. پس یکی دیگر از اثرات فرونشست این است که ساختمان‌هایی که نباید در اثر زلزله آسیب ببینند در اثر فرونشست در معرض تخریب قرار می‌گیرند.

بیت الهی اظهار کرد: از بین رفتن دشت و اراضی حاصلخیز نیز از بدترین تاثیراتی است که در پی فرونشست زمین اتفاق می‌افتاد. کشاورزان مزارع ورامین اظهار می‌کنند که در سال‌های گذشته حدود ١٧ بار محصول می‌چیدند، اما حالا این به سه بار رسیده است چرا که در فرونشست زمین آب آبیاری مزارع کم شده و نمی‌توانند به مزرعه آب برسانند.

وی با اشاره به نقش وزارت نیرو در رابطه با مدیریت آب و نقش آب در جلوگیری از فرونشست زمین گفت: وزارت نیرو بسیار عریض و طویل است و در دو حیطه بسیار وسیع برق و آب به طور عمده فعالیت می‌کند که فعالیت در زمینه آب به چند شاخه تبدیل می‌شود و برای هر قسمت از آن زیرشاخه‌های اداری تعریف شده است.

بیت الهی افزود: افت سطح آب زیرزمینی موجب فرونشست زمین می‌شود و این فرونشست زمین در درازمدت ویرانگر خواهد بود. مناطق دشت و حاصلخیز که بیش از ۶٠٩ دشت بزرگ در کشور داریم ممکن است به کویر تبدیل شود چرا که در اثر فرونشست خلل و فرج لایه‌های زمین بسته می‌شود و دیگر جذب آب اتفاق نمی‌افتاد. از آن جایی که خاک متراکم می‌شود آب در سطح زمین جریان پیدا می‌کنند و نفوذ به داخل زمین اتفاق نخواهد افتاد، از سوی دیگر مواد مغذی هم روی زمین است و با جاری شدن آب روی زمین شسته می‌شود، و در نهایت و به مرور با این روند اراضی ما غیر قابل زراعت خواهد شد.

 

 

دبیر کارگروه ملی مخاطرات طبیعی ادامه داد: در بسیاری مناطق مثل اصفهان، فارس، سمنان و.. که پهناور هستند با خطر فرونشست زمین روبرو هستیم و این در مرز بحران است.

وی گفت: در رابطه با فرونشست زمین جایگاه وزارت نیرو جایگاه بسیار مهمی است، چرا که هم در زمینه آب و هم در زمینه برق فعالیت می‌کند. هر کدام از این موضوعات خود کار چند وزارتخانه است. ما به عنوان متخصصانی که ٣٠ سال است در خصوص فرونشست زمین فعالیت کردیم، فکر می‌کنیم که بهتر است مجموعه‌ای به صورت متمرکز در خصوص آب فعالیت کند. این فعالیت باید از دو منظر باشد که یکی از آن بحران خشکسالی، کمبود آب، درگیری کشاورزان برای تامین منابع آبی است و از سوی دیگر فرونشست زمین است. در اصفهان حتی فرونشست زمین به خانه‌های مسکونی، آثار باستانی و... آسیب زده است.

وی ادامه داد: با توجه به این موضوعات تفکر من این است که به صورت تخصصی تری باید بر این موضوع متمرکز شد. زمانی که حوزه مسئولیت یک وزارتخانه خیلی وسیع باشد با مسایل و مشکلات زیادی مواجه خواهد بود.

دبیرکارگروه ملی مخاطرات طبیعی اظهار کرد: بنده فکر می‌کنم که آب و برق هر کدام اهمیت بسیاری دارند، اما بهتر است این دو موضوع از یکدیگر تفکیک شود تا حوزه مسئولیتی مشخص‌تر باشد. یعنی با وجود اینکه موضوع آب بسیار گسترده است، از برق وزارت نیرو جدا شود تا به صورت متمرکز‌تر روی موضوع آب و درنتیجه در راستای کاهش فرونشست اقداماتی اساسی صورت گیرد. ادامه این روند برای فرزندان ما عاقبت خوشی نخواهد داشت.

وی ادامه داد: در خصوص فرونشست هنوز اقدام عملی خاصی انجام نشده است. موضوع فرونشست زمین برعکس زمین لرزه واقعا قابل جلوگیری است. در کشور ژاپن با یک برنامه ١٠ ساله فرونشست چند سانتیمتری را به صفر تبدیل کردند.

بیت الهی با بیان اینکه حدود پنج سال است که فرونشست زمین عمومی شده است گفت: هنوز ندیدیم که یک اقدام خاص و قابل مشاهده در این زمینه صورت گرفته باشد.

وی ادامه داد: مثلا برای جلوگیری فرونشست شیوه‌های آبیاری نوین مطرح شد، اما کجا می‌بینید که از این روش‌ها استفاده شود؟ زمانی که نیاز آبیاری زیادی داشته باشیم آب زیرزمینی افت می‌کند و فرونشست اتفاق می‌افتاد. اگر تمام این‌ها را جمع بندی کنیم به یک مدیریت منابع آب می‌رسد که ذیل وزارت آب می‌تواند راحت‌تر مدیریت شود. وزارت نیرو آنقدر شعبه‌های متفاوتی دارد که موضوع آب و در پی آن فرونشست واقعا گم می‌شود.

بیت الهی تاکید کرد: بحران آب، چالش جدی سال‌های آتی کشور خواهد بود که همین حالا نیز اثرات آن را می‌بینیم. امیدواریم که دولت جدید بر کار‌های بنیادی تمرکز جدی تری داشته باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: ۱۶ تیر ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۴۰۰۰۴۱۵۱۰۹۶۰، www.isna.ir