فهمیدن اینکه پسر شما (در موارد نادر، دختر شما) به بیماری هموفیلی دچار شده است، به ویژه که سابقه‌ی فامیلی این بیماری وجود نداشته باشد، زندگی شما را تغییر خواهد داد و پرسش های بسیاری از ذهن شما عبور خواهد کرد. یکی از پرسش های رایج در کلینیک هموفیلی این است که آیا فرزندم می تواند ورزش کند؟ پاسخ کوتاه «بله» است؛ اما در عین حال باید مواردی را نیز در نظر داشت.

خونریزی بی اختیار در موارد شدیدتر هموفیلی بسیار شایع است. البته خونریزی به دلیل آسیب دیدگی در تمام انواع هموفیلی افزایش می یابد.

قرار داشتن در یک وضعیت جسمانی خوب می تواند از آسیب دیدگی و خونریزی های پس از آن جلوگیری کند. با این حال، خطرات و فواید هر نوع از فعالیت بدنی باید با دقت زیاد مورد بررسی قرار گیرد.

برای اینکه آیا فرزند شما می تواند ورزش کند یا چه ورزشی برای او بی خطر و بهتر است، باید عوامل زیادی را مورد توجه قرار داد که عبارتند از؛

شدت هموفیلی فرزند شما: افراد دچار هموفیلی شدیدتر، بیشتر در معرض خونریزی های ثانویه به دلیل آسیب دیدگی های ورزشی هستند. خانواده های کودکان دچار هموفیلی شدیدتر، بیشتر از سایر بیماران هموفیلی با خونریزی های ثانویه به دلیل آسیب دیدگی اولیه و واکنش درمانی سریع تر مواجه هستند. این موضوع برای خانواده های کودکان دچار هموفیلی ملایم تر مهم است که مراقب باشند و درمان را در سریع ترین زمان ممکن آغاز کنند.

تعداد دفعات خونریزی/وضعیت مفاصل: خونریزی مفصل باعث آسیب به خود مفاصل می شود و خطر خونریزی های اضافی را افزایش می دهد. در نظر گرفتن مفاصلی که بیشتر در معرض آسیب دیدگی در حین ورزش هستند، قابل توجه و با اهمیت است؛ برای نمونه، اگر مفصل آرنج، نقطه‌ی حساس فرزند شماست، شاید ورزش تنیس بهترین انتخاب برای او نباشد.

سطح فعالیت: با افزایش سن کودکان، شدت ورزش ها نیز افزایش می یابد. بسکتبال برای کودکان کم سن و سال، یک ورزش نسبتاً امن و بی خطر به نظر می رسد اما اگر کودک شما قصد حضور در تیم اول بسکتبال دبیرستان را دارد، به دلیل اینکه احتمال آسیب دیدگی افزایش می یابد، این ورزش باید دوباره ارزیابی شود.

خونریزی‌های اخیر: پس از مواجهه با یک حادثه‌ی منجر به خونریزی، مشورت با تیم پزشکی هموفیلی برای ادامه‌ دادن ورزش ها، بسیار حائز اهمیت است. افزایش فعالیت بدنی و بازگشت سریع به فعالیت های بدنی قبلی پس از یک حادثه‌ی منجر به خونریزی می تواند باعث تکرار خونریزی و یا حتی آسیب های مفصلی شود.

انجمن ملی هموفیلی در آمریکا انواع ورزش ها و فعالیت های بدنی را بر اساس احتمال خطر از شماره 1 تا 3 دسته بندی کرده است. البته این نوع دسته بندی، اغلب برای سایر انواع اختلالات خونریزی مانند اختلالات عملکرد پلاکتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه می توانید مروری بر مثال های این دسته بندی ها داشته باشید.

* دسته‌ی شماره 3: احتمال خطر شدید

این نوع فعالیت ها برای هیچ یک از افراد هموفیلی توصیه نمی شوند. این ورزش ها احتمال خطر خونریزی قابل توجه ای دارند و خونریزی در این ورزش ها می توانند حیات بیمار را تهدید کنند.

دوچرخه سواری در مسابقات حرکات نمایشی موتوکراس (BMX)

بوکس

پاور لیفتینگ (وزنه برداری قدرتی)

سوارکاری (در مسابقات گاوبازی و رام کردن اسب های وحشی)

فوتبال آمریکایی

هاکی

* دسته‌ی شماره 2.5: احتمال خطر متوسط تا شدید

بیسبال

بسکتبال

اسکیت بُرد

هلهلچی گری یا همان چیرلیدرینگ (cheerleading)

سافتبال

* دسته‌ی شماره 2: احتمال خطر متوسط

ایروبیک

رقص

طناب زدن

قایقرانی

تنیس

* دسته‌ی شماره 1.5: احتمال خطر کم (بی خطر) تا متوسط

تمرینات استقامت بدنی (تمرین و نرمش بلند مدت)

پیلاتیز

تردمیل

کار با وزنه

* دسته‌ی شماره 1: احتمال خطر کم (بی خطر)

دوچرخه ثابت

گلف

پیاده‌روی

شنا

تای چی

اگر کودک هموفیلی شما روی انجام ورزش خاصی اصرار دارد، بسیار مهم است که قبل از هر کاری با تیم پزشکی هموفیلی مشورت کنید. با اعمال اصلاحات و تغییراتی در برخی ورزش ها می توان احتمال خطر خونریزی را کاهش داد. به عنوان مثال، توصیه می شود که فرزند هموفیلی شما در هنگام بازی بیسبال یا سافتبال، یک کلاه ایمنی (در تمام مدت بازی، نه فقط موقع ضربه زدن) به سر داشته باشد و از سر خوردن به محل بیس اجتناب کند. کلاه ایمنی به طور مشابه باید در ورزش های دوچرخه سواری یا اسکوتر و یا اسکیت استفاده شود. یک راه حل بالقوه در ورزش های پرخطر (به جز ورزش های دسته‌ی شماره 3 که اساساً توصیه نمی شود) برای بیماران هموفیلی شدید این است که زمان بندی برای درمان با فاکتور پروفلاکتیک به هر گونه فعالیت ورزشی ارجحیت دارد. بیماران هموفیلی ملایم تا متوسط ممکن است به شروع تزریق فاکتور پروفیلاکتیک به ویژه در طول فصل ورزشی، نیاز داشته باشند.

برای کسب اطلاعات بیشتر: انجمن ملی هموفیلی آمریکا، بروشوری را در این باره به نام «این ورزش را بی خطر انجام دهید» منتشر کرده است که درباره‌ی همین موضوعات با جزئیات بیشتری به بحث و بررسی پرداخته است.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری شفاف، تاریخ انتشار: 21 اسفند 1395، کدخبر: ۴۲۱۲۵۶، www.shafaf.ir