شعار سال: توی اتوبوس دخترکی شاد جلویم نشسته به همراه مادرش و یک سرویس قابلمه نو جلویشان، از صحبت هایشان می توان متوجه شد که در حال و هوای خرید جهیزیه هستند و از بازار می آیند.به لبخند از ته دل دخترک نگاه می کنم و خاطراتم دگرباره زنده میشود که چگونه معصومیت و شادی های از ته دلم در زندگی با مردی که زمانی محبوب ترینم بود، از بین رفت. خاطرات زندگی که با هزار امید و آرزو ساخته بودمش دگرباره زنده شد که چطور بعد از ۲۳سال از هم پاشید و ماحصلش دو دختر ۱۷ و ۲۲ ساله بود که با بخشیدن مهریه ام حضانتشان را از دادگاه گرفتم و به دست آن مرد بی مسئولیت نسپردمشان.

نمیدانم پاسوز کدام اشتباهم که عاقبتم بعد از ۲۳ سال زندگی مشترک، مستخدمی در شرکت…. شد، قصه همیشگی نداشتن حق یک زندگی دوباره برای زنان مطلقه ادامه دارد، گویی که جزام داریم ما بی اقبالان شکست خورده ، کاش این صحبت های من حداقل دل یک نفر را که درگیر لجاجت با نام زن مطلقه است آرام تر کند، کاش با ما مهربان تر باشیدو خدا نصیب نکند مطلقه شدن را که روحت آب و نابود میشود.

اینها درد دل های یک زن ۳۸ ساله مطلقه است که خودش و دختر بزرگش دوشادوش هم کار می کنند که بتوانند سرپناهی تهیه کنند و از اجاره نشینی و نگاه ها و قضاوت های مردم در امان باشند. همسرش که مردی خوش گذران بوده حالا به راحتی با یک زن دیگر ازدواج کرده و خم هم به ابروی مبارکش نمی آرد.

در جوامعی که در حال انتقال از وضع اجتماعی و اقتصادی خاص به وضع و شرایط دیگری هستند، مشکلاتی پدید می آید که نتیجه تضاد نوگرایی و پایبندی به سنت های دیرین و تشدید جنگ بین نسل هاست. در این مرحله برزخی و حساس، عناصر اخلاقی و ارزشهای اجتماعی بیش از هر چیز دیگر تغییر وضع و موضع می دهند. در چنین شرایطی نیروهای حاکم بر جامعه جای خود را به نیروهای تازه می سپارند و نظام ارزشهای جامعه دستخوش آشوب می گردد، بازتاب این وضعیت را می توان در نظام ارزشهای خانواده مشاهده نمود.

ولی از آنجا که سرعت حرکت هر فرهنگ با حرکت اقتصادی و نوآوری های تکنولوژی یکسان نیست، نسل هایی که در معرض چنین تحولات سریع اجتماعی قرار سریع اجتماعی قرار می گیرند، نمی توانند معیارهای همه پسندی برای وظیفه، فداکاری و ارزشهای همانند آن داشته باشند، در این احوال کشمکش درون خانواده ایجاد می شود و نابسامانی و طلاق افزایش می یابد.

افزایش ۸/۸ درصدی طلاق در آذربایجان غربی

مدیرکل ثبت احوال استان اذربایجان غربی در گفت و گو با ما آمار طلاق استان آذربایجان غربی در هفت ماهه سال جاری را ۳هزار و ۷۴۳مورد اعلام کرد و گفت: آمار طلاق نسبت به سال گذشته ۸/۸ افزایش داشته، و طلاق شهری ۳هزار و ۱۴۹ مورد طلاق شهری و ۵۹۴ مورد طلاق روستایی ثبت شده است.

محمد جوان افزود: ۵درصد مربوط به طلاق شهری و ۳٫۸ مربوط به طلاق روستایی بوده و در مجموع در مقابل هر ۵٫۵ازدواج یک ازدواج به طلاق ختم می شود.

وی با بیان اینکه در هر ساعت ۷۲درصد نفر طلاق در ۷ ماهه سال جاری به ثبت رسیده است، گفت: در هر شبانه روز بیش از ۱۷ نفر و در هر ماه ۵۳۵ نفر طلاق به ثبت رسیده است.

