شعارسال: دم‌نوش های گیاهی، سال های زیادی است که در خانه تقریبا همه ما ایرانی ها وجود دارند و از آنها استفاده می کنیم. اصطلاح دم‌نوش برچسبی است که در سال های اخیر به آن زده شده و شکلی مدرن به آن داده است. شاید بتوان در برداشتی کلی آن را چیزی شبیه جوشانده های مادربزرگ ها دانست، اما باید توجه داشت که دمنوش با جوشانده یکی نبوده و با یکدیگر تفاوت دارند. اگر گیاه را مستقیم با آب سرد یا گرم بجوشانند، جوشانده‌ای به‌دست می‌آید که خاصیت و اثر آن قوی تر از دم‌نوش است، چرا که حین جوشاندن مواد بیشتری از گیاه خارج می‌شود. بسیاری از گیاهان باید به صورت دم کرده‌استفاده شود و اگر بر اثر ناآگاهی یا غفلت جوشانده شود، خاصیت آن تغییر می‌کند و گاهی موادی از گیاه آزاد می‌شود که دارای عوارض ناگواری خواهد بود. دم‌نوش با عرقیات گیاهی نیز تفاوت دارد. چرا که ، عرقیات گیاهی، از تقطیر اسانس ریشه، پوست یا گلبرگ گیاهان طبی در آب حاصل می‌شود، نظیر گلاب و عرق نعناع. صرف‌نظر از شکل و نام شان، باید گفت در روزهای سرد زمستان، نوشیدنی های گرم لذت بی‌مانندی دارند که روح آدم را تازه می کنند. برای آشنایی با روش تهیه انواع مختلف آنها، با ما همراه باشید.

تاریخچهٔ دم‌نوش را نمی‌توان از تاریخچهٔ گیاهان دارویی جدا کرد. اگرچه گیاهان دارویی منشأ طبیعی دارند و در مقایسه با داروهای شیمیایی عوارض کم‌تری ایجاد می‌کنند، اما مصرف بی‌رویه یا غیرعلمی برخی از این گیاهان می‌تواند موجب عوارض ناخواسته و حتی مسمومیت‌های شدید گردد؛ بنابراین مصرف دم‌نوش‌ها نیز همانند داروهای شیمیایی باید با آگاهی و پس از اطلاع از سازوکار عمل آن‌ها باشد.

در دم‌نوش‌های ترکیبی معمولاً چند گیاه جهت یک رسیدن یک منظور و هدف با هم ترکیب می‌شوند، برای مثال گروهی از دم‌نوش‌های ترکیبی انرژی‌زا هستند و بعضی دیگر کم‌کنندهٔ فشارخون و گروهی دیگر آرام‌بخش هستند که برخلاف انرژی‌زاها که ضربان قلب و انرژی را افزایش می‌دهند، به آرامش و تنش‌زدایی از بدن کمک می‌کنند.

*** دم‌نوش بابونه : کمی بابونه را در یک قوری آب جوش دم کنید و بنوشید. بابونه، طبیعت گرم دارد و آرام بخش و تقویت کننده اعصاب، معده و روده است. ضدتب، ضدانگل، ضدیبوست، مقوی اعصاب و مغز، اشتهاآور، ضدبلغم و صفرا و شست و شو دهنده کلیه ها نیز هست.

*** دم‌نوش به‌لیمو : به‌لیمو را به همراه نبات در قوری دم کنید و بنوشید. به‌لیمو طبیعت گرم دارد، خواب آور، آرام بخش، ضدمیگرن، ضدسردرد، ضد تپش قلب، تقویت کننده حافظه، ضد نفخ، تقویت کننده معده و ضدآسم است.

*** دم‌نوش گل گاوزبان و سنبل الطیب : گل گاوزبان را با سنبل الطیب و لیموعمانی دم کنید. این نوشیدنی آرام بخش، خواب آور و برای رفع سردردهای عصبی و دردهای کلیوی مفید است. گل گاوزبان و سنبل الطیب هر دو طبیعت گرم دارند. سنبل الطیب ضدقولنج و اسپاسم، ضدتشنج و ضد صرع نیز هست.

*** دم‌نوش میوه گل نسترن : ۱۵عدد میوه نسترن را در یک قوری آب دم کنید. میوه نسترن، طبیعت خشک دارد و پایین آورنده فشارخون، ضد قند خون، ضد ورم و درد کلیه، شست و شو دهنده کلیه، سرشار از ویتامین ث، ضد سرماخوردگی، مقوی معده و ضد اسهال است.

*** دم‌نوش به‌لیمو و زیرفون : به‌لیمو و کمی زیرفون را در یک قوری دم کنید. این دمنوش خواب آور، ضدمیگرن، آرام بخش، ضدتپش قلب، ضدسردرد، تقویت کننده حافظه، تقویت کننده معده، ضدآسم، پایین آورنده فشارخون، ضداسهال و شست و شو دهنده کلیه است.

