شعار سال: صید ماهی و فرآوری انواع آن به شکلهای تازهخوری، پختن روی آتش؛سرخ کردن و کنسرو انواع فرآوری شدهها نه با تنوع امروزی، بلکه بهطور محدود در تمام ادوار تاریخ رواج داشته و هر از چندگاهی تغییر شکل داده، تا به امروز که صنعت شیلات شده است و در برنامههای اقتصاد و کشاورزی ملتها نقش و اهمیت ویژهای پیدا کرده. موازی با درک اهمیت این غذاهای مفید، روشهای صید و نگهداری آن هم دگرگون شده، تا جایی که شیلات ایران در جنوب روش پرورش ماهی در قفس را تجربه کرده و توسعه داده است. یعنی صید مطمئن و در زمان معین و نوع دلخواه صیاد. اما بهانه تهیه این گزارش، برپایی اولین نمایشگاه شیلات ایران در نمایشگاه بینالمللی تهران بوده است که 140 شرکت داخلی و 17 شرکت خارجی در آن مشارکت کرده و تازهترین دستاوردهای خود در زمینه صید و طبخ و صادرات و واردات و خلاصه تجارت آبزیان دریایی را به نمایش گذاشتهاند. در این نمایشگاه میبینیم اگر در گذشته فقط در فصل سرد (زمستانها) میشد ماهی تازه خورد، حالا به کمک تکنولوژی در تمام روزهای سال میشود ماهی سر سفره آورد.
خرچنگ در قفس
تعریفی که ما ایرانیها از ماهی و آبزیان داریم بیشتر شامل چند نوع شناخته شده ماهی سفید، کفال، اوزون برون، اورنج و قزلآلا در شمال و به تعداد بیشتری هامور، شانگ باله زرد، شانگ باله آبی و حلوا سفید و میگو در جنوب بوده است. ماهی خشک، ماهی دودی شور، قدیمیترین روش نگهداری ماهیهای صید شده در مازندران و گیلان بوده، ماهی قزلآلا که زادگاه اصلی آن لار و رودخانه پرخروش هراز در گذشته صید میشده فقط به کار تازهخوری میآمد، در نمایشگاه با یکی دیگر از آبزیان پرطرفدار جامعه اروپایی یعنی خرچنگ آشنا میشویم. در بیشتر غرفههایی که دستاندرکار پرورش و صید خرچنگ بودهاند چند نوع خرچنگ خوراکی زنده در قفسهای شیشهای به تماشا گذاشته بودند. عامه بازدیدکنندگان از تماشای خرچنگ لذت میبردند. از خانمی که با شگفتی به تماشای خرچنگ ایستاده بود پرسیدم تا حالا خوراک خرچنگ خورده است؟ قیافهاش درهم شد و با تعجب گفت مگر خرچنگ را هم میخورند؟ خانم غرفهدار با غرور گفت: خوراک خرچنگ یکی از گرانترین و لذیذترین خوراکیهای دریایی اروپاییهاست، غذای خرچنگ بیشتر در رستورانهای شیک و گرانقیمت پاریس عرضه میشود.
آبزی پروری و گردشگری قشم
«شرکت آبزیپروری و گردشگری درنا مهر قشم» حضور پُررنگ و تأثیرگذاری در اولین نمایشگاه شیلات داشته، دو غرفه دار، سعید خرمیان و حمیدرضا رنجبر کارشناس آبزیپروری با وجود اینکه اولین حضور در نمایشگاه بینالمللی را تجربه میکردند بسیار آگاه و حرفهای از کاری که در قشم انجام میدهند به ما توضیح میدادند. در پاسخ این سؤوال که آیا در دریای مازندران هم میشود پرورش ماهی در قفس داشت؟ گفتند: - نه، دریای مازندران موج دارد و دریایی ناآرام است، بههمین دلیل ما فقط در قشم فعالیت داریم اما روش پرورش ماهی در قفس رادر سرتاسر حوزه خلیجفارس میتوان بهکار برد. حمیدرضا رنجبر درباره تاریخچه پرورش ماهی در قفس ایران گفت: اوایل دهه 80 پرورش ماهیان دریایی در قفس موردتوجه مدیران شیلات ایران قرار گرفت. پس از مطالعات امکانسنجی و پتانسیلیابی پرورش ماهی در قفس توسط شرکت خارجی رفا «REFA» از کشور نروژ در آبهای خلیجفارس، دریای عمان و دریای خزر تجربه شد و جزیره قشم بهعنوان یکی از مساعدترین مناطق پرورشی انتخاب گردید.
100 میلیون تن آبزیان لب شور
این غرفه، علاوه بر حضور فعال دو متخصص آبزیپروری، از لحاظ صیادی بومی هم تماشایی است. انواع طنابهای کنفی (گیاهی) و الوارهایی که در صید و قفسسازی بهکار میآید و یک نمایش ویدیویی از مراحل مختلف پرورش ماهی در قفس: هدف شرکت ما در نمایشگاه آگاهی دادن به دستاندرکاران صید است، ما هیچ کالایی برای فروش و خدمات نیاوردهایم، اما میخواهیم مردم دستاندکار صید و صیادی را با روش صنعتی پرورش ماهیان دریایی در قفس آشنا کنیم. او درباره وضعیت جهانی آبزیپروری دریایی گفت: براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) در دو دهه اخیر پرورش آبزیان با رشد سالانه حدود هشت درصد، سریعترین و باثباتترین نرخ رشد را در تولید پروتئینهای جانوری در جهان داشته. در سال 2014 میلادی میزان تولید آبزیان پرورشی به حدود 100 میلیون تن رسیده که 60 میلیون تن آن مربوط به آبزیان دریایی و لب شور بوده است. براساس آخرین آمارهای منتشر شده 62 کشور در دنیا به فعالیت پرورش ماهی در قفس مشغول هستند که چین، نروژ، شیلی، ژاپن و انگلستان بهعنوان قطب تولید ماهیان دریایی در قفس شناخته میشوند.