مدیرکل ثبت احوال استان با اشاره به اینکه در شهرستان بوکان با نرخ طلاق ۳٫۸ بیشترین طلاق و شهرستان سردشت با نرخ ۰٫۳ کمترین طلاق ثبت شده است افزود: کوچکترین بازه سنی طلاق در زنان مربوط به گروه سنی ۱۰ تا ۱۴ سال که ۳۲ مورد طلاق ثبت شده در این سنین داریم و بزرگترین بازه سنی طلاق زنان بالای ۶۵ سال بوده که ۲۵ مورد به ثبت رسیده است.

وی افزود: کمترین بازه سنی طلاق مردان مربوط به سنین ۱۵ تا ۱۹ سال بوده که ۴۵ مورد را شامل شده و بزرگترین سن طلاق مردان در سنین بالای ۶۵ سال بوده که تعداد ۹۹مورد طلاق ثبت شده است.

جوان در پایان گفت: میانگین سنی طلاق برای مردان ۳۴ سال و برای زنان ۲۹ سال می باشد.

فروپاشی یک خانواده شادی به ارمغان نمی آورد

دکتر افشار کبیری جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه در گفت و گو با خبرنگار جوان پرس با بیان اینکه طلاق سرمنشا آسیب های متعدد اجتماعی و فرهنگی است، گفت: اگر در نهاد خانواده یک نفر به صورت مطلوب جامعه پذیر و تربیت نشود و با ارزش ها، بایدها و نبایدها و هنجارها خوب آشنا نشود، در پذیرش نقش های بعدی اجتماعی دچار مشکل میشود. به همین علت در کنار سایر نقش های اجتماعی، خانواده در فرهنگ ما جایگاه ویژه ای داشته و فروپاشی یک خانواده برای هیچ کس شادی به ارمغان نیاورده به همین دلیل باید علل طلاق از طریق علم واکاوی و بررسی شود و برای حل این آسیب و معضل اجتماعی تدبیری اندیشید

وی افزود : آمار نگران کننده طلاق در جامعه در سال ۵۵ تا ۱۳۷۸ نرخی ثابت و یا رو به رشد خیلی پایینی داشته اما از سال ۱۳۷۸ به بعد رشد تصاعدی و نگران کننده ای داشته است.

دکتر کبیری با بیان اینکه نمی توان برای طلاق تنها یک علت را نام برد ، گفت: نمی توان مشکل اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی یا عدم تفاهم را عامل طلاق دانست بلکه ترکیبی از علل مختلف در زندگی باعث شده بعضی از ازدواج ها دوام نداشته باشد.

وی با بیان اینکه افراد باید به بلوغ های تامه برسند افزود: افراد باید به انواع بلوغ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی برسند که بتواند پذیرای نقش جدید همسر، پدریا مادر، در جامعه باشد. بلوغ اقتصادی به این معنی است که فرد باید یک کار و حقوق ثابت داشته باشد و بلوغ اجتماعی به نحوه برقراری ارتباط فرد با دیگران و آشنایی او با انتظارات و تکالیف نقش جدیدش بر میگردد، افراد باید ایفاگر نقش جدید همسری باشند و بعد ازدواج کنند زیرا عده ای در بطن زندگی متوجه می شوند که با نقش جدید خود آشنا نبوده و به نقششان پایبند نیستند ، آنها خواهان آزادی دوره قبل از ازدواجشان هستند.

این جامعه شناس افزود: نقش جدیدی که افراد برای خود می سازند احتیاج به مهارت های ارتباطی و حل مساله دارد، باید در تمامی بلوغ های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، جنسی نمره قبولی را داشته باشند که از عهده یک پیوند جدید برآیند، زمانی که در جایی نقص وجود داشته باشد، مشکلات دیگر نیز بر روی آن انباشته شده و نتیجه آن به طلاق و جدایی ختم می شود.