*** دم‌نوش بادرنجبویه و زیرفون : بادرنجبویه را همراه زیرفون در یک قوری دم کنید. این دمنوش طبیعت خیلی گرم دارد، در بعضی مزاج ها بالا برنده فشارخون، مقوی قلب و اعصاب، خون ساز، تقویت کننده سلول های مغزی و آرام بخش است. مقوی مغز، ضد صدای گوش، خواب آور، نشاط آور، ضد بیماری های کلیه است و بوی بد دهان را برطرف می کند و برای رفع کابوس های شبانه مفید است.

*** دم‌نوش زنجبیل : یک قاشق مرباخوری کوبیده زنجبیل را در یک قوری آب دم کنید. زنجبیل طبیعت گرم دارد، افزایش دهنده فوری فشار خون، ضد ضعف اعصاب، تقویت کننده حافظه، تنظیم کننده ادرار، ضد رطوبت مزاج، ضد بلغم و صفرا، خون ساز، ضد درد مفاصل، تقویت کننده قوه باه، مقوی جهاز هاضمه، ضد سم غذایی، مقوی معده، مسکن و مقوی قوای رئیسه بدن است.

*** دم‌نوش آویشن : یک قاشق غذاخوری آویشن را در یک قوری آب دم کنید. آویشن طبیعت معتدل دارد و بالا برنده فشار خون، تقویت کننده اعصاب، رفع کولیت های مزمن، شست و شو دهنده کلیه، ضد انگل، ضد رطوبت بدن، ضد صفرا، ضد زکام و سرفه و آسم، اشتهاآور، ضد غلظت خون، مقوی جهاز هاضمه و تقویت کننده بینایی است.

*** دم‌نوش اکلیل کوهی : یک قاشق غذاخوری از این گیاه را در یک قوری آب دم کنید. اکلیل کوهی طبیعت گرم دارد و مقوی اعصاب، شست و شو دهنده کلیه، ضد صفرا، ضد دلهره و اضطراب، تقویت کننده بدن، زکام، آسم، سیاه سرفه، مقوی معده، ضد درد روماتیسمی و استخوانی و کمر و ضد سنگ کیسه صفراست.

*** دم‌نوش گزنه : یک قاشق غذاخوری گزنه را در یک قوری آب جوش دم کنید. گزنه طبیعت گرم دارد و ضد قند، ضد غلظت خون، ضد چربی، ضد صفرا و سنگ کیسه صفرا، ضد سرطان، ضد خونریزی، زیاد کننده شیر مادر، رفع خستگی و ضد ریزش مو است.

*** دم‌نوش‌های میوه‌ای انار و دارچین/ مواد لازم (۲ نفر):

• یک پیمانه آب انار تازه

• یک پیمانه آب جوش

• چوب دارچین

• یک قاشق غذاخوری چای خشک

• یک قاشق غذاخوری شکر (یا کمی نبات)

طرز تهیه: همه مواد به غیر از شکر را در قوری بریزید و آب جوش را روی آنها بریزید. قوری را به مدت ۱۵ تا ۲۵ دقیقه روی کتری قرار دهید تا چای دم بکشد. هنگام سرو شکر یا نبات را اضافه کنید.

*** دم‌نوش نعنافلفلی و دارچین:

مواد لازم

• دو قاشق چایخوری نعنا فلفلی

• دو عدد چوب دارچین

• عسل یا نبات (اختیاری)

طرز تهیه: نعنا فلفلی و دو عدد چوب دارچین را در یک قوری چینی بریزید. آب جوش را روی آنها بریزید. حدود ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دمنوش دم بکشد. سپس، در صورت تمایل آن را با نبات یا عسل شیرین و میل کنید.

*** چای ماسالا

مواد لازم (۲ نفر)

• ۶ عدد میخک

• ۷ عدد هل

• ۲ عدد چوب دارچین

• ۲ حلقه زنجبیل

• ۱ قاشق غذاخوری پودر رازیانه

• ۲ پیمانه آب

• ۲ پیمانه شیر

• ۲ عدد چای کیسه ای

• عسل

 روش تهیه : همه مواد به غیر از چای، شیر و عسل را درون ظرفی بریزید و به مدت ۱۰ دقیقه روی حرارت ملایم قرار دهید. سپس چای را اضافه کنید اجازه دهید ۵ دقیقه بماند. سپس شیر داغ را اضافه کنید و بعد از روی حرارت بر دارید. چای ماسالا را از صافی عبور دهید و در لیوان مناسب سرو کنید.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت تبریز بیدار، تاریخ انتشار: 14اسفند1395، کدخبر: 1063804: WWW.tabrizebidar.ir / سایر منابع.