شعار سال: روایت وگزارش‌گری کارزار‌ها و حوادث تاریخی از امور مرسوم و رایج در همواره ادوار و ایام بوده است. راویان و تقریرکنندگان وقایع تاریخی، براساس وابستگی و علاقه‌ای که به سویه‌های اتفاقات داشتند، یا به اراده آمرانه دیگران، نسبت به تحریر و تفسیر آن اهتمام می‌ورزیدند و گاهی نیز حماسه‌سرایانی با بهره‌گیری از صنعت و ذوق و هنر شعر، آن را به نظم می‌کشیدند. از آفات و آسیب‌های وقایع تاریخی که اکثرا از زمان حدوث به صورت شفاهی یا اصطلاحا سینه‌به‌سینه به دوره‌ای بعد منتقل می‌شدند، آن است به هرمیزان که از بازه زمانی خود فاصله می‌گیرند، در دام تحریف، اضافات، پیرایه‌ها و دگرگونگی گرفتار می‌آیند.

 

 

در ادوار «مقتل‌نویسی» وقتی به دوره صفویه تا قاجاریه می‌رسیم، با گزاره‌هایی روبه‌رو می‌شویم که هیچ نسبتی با فلسفه قیام و روح بلند رهبری آن ندارد. در همین دوره است که کتاب «روضه الشهدا»، از ملاحسین کاشفی و «طوفان البکاء» از محمد بن ابراهیم جوهری، نوشته شده و در دسترس قرار می‌گیرد. به نظر شهید مطهری مقتل روضه‌الشهدا که هم کتابش توسط آن مرحوم به «کتاب دروغ» و هم خالق آن اثر با اصطلاح «بوقلمون‌صفت» توصیف شده‌اند، مرجع رسمی روایت حوادث کربلا و قیام سالار شهیدان قرار می‌گیرد و اساسا مجالس روضه با الهام از این کتاب و به اعتبار خواندن متون آن توسط وعاظ و مبلغان، نام‌گذاری می‌شود. در این مقتل روایات و نقل‌قول‌هایی فراوان یافت می‌شود که در تطبیق با مقاتل نوشته شده در قرون اول بعد از حادثه، مانند مقتل «لوط بن یحیی ازدی» مشهور به «ابومخنف» یا «ارشاد» شیخ مفید هیج شباهت ندارد و سرشار از دروغ، غلو، جعل و خرافه است.

 

 

هر چند کوشش‌های بلند در زدودن این خرافات از چهره مشعشع قیام حسینی در پاسخ به مقتل روضه‌الشهدا، از سوی عالمان روشن‌ضمیر شیعی، از جمله میرزاحسین نوری معروف به «محدث نوری» (۱۲۸۰ه. ش) با نوشتن کتاب «لولو ومرجان» صورت پذیرفت، ولی با کمال تاسف هم‌چنان خوانش خرافی و غیرمستند و ناسازگار با جوهر نهضت کربلا رنگ نباخته است و توسط برخی از واعظان کم‌سواد و مداحان بی‌سوادتر از آن‌ها صورت می‌پذیرد. نکته مهم در روایت حادثه کربلا و عاشورا، تفکیک دو مقوله «زبان قال» از «زبان حال» است. در «زبان قال» مورخ یا مقتل‌نویس با چند واسطه، مطالب، رفتار و تصمیماتی را به شخصیت‌های حاضر در آن واقعه به ویژه به امام حسین (ع)، عباس بن علی (ع) و زینب (س)، نسبت می‌دهد، که از نظر دانش تاریخ‌نگاری باید به صحت و وثاقت آن یا در تناسب با شخصیت فکری و منزلت قهرمانان آن واقعه راست‌آزمایی شوند. اما نقل برخی از آنچه که توسط مراثی‌سرایان یا ناقلان سروده و تقریر شده است «زبان حال» است که با استفاده از عواطف، احساسات و ذوق و هنر نگارش پیدا کرده است.

 

ناگفته پیداست که نفس گزارش حوادث کربلا به ویژه بیان ستم‌های بی‌نظیری که بر اهل بیت پیامبر رفته است، به زبان حال، امری مذموم نیست و اگر با روح و ماهیت و شعار‌های فضیلت‌محور، کرامت‌مدار و عزت‌طلبی آن هماهنگ باشد و از خرافات و تحریف مصون باشد، بسیار هم ممدوح است. پس از انقلاب اسلامی که ما شاهد بسط و توسعه مجالس تعزیت و گسترش هیئات حسینی هستیم، همواره از سوی مراجع عظام و رهبری معظم خطر افتادن این شعائر به ورطه تحریف و جعل و خرافه پرهیز داده شده است.

 

دراین ایام که با تاسف هم شیوع اپیدمی ویروس کرونا، الزامات پیشگیرانه و رعایت پروتکل‌ها را ضروری می‌کند و هم بی‌اعتنایی برخی از مراکز و مجالسی که ازسر شور و علاقه به یاد و نام شهیدان همیشه جاوید کربلا اقامه می‌شوند، به تکریم وتعظیم شایسته و متناسب با شعار‌های بلند و عمیق مبادرت نمی‌شوند، تذکر رهبری، مراجع و علاقه‌مندان به نگه‌داشت این حماسه بی‌نظیر را هم با تاکید به دنبال داشته است. خوشبختانه با تلاش اندیشمندان، مورخان و محققان فاضل و نیز شیعیان و مسلمانان شیفته آزادگی، یاد، نام و شعائر سالار شهیدان هم در قلمرو «شعور» و هم در گستره «شور» جاودانه مانده است.