کبیری با بیان اینکه جای آموزش مهارت های زندگی از طرف افراد و نهادهای خانواده و نهاد های رسمی خالی است، گفت: آموزش این مهارت ها با دو یا چند جلسه قابل قبول نبوده، این مهارت ها را باید در بطن و طول زمانی که نقشمان فقط دختر یا پسر بوده، بیاموزیم و باتکالیف، انتظارات و مسئولیت های نقشی را که قرار است در آینده عهده دار شویم آشنا شویم، سختی های راه را بیاموزیم که در آینده و زندگی زناشویی کم نیاوریم و اولین اختلافمان به آخرین اختلافمان تبدیل نشود.

وی با اظهار اینکه ازدواج جمع تفاوت هاست و قرار نیست همه هم رای شوند، گفت: با وجود تفاوت ها و اختلاف هاست که زوجین می توانند صبر، ایثار و گذشت خود را به یکدیگر ثابت کرده و زندگی را برای هم دلچسب کنند، صبر باعث انسجام خانواده شده، و مدیریت تفاوت ها مهارتی استکه والدین باید به زوجین جوانشان بیاموزند.

این جامعه شناس در پاسخ به خبرنگار ما مبنی بر اینکه عوامل فرهنگی و رسانه های خارجی و مجازی چه نقشی در افزایش آمار طلاق دارند، گفت: رسانه فضایی است که میدان شهروند ها را در عصر حاضر ساخته اند، بعضی القائات رسانه های مجازی به صورت نامحسوس علاقه را در زوج های جوان کشته و مقاومت ها را در برابر مشکلات پایین می آورند و به لحاظ فرهنگی دچار تغییر و تحول می شویم.

وی با بیان اینکه اصل بساز و بسوز دیگر معنی ندارد، گفت: امروزه افراد معتقدند لازم نیست تفاوت ها را تحمل کرده و با مشکلات کنار بیاییم هرکسی به راحتی می تواند مسیر خود را انتخاب کند، همه این سخنان القائات رسانه هایی بوده که علیه نهاد خانواده سر برآورده و ضد ارزش و ضد هنجار را جایگزین ارزش ها و هنجارها میکند و نتیجه همه اینها زوج جوانی است که اثر سنت ها و باورهای دینی برایشان کم رنگ شده و زندگی و خانواده ای را که با هزار امید و آرزو تشکیل داده اند متلاشی می کنند.

کبیری با بیان اینکه رسانه ها یک فضای بی اعتمادی برای زن و شوهر حاکم میکنند، ادامه داد: استفاده از این رسانه ها یک تهدید و آسیب غیرقابل جبران بوده همه را تهدید میکند، فضای ایجاد شده از جانب رسانه ها، فضای گرم خانواده ها را به سردی بدل می کند.

وی افزود: صدای رسانه ما خیلی ضعیف بوده و گاهی بازیگر نقش هایی است که رسانه های خارجی تعیین کرده اند به نوعی گل به خودی میزند؛ . ما توان رقابت با فضا سازی فرهنگی جهانی را نداریم و اینها نشانه این نیست که ما دست بسته بنسینیم، انتظار میرود که رسانه ها خود را تقویت کرده و نگاهشان علمی و واقع بینانه شود و نرخ طلاق را باید در رسانه ها اعلام کنیم که تبیینی علمی صورت گیرد.

این جامعه شناس در پاسخ به این سوال که چرا ازدواج های سنتی نسبت به ازدواج های امروزی از ثبات بیشتری برخوردار بودند، گفت: صحبت از ازدواج در جامعه سنتی یک امراجتماعی بوده و هویتی جمعی داشت، جوان هایی که در گذشته و با سنت خانوادگی ازدواج کرده، اگر از سرمایه اقتصادی برخوردار نبوده، از حمایت ها و تجربیات نسل های بالاتر به عنوان سرمایه فرهنگی و اجتماعی برخوردار بودند، مشکلات در چنین ازدواج هایی به مراتب کمتر از ازدواج های امروزی بود و اگر اختلافی پیش می آمد میان بزرگان حل و فصل میشد.

