شعار سال: پس از آشکارشدن اختلاس و سوءاستفاده از اندوخته‌های فرهنگیان در صندوق ذخیره و انتقادها از اینکه چرا خودِ فرهنگیان در مدیریت این نهاد کلان اقتصادی نقش ندارند، آموزش‌وپرورش و دست‌اندرکاران کنونی صندوق بر آن شدند که سازوکاری را فراهم کنند تا چند معلم به‌عنوان نماینده فرهنگیان کشور به هیئت امنای صندوق راه یابند تا فضا و فرصت درخور برای نظارت فرهنگیانِ عضو، بر اندوخته‌های خویش فراهم شود. گرچه این پیشنهاد سال‌هاست از خواسته‌های صنفی فرهنگیان بوده و کنشگران صنفی همواره بر آن پای فشرده‌اند، اما شوربختانه فرادستان پیشین صندوق و مافیای قدرت و ثروت پشتیبان‌شان زیر بار آن نرفته و به روش‌های گوناگون چنین پیشنهادی را نادیده گرفتند. برای نمونه در دیداری که کنشگران صنفی معلمان سراسر کشور در سال ٩٢ با مدیرعامل پیشینِ صندوق داشتند این پیشنهاد برای چندمین‌بار مطرح شد. اما مدیرعامل به بهانه اینکه در اساسنامه چنین چیزی پیش‌بینی نشده است، آن را نادیده گرفتند. به‌هرروی اکنون فرصت و زمینه این خواسته دیرینه فراهم شده و بی‌گمان گامی رو به جلوست.
اما چند نکته درباره این انتخابات مهم و صنفی.
١ زمان‌بندی اعلام‌شده بسیار کوتاه و فرصت برای معرفی یا دست‌کم شناسایی گزینه‌های توانا و کاربلد از سویی و مورد اعتماد معلمان از دیگر سو بسیار اندک است. شاید بهتر بود که فرایند این کار طولانی‌تر می‌شد یا دست‌کم دست‌اندرکاران فرصت بیشتری به فرهنگیان می‌دادند تا مناسب‌ترین و مورد اعتماد‌ترین افراد معرفی یا شناسایی شوند. گمانی نیست اگر هدف دست‌اندرکاران در راه‌اندازی چنین انتخاباتی به‌دست‌آوردن اعتماد معلمان است، شاید در این فرصت اندک این هدف نتواند به‌خوبی عملی شود. اما یک پرسش مهم این است که چرا این فرصت چنین اندک است!؟
٢ شوربختانه از سویی، تشکل‌های صنفی که پیشنهاد‌دهنده چنین طرحی بوده و هستند، به علت‌ها و دلیل‌های درونی و بیرونی تاکنون نتوانسته‌اند تشکیلات خویش را گسترش دهند و نفوذشان همچنان بر بخش بزرگی از معلمان اندک است. از دیگر سو به دلیل محدودیت‌های فراوان بر کوشش‌های صنفی- مدنی، دایره اعضای این تشکل‌ها بسیار محدود بوده و تا آنجا که دیده می‌شود، هیچ‌کدام از تشکل‌ها دارای عضوی که بتواند چنین وظیفه سنگین و مهمی را برعهده بگیرد، ندارند. گرچه در درستکاری و راست‌گویی برخی از کنشگران هیچ شکی نیست، اما چنین کاری افزون بر صفت‌های پیش‌گفته نیاز به توان بالای تخصصی و نظارتی دارد. این دو ایراد می‌تواند خطرناک باشد. تجربه نگارنده از شرکت در انتخابات تعاونی مصرف فرهنگیان تهران نشان می‌دهد که پیچیدگی کار و سنگ‌اندازی‌های سوداگران کلان در چنین وضعی اجازه هیچ‌گونه حرکت مثبتی را به اعضای معلم نمی‌دهند. پس باید دراین‌باره خوب اندیشید و درست‌ترین و کم‌هزینه‌ترین رویکرد را پیش گرفت.
٣ یکی از مهم‌ترین بنیان‌های تشکل‌های صنفی-مدنی حفظ فاصله تعریف‌شده از نهاد قدرت است. ازاین‌رو تشکل‌های صنفی به‌عنوان نهادهایی مدنی افزون بر اینکه نمی‌توانند در این‌گونه فعالیت‌ها شرکت کنند، این خطر به‌فراوانی وجود دارد که با ورود به چنین نهادِ اقتصادی کلانی درگیر مناسبات ناسالم قدرت و ثروت شوند. در این صورت افزون بر اینکه کاری از پیش نمی‌برند، بی‌گمان ضربه‌ای شدید و شاید جبران‌نشدنی را به تشکل‌های نحیف صنفی وارد خواهند کرد. شوربختانه تجربه عضویت نگارنده در یک تعاونی اقتصادی که تحت مدیریت کنشگران صنفی معلمان بود نشان می‌دهد که در صورت هر خطایی، نخستین صفتی که به مدیران آن داده می‌شود آبروی صنفی- مدنی آنها را نشانه می‌گیرد و... ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود که اعضای تشکل‌های صنفی به‌عنوان نامزد وارد نشوند؛ تا هم آبروی خویش نگه دارند و هم تشکل‌های وابسته‌شان را. اما این به معنی کنارکشیدن از انتخابات نیست. تشکل‌ها با توجه به شناخت و امکانات‌شان باید تلاش کنند تا بهترین و پاسخ‌گوترین گزینه‌ها به هیئت امنای صندوق راه یابند.
٤ به باور نگارنده، با همه تلاش‌هایی که در صندوق انجام شده است هنوز مافیای قدرت و ثروت در لایه‌های گوناکون این نهاد بزرگ اقتصادی لانه دارند و همچنان به دنبال بهره‌برداری سودجویانه خویش‌اند. باز هم با اتکا به تجربه تعاونی مصرف فرهنگیان تهران، تأکید می‌کند این مافیا با نفوذ بالایی که دارد ممکن است انتخابات را به سویی ببرد که درنهایت معلمان عضو بمانند و دشواری‌های پیشین‌شان؛ آن هم در حضور نمایندگان معلم! ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود که در مدت باقی‌مانده تلاش شود تا فرهنگیان عضو در سراسر کشور با آگاهی و شناخت بالا در این انتخابات- که یکی از صنفی‌ترین و در همان حال بی‌خطرترین است- شرکت کنند. در این راستا تشکل‌های صنفی سراسر کشور به‌دور از اختلاف‌ها باید در این زمینه با یکدیگر و- پس از شناسایی نامزدهای توانا- با نامزدها وارد گفت‌وگو شوند؛ تا از این رهگذر هم بهترین گزینه برگزیده شود و هم تضمین‌های محکم و مطمئنی برای گزارش‌های دوره‌ای از آنها گرفته و در اختیار معلمان گذاشته شود. کنشگران صنفی- رسانه‌ای باید همه تلاش خویش را بر گسترش رسانه‌ای این انتخابات متمرکز کنند تا زمینه بهترین انتخاب و انتخابات فراهم شود. از دست‌اندرکاران کنونی صندوق هم انتظار می‌رود که فضا را برای ورود نمایندگان واقعی معلمان فراهم کنند تا اعتماد به‌شدت آسیب‌دیده فرهنگیان به صندوق بازگردد و فضا برای همکاری و همدلی فراهم شود. گرچه با وضع بد کنونی اعتماد به‌آسانی برگشت‌پذیر نیست، اما شاید این کار آغاز خوبی باشد برای راه درازی کهدر پیش است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 8 بهمن 96، شماره: 3072