شعار سال: شادمهر راستین، نویسنده سینما که در کارنامه اش آثاری، چون "سنگبال"، "مرگ تدرجی"، "آن مرد آمد" و... را دارد، درخصوص جایگاه زنان در قصه‌ها و فیلمنامه‌ها بیان کرد: یک جایگاه متعارف از نقش زن بعد از انقلاب از تلویزیون وارد سینما شد که برخلاف خواسته‌ی خود زنان حاضر در جامعه آنان را ترغیب می‌کردند که در خانه، به دنبال جایگاه باشند و در دهه ۶۰ طوری نشان می‌دادند که اگر زنی وارد جامعه شود، مشکلات خواهد داشت و این مشکلات باعث می‌شود که زنانگی آن دچار تردید شود. به عنوان مثال شاید موفقیت شغلی او با موفیقت شغلی همسرش در تضاد باشد یا نقش مادرانگی اش کمرنگ شود یا در محیط کارش نتواند مدیریت درستی داشته باشد.

این نویسنده اظهار داشت: و این اتفاق بر خلاف دیدگاهی بود که در جامعه می‌افتاد یعنی میزان دانشجو‌های خانم بیشتر شده بود و خانم‌ها سمت‌های مدیریتی را تصاحب می‌کردند و فعالیت آن‌ها در حوزه‌های سیاسی بیشتر شده بود و به تدریج نقش زن در جامعه به صورت واقعی و نقش زن در تلویزیون و به تبع آن در سینما داشت از هم دورتر می‌شد و زنی که ما بر روی پرده نمایش می‌دیدیم زنی نبود که واقعا در جامعه ایرانی بود و نقش زن به صورت فانتزی در تلویزیون شکل گرفت که این زن از هوش و درایت زندگی مدرن غافل بود؛ یعنی تقریبا بیشتر زن‌هایی که در سریال‌های موفق کمدی تلویزیونی بودند، هیچ کدام نقش تعیین کننده‌ای نداشتند و سلیقه یا خواسته‌ای نداشتند و عملا خواسته که مهم‌ترین ویژگی شخصیت پردازی است برای مردان بود و زنان بیشتر مانع رسیدن آن‌ها به خواسته هایشان بودند.

او ادامه داد: یعنی مرد می‌خواهد به جبهه برود یا موفقیت شغلی داشته باشد و یا حتی می‌خواهد بازی فوتبال ببیند، برای همه این خواسته‌ها مانع وجود داشت. مانند دوران کودکی که مادر همیشه منع میک رد و میگفت "نکن" در آینده هم همسر باید او را منع می‌کرد زمانی هم که می‌خواستند به زن خواسته بدهند، بیشتر خواسته‌ها یا مطرحی بود یا در حال خرید بود و یا خواسته‌ای که داشت بیشتر حالت هوس و تفریح بود مثلا یا یوگا کار می‌کرد یا لباس خرید می‌کرد و کمتر برای زن خواسته‌ای در حوزه شغلی و مدیریتی و آموزشی قائل بودند و با یک پیش فرض که زن نباید در فیلم کمدی باشد، چون به شخصیت او توهین می‌شود، توهین آمیز‌ترین شخصیت‌های زن را در سریال‌های موفق کمدی تلویزیونی دیدیم و به تبع آن در سینما، تا جایی که اگر فیلمی زن روشنفکر داشت، با شکست تجاری مواجه می‌شد. اگر ده فیلم کمدی خوب این چهل سال را ببینید و می‌توانید متوجه شوید که در هرکدام از آن فیلم‌ها زنی وجود ندارد که خواسته‌ای داشته باشد. حتی اگر مثلا می‌خواهند در امتحان یا مسابقه‌ای اول شوند، این مردان هستند که به کمک آن‌ها می‌آیند و در انتها نهایتا ازدواج غایت خواسته آن‌ها است.

نویسنده فیلم "مرگ تدریجی" خاطر نشان کرد: سینمایی که موضوع آن اجتماعی است (ژانر اجتماعی نداریم) بیشتر بر روی خواسته‌های زنان کار می‌کند، به این دلیل که این موضوع اصلا در تلویزیون وجود ندارد، تا این حد که بعضی دوستان در سینما که می‌خواهند شخصیت پردازی زن را انجام دهند، می‌گویند آن چیزی نباشد که تلویزیون نشان می‌دهد. یعنی شخصیت زن در تلویزیون یک شخصیت تحریف شده است و نسبت به آن واکنش نشان دادن هم شاید اسیر همان تحریف شود. شناخت زن در حوزه شهری و اجتماعی و این که خواسته‌های آن‌ها را در فیلم نشان دهیم چیزی است که شاید بتوان گفت چالش اصلی سینمای ایران است یعنی باید در درجه اول به شناخت برسد که این شناخت کم پیش می‌آید. ترجیحا زنی که در همه ابعاد در سینما و تلویزیون میبینیم با خواستگاه و شخصیت زنی که خواسته‌ای دارد، خیلی هم سو نیست و به نظر میرسد اگر زنی برای خواسته‌های خود تلاش کند، زن خود خواهی است، ولی اگر مردی برای خواسته‌های خود تلاش کند، به سمت قهرمانی می‌رود. در جامعه خیلی به سینما گوش ندادند و کار خود را می‌کنند و حضور زنان در جامعه هر روز بیشتر می‌شود و به خواسته‌های خود احترام می‌گذارند، ولی همچنان سینما از این که درک درستی از خواسته زنان کشور ایران داشته باشد، همچنان دور است.

شادمهر راستین در پایان گفت: قطعا هر چقدر سینمای ایران در همه ابعاد پیشرفت می‌کند، رسیدن به چهره واقعی بیشتر می‌شود، اما چهره واقعی چهره ایده آل یک زن یا یک مرد نیست، یکی از چهره‌های آن است و چهره‌هایی داریم که به رویا‌ها و کابوس‌ها و فانتزی‌ها برمی گردد که هنوز سینمای ایران از آن خیلی دور است و ما همچنان به دنبال این هستیم که فعلا فقط یک چهره واقعی نشان دهیم تا بعد بتوانیم به درونیات شخصیت‌های زن و حتی مرد برسیم. سینمای ایران از این که بتواند آن چه که یک انسان فکر میکند را نشان دهد خیلی فاصله دارد و ما فقط به خاطر تحریف تلویزیون مجبوریم به چهره واقعی اکتفا کنیم. امیدواریم یک روزی بتوانیم چهره‌ی انسانی شخصیت‌ها را در هنر‌های نمایشی بروز دهیم.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا ، تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۴۰۰، کد خبر:۱۲۸۸۸۰۰، www.borna.news