وی افزود: امروزه در جوامع صنعتی و شهری هویت فردی، و شکاف نسلی بین زوج های جوان با والدین، سنت و جامعه شان ایجاد شده؛ مناسک، آداب و رسوم اجتماعی از بین رفته و فرد خوش به تنهایی تصمیم گرفته و پای خانواده ها در مرحله تثبیت قانونی و عرفی ازدواج به میان آمده، می توان به جرات گفت در عصر حاضر خانواده ها عملا کنار گذاشته شده و تنها صورت خانواده وجود دارد، زمانی که زوج جوان به مشکل برمیخورند دیگر آن سرمایه اجتماعی و فرهنگی را ندارند، و با پیش قدم شدن خانواده هایشان برای حل مشکل، معتقدند که خانواده ها در حال دخالت در زندگیشان هستند و زندگی شان با کوچک ترین مشکل از هم می پاشد.

کبیری در خصوص آسیب هی اجتماعی طلاق گفت: طلاق مادر همه فسادها و آسیب های اجتماعی بوده، با ازهم پاشیدن یک خانواده کل کارکردهایی که آن نهاد خانواده برای جامعه داشت همه اش ناقص می ماند، بچه ای که از آن ازدواج ناموفق به جا مانده با مسائل حقوقی و حضانت مواجه شده و مباحث اجتماعی شدنش، تربیت و آینده اش در جامعه ما که هیچ نهاد دولتی و غیر دولتی در حوزه حمایت اجتماعی و سیاست اجتماعی وجود ندارد، نا مشخص می ماند.

وی با بیان اینکه با طلاق زن و مرد آسیب میبینند، گفت: با طلاق یک انگ در ساحت های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بر پیشانی زن و مرد شکل گرفته و همین انگ مبنای قضاوت افراد خواهد شد. بعد از طلاق مشکلات تازه شروع شده،. فرد خواهان ازدواج مجدد است اما طبیعی ترین رفتارش تفسیرمیشود، اگر بچه ای در این میان باشد این بچه ها معضلات جدیدی هستند که چه کسی ازشان نگهداری کند، چگونه حمایت و مسائل عاطفی شان چگونه حل شود، در جامعه مرد سالار ما مشکلات برای زن ها بیشتر از مردان بوده، زنان در ازتباطات، بیرون رفتن و یافتن شغل دچار محدودیت می شوند.

این جامعه شناس در خصوص راهکار هایی برای پیشگیری و یا کاهش طلاق در جامعه گفت: بهترین راه تغییر واقعیت، تغییر خود است، باید از فرد شروع کنیم. هرچقدر به بحث تربیت و جامعه پذیری اهمیت دهیم ، تا حدی میتوانیم جلوی این آسیب ها را گرفته و در کنار اینها باید ساختار ها فراهم شود، افراد باید برای پذیرش نقش های اجتماعی تربیت شوند، و مقدمات ازدواج برای آنها به کمک و تلاش خودشان فراهم شود که به بلوغ اقتصادی و اجتماعی برسند و سپس به تحصیلات و مسکن و… خود اهمیت دهند.

کبیری با بیان اینکه بلوغ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دست دولت است، گفت: در کشور ما که همه به نوعی چشمشان به دست دولت بوده و کمی و کاستی های موجود را از چشم دولت مشاهده شده، دولت افراد را باید به بلوغ اقتصادی رسانده و برایشان کار آفرینی کرده و به وظیفه خطیر بهبود فضای کسب و کار بپرداخته و معادلات اقتصادی را تنظیم کند، همچنین آموزه ها و مهارت های اجتماعی که بخشی از آن در دست دولت است ارتقا یابد و در کل دولت ها در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی واجتماعی میتواند در زمینه کاهش طلاق تاثیر گذار باشد ، هر چند به علت رسانه های موجود دولت در بحث فرهنگ نقش چندانی نداشته، انتظار میرود دولت ها در وهله اول مساله طلاق را به عنوان یک آسیب جدی تبیین کنند و در وهله دوم راهکار هایی واقع بینانه در بحث کاهش آسیب های پس از طلاق ارائه دهد.