گیلک دانه نوید، خوراک میسازد
با صنعتی شدن صید و پرورش ماهی، شرکتهای خدمات دهنده هم پا گرفتند و گیلک دانه نوید رشت یکی از این شرکتهاست که به تولید خوراک آبزیان اشتغال دارد: سابقه کار ما به حدود 40 سال پیش بر میگرددکه شیلات ایران در زمینه تکثیر و پرورش آبزیان فعال شد، در این مدت موفق شدیم جدیدترین و پیشرفتهترین تکنولوژی اروپا را در خط تولید خوراک اسکترود و پلت با کنترل کاملاً اتوماتیک و پوششدار کردن خوراک در خلاء Vacuum-Coation قرار دهیم. تلاش گیلک دانه نوید در جهت تولید خوراک برای گونههای مختلف آبزیان در مراحل رشد و تکوین گوناگون بوده، کارهای آموزشی هم داشتهایم، تحقیقات نشان داده خوراکهای اکسترود شده نسبت به خوراکهای پلت شده 30 درصد قابلیت دسترسی بیشتری دارند. میشود اکستروژن زمان ماندگاری خوراک را از هفته به ماه افزایش داد.» درباره اکستروژن پرسیدیم: اکستروژن فرآیندی است که طی آن مواد تشکیل دهنده جیره غذایی در زمان کوتاهی پخت میشوند. خوراک با عبور از دامی اکسترودر در نهایت شکل، اندازه و ویژگیهای فیزیکی (شناوری، غوطهوری یا فرورونده) منحصر به فردی را به خود میگیرد.
ساندویچ پانل نبوغ سرمایش
غرفه «نبوغ سرمایش» صرفاً بهخاطر لغت نبوع توجه ما را جلب کرد، سرک کشیدیم که این شرکت چه میکند که نبوغش را به رخ ما میکشد. توضیحات خیلی فنی بود و به کار ما نمیآمد اما خلاصهاش این است که هیچ صید دریایی بدون سرمایش به سلامت نمیرسد؛ عایقکاری کف سردخانه از مراحل بسیار حساس کار نبوغ سرمایش است. شرکت ما در ساخت ساندویچ پانل تجربه و مهارت کافی دارد. «شرکت ازن آب» غرفه دیگری بود که در آن سرک کشیدیم. حضور فعال این شرکتها در نمایشگاه شیلات اهمیت ویژهای دارد چرا که آبزیان نسبت به دما حساس هستند.
«شرکت ازن آب بزرگترین تولیدکننده ازن ژنراتورهای صنعتی دائم کار در ایران و خاورمیانه» است و پرفروشترین سیستمهای تصفیه با ازن در ایران را تولید میکند. مدیر غرفه میگوید: از بین بردن کامل انگل، ویروس قارچ، تخم خزه و جلبک و تمامی میکروارگانیسمها کار شرکت ما است. در سیستمهای پرورش ماهی استخری، آفتهای فراوانی یافت میشود که اگر با هوشیاری پیشگیری نشود استفاده از محصول به سلامت انسان آسیب میرساند.
طعمی لوکس و بهیاد ماندهی
میگو و خاویار ایران دو نوع محصول دریایی پرطرفدار در جهان است، شیلات ایران همواره از صادرات خاویار مشهور ایران و میگو به اروپا درآمد ارزی قابل توجه داشته، اگرچه بعضی ذائقههای ایرانی میانه خوبی با خاویار ندارد اما به برکت عرضه مدرن و فرآوریهای متنوع خاویار، آن بوی زُخم را گرفته و از حضور شرکت «باهو خاویار» Bahoo caviar در نمایشگاه که خود را بهعنوان اولین مرجع رسمی فروش اینترنتی خاویار ایران معرفی میکند معلوم است کار مصرف عمومی خاویار بالا گرفته است. تیترهای تبلیغاتی این شرکت هم بهنظرمان جالب آمد:
یک پذیرایی رویایی با فیله دودی ماهی خاویاری
شاه میگو آب شیرین، طعمی لذیذ و نایاب
طعم لوکس و بهیادماندنی با خاویار ایرانی
درباره فروش اینترنتی پرسیدم مدیر غرفه گفت: خاویار و همچنین میگو از خوراکیهای لذیذ و به نسبت گران است، نمیشود این محصولات را در توزیع مویرگی در همه محلهها و فروشگاهها پخش کرد، اما مشتریهای ما میتوانند در همه محلهها باشند بنابراین سفارش اینترنتی بهترین راه برای رساندن خاوریار به دست مشتری است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت اقتصاد سبز، تاریخ 11 اسفند 95، کد مطلب: 628: www.eghtesadsabz.com