از جمله سوالات تشکیکی مطرح در شرایط حاضر، قیاس مع الفارق کلیسای قرون وسطی با شرایط روحانیون حاضر و قرون وسطی اسلامی نامیدن شرایط کنونی است. سوال این است که آیا این مشابهت پنداری درست است یا غلط؟ دکتر امیرحسین ساکت، استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی ، با تحلیل نسبتا قوی، این مشابه پنداری را رد می کند و معتقد است که یک مسلمان در تمام عمر از یک روحانی بی‌نیاز است اما در مسیحیت بدون یک کشیش شما نمی‌توانید مومن باشید.در نظام کلیسا یک سلسله مراتب کشیش ،پتروس، مسیح و خداوند وجود دارد در حالی که در جامعه شیعی با چهارگانه عقل ، اجماع، سنت و کتاب مواجه هستیم و اجتهاد مبتنی بر فقه پویا ، خروج از بن بست ها را رقم می زند و حتی با ریشه دوانی و تثبیت فقه پویا در یک جامعه، احتمال سواستفاده سیاست از دین هم بشدت کاهش یافته و با بحث استقلال و ارتباط نهادی( نهاد دین با نهاد سیاست) مواجه خواهیم بود.