طلاق، علت بسیاری از نابسامانی های جامعه

دکتر پرویز علیزاده معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری آذربایجان غربی در خصوص نقش شورای حل اختلاف در کاهش پرونده های طلاق گفت: پرونده های طلاق قبل از ارسال به شعب خانواده به شورای حل اختلاف ارسال و بررسی می شوند، و شعب ویژه صلح و سازش شوراهای حل اختلاف جهت سازش در پرونده های خانواده و به ویژه پرونده های مربوط به طلاق مشغول به فعالیت بوده که طبق آمار ۲۰ الی ۳۰ درصد از این پرونده ها منتهی به سازش شده است.

وی افزود: از دیگر اقدامات در جهت کاهش طلاق موضوع اختلاف زوجین به مشاورین خانواده است و مشاورین خانواده بهزیستی بدون دریافت هرگونه هزینه به ویژه برای افراد کم درآمد خدمات لازم را ارائه می دهند.

علیزاده با اشاره به تاکید رئیس کل محترم دادگستری استان دیگر اقدامات استفاده از ظرفیت داوری درحل اختلاف زوجین عنوان کرد و بیان نمود: این سه مقوله مواردی بوده که از طریق آن دادگستری که آخرین حلقه این زنجیره قرار دارد تلاشش را می کند که از تعداد پرونده هایی که منتهی به صدور گواهی عدم امکان سازش و در نهایت طلاق، کاسته شود.

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری با بیان اینکه طلاق یک آسیب جدی است که معلول مواردی مانند اعتیاد، بیکاری، مشکلات اقتصادی و روانی بوده و علت بسیاری از نابسامانی های اجتماعی در حوزه خانواده و جامعه از جمله اعتیاد، فحشا و بزهکاری در سنین کم که عمدتا توسط کودکان تک والده صورت گرفته، به طلاق بر میگردد، ادامه داد: نقش معاونت اجتماعی در حوزه آسیب های اجتماعی و به خصوص طلاق آموزش مشاوران خانواده، مشارکت در ارجاع پرونده های خانواده به شورای حل اختلاف، برگزاری جلساتی به همراه نهاد های مختلف جهت کاهش آمار طلاق، الصاق پوستر،عکس، کاریکاتورهادر دادگاه های خانواده که زوجین پس از مشاهده این آثار و پی بردن به آسیب هایی که پس از طلاق گریبان گیرشان خواهد شد بیشتر به تصمیم شان فکر کنند و شاید از آن منصرف شوند، برگزاری دوره های آموزشی مسائل فرهنگی و افزایش مهارت های زندگی، برگزاری دوره های تربیت مربی در آموزش و پرورش و …است.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر درخواست طلاق بیشتر توافقی است گفت: پس از درخواست طلاق توافقی بیشتر درخواست ها از جانب زنان بوده که نشانگر کاهش آستانه تحمل است و همچنین از دیگر علل آن کاهش قبح طلاق بوده که باعث شده زوجین مشکلات را کمتر تحمل کنند، در حالیکه زندگی زناشویی مستلزم تحمل و مدیریت اختلاف هاست که افراد خوی و خصلت یکدیگر را شناخته و زندگی شان سرانجام مطلوبی را داشته باشد.

کافیست نگاهی به میز دادگاهها بیندازید، پرونده های تلنبار شده طلاق یکی پس از دیگری اضافه میشود. از یک طرف شاهد طرحهای تشویقی ازدواج و طرح های فرزند آوری که هم از رسانه ملی و هم به صورت تبلیغات مختلف در سطح شهرها دیده می شود، هستیم و از طرف دیگر متاسفانه این آمار طلاق است که روز به روز تصاعد هندسی وار سیر صعودی اش را دنبال می کند.

علاوه بر تلاش های انجام شده از سوی موسسات مرتبط برای کنترل و کاهش طلاق و با به تاخیر انداختن و افزایش روند اداری طلاق از جمله قرار دادن جلسات مشاوره ایی اجباری بازهم شاهدحجوم متقاضیان طلاق هستیم .

چیزی که مسلم است اینکه تاکنون متقاضیان نتوانسته اند راه حل مناسبی برای کاهش این معضل اجتماعی پیدا کنند و در نهایت طلاق همچنان ادامه دارد…

با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از وبسايت خبري جوان پرس، تاریخ انتشار :یکشنبه 6  دی 1394، کدمطلب: 81383 ، www.javanpress.ir.