شعارسال: این سرمایه سبز که هوای تازه را برای مردم به ارمغان می‌آورد و از بلند شدن شن و ماسه و انتقال آن به مناطق مسکونی جلوگیری می‌کند، این روزها به علت دست‌اندازی قاچاقچیان حال و روز خوشی ندارد. قطع و سوزاندن تاغ‌ها و تبدیل آن‌ها به زغال‌های سکه‌ای (به دلیل دیرسوز بودن زغال آن) این روزها داغی بزرگ بر دل بیابان گذاشته و ادامه این وضعیت سبب نگرانی طبیعت‌دوستان و صد البته متولیان منابع طبیعی و محیط‌زیست شده است. درختچه تاغ با آب و هوای خشک و زمین‌های نسبتاً شور نواحی کویری بسیار سازگار بوده و در خاک‌های سبک و ماسه‌ای و همچنین بر روی تپه‌های شنی به‌خوبی رشد می‌کند. به همین دلیل این گونه درختی از اهمیت به‌سزایی در تثبیت شن‌های روان مناطق کویری و بیابانی برخوردار است. تاغ به دلیل حفظ رطوبت خاک اسباب رشد سایر گیاهان طبیعی را فراهم می‌آورد، به‌طوری که منطقه تاغ‌کاری شده پس از مدتی به مرتعی سرسبز تبدیل می‌شود. تثبیت خاک شنی و بیابان‌زدایی از جمله ویژگی‌های خاص این درختچه است که در جلوگیری از توسعه بیابان و نیز آسیب‌های ناشی از آن تأثیری شگرف دارد.

16 کانون بحران گرد و غبار در خراسان رضوی نیازمند مدیریت

معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی اظهار کرد: هم‌اکنون 16 کانون بحران گرد و غبار در استان وجود دارد که نیازمند مدیریت است. محمد عرفانی بیان کرد: کانون‌های بحران ریزگرد داخلی و نیز در کشورهای همسایه شمالی و شرقی از جمله عوامل موثر در آلودگی هوای کلان‌شهر مشهد هستند. وی اظهار کرد: سازمان‌های متولی باید نسبت به مدیریت کانون‌های گرد و غبار داخلی در استان اقدام و از گسترش روزافزون این کانون‌ها جلوگیری کنند. وی گفت: علاوه بر این، منطقه کویری «قره‌قوم» در ترکمنستان و نیز بخش‌هایی از افغانستان به عنوان دو کانون گرد و غبار دیگر در همسایگی خراسان رضوی وجود دارند که شهرهای مشهد و سرخس را تحت تأثیر جدی قرار می‌دهند. عرفانی افزود: عوامل متعدد دیگری نیز در آلودگی هوای مشهد موثر است که از جمله مهم‌ترین آن می‌توان به تردد بی‌رویه وسایل نقلیه اشاره کرد که سهمی عمده در این زمینه دارند. وی اظهار کرد: هوا از جمله عناصر مهم برای زیست و حیات انسان و حیوان است و همه در برابر سالم بودن هوا و تمیز نگه داشتن آن مسئولیت داریم. معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی گفت: بیابان‌زدایی یکی از اقدامات موثر در جلوگیری از افزایش میزان ریزگردها و آلودگی هواست.

کاشت تاغ برای جلوگیری از حرکت شن‌های روان

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی در این زمینه گفت: اخیراً شاهد فعالیت گسترده سودجویان در زمینه قاچاق چوب درختچه تاغ هستیم که صدمات و خسارات فراوانی به محیط و سرمایه‌های طبیعی وارد کرده است. امین رمضانیان بیان کرد: تبدیل چوب این درختچه به زغال و فروش آن در مراکز استان‌های مرکزی کشور رواج زیادی پیدا کرده که علت آن دیرسوز بودن چوب و ماندگاری آتش آن است. وی با بیان این‌که بر همین اساس مقابله با متخلفان و قاچاقچیان در این رابطه در استان شدت گرفته است، افزود: افزایش جریمه نقدی قطع درختچه‌های تاغ از جمله اقدامات انجام شده برای پیشگیری از این جرم و نیز برخورد با متخلفان است. وی افزود: پارسال جریمه بریدن هر اصله درختچه تاغ سه میلیون ریال بود که هم‌اکنون به 15 میلیون ریال افزایش یافته؛ ضمن این‌که علاوه بر پرداخت این مبلغ و نیز پرداخت خسارت وارد شده به محیط‌زیست، حبس نیز برای مجرمان در نظر گرفته شده است.

فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی خراسان رضوی بیان کرد: گونه تاغ عمدتاً در قسمت‌های جنوبی و بیابانی استان کاشته می‌شود تا جلوی ریزگردها، شن‌ها و ماسه‌های روان را برای تسهیل زندگی مردم در روستاها و شهرها بگیرد. وی افزود: کاشت جنگل‌های تاغ و اقدام در این زمینه به صورت مشارکتی با هدف حفظ آسایش و البته سلامت زندگی مردم انجام می‌شود. رمضانیان بیان کرد: چندین سال قبل حرکت شن‌های روان به حدی رسیده بود که برخی جاده‌های استان را مسدود می‌کرد و مردم شهرستان‌های بجستان، گناباد و تربت حیدریه از محل شن‌های روان صدمات فراوانی دیدند. وی تأکید کرد: سودجویان امروزه با قطع تاغ‌ها برای کسب اندک منافع موردی خود، صدمات فراوانی به محیط طبیعی و محیط‌زیست وارد می‌کنند و اگر جلوی وضعیت فعلی گرفته نشود، ادامه این روند سلامت تنفسی و آسایش مردم را تهدید می‌کند.

برخورد بی‌امان با سودجویان و متجاوزان به تاغ‌ها

رمضانیان با بیان این‌که کاشت درختچه تاغ در مناطق و شهرستان‌های متعددی در استان انجام می‌شود، افزود: از آن جمله می‌توان به شهرستان‌های گناباد، خواف، تایباد، تربت جام، رشتخوار، باخرز، بجستان، خلیل‌آباد، بردسکن، کاشمر، سبزوار، داورزن، جغتای، نیشابور، تربت حیدریه و نیز شهرستان سرخس اشاره کرد. وی بیان کرد: متأسفانه شهرستان‌های نیشابور، سبزوار، کاشمر، خلیل‌آباد، بردسکن و بجستان از مناطقی هستند که بیش‌تر از فعالیت غیرقانونی سودجویان این حوزه صدمه دیده‌اند.

573 هزار هکتار عرصه‌های بیابانی زیر پای تاغ

رئیس دفتر امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی نیز با اشاره به مزیت‌های کاشت تاغ در سطوح بیابانی و تأثیر ریشه آن در افزایش مقاومت و انسجام خاک، کاشت آن را از برنامه‌های اصلی طرح بیابان‌زدایی دانست و افزود: 573 هزار هکتار از عرصه‌های بیابانی خراسان رضوی هم‌اینک زیر کشت درختچه تاغ قرار دارد. محمدحسن آحاد گفت: از ابتدای امسال عملیات کاشت تاغ در سطح سه هزار و 730 هکتار از بیابان‌های استان اجرا شده است. وی بدون اشاره به اعتبارات موجود در این زمینه ادامه داد: در صورت تحقق اعتبارات ملی و استانی تا پایان امسال هفت هزار و 270 هکتار از عرصه‌های بیابانی استان زیر کشت تاغ خواهد رفت که عمدتاً در شهرستان‌های سبزوار، گناباد، سرخس، بردسکن و خواف انجام می‌شود. وی قطع درخت تاغ توسط افراد سودجو را برای تولید زغال از تخلفات آسیب‌رسان به عرصه‌های طبیعی خراسان رضوی ذکر و بیان کرد: باید با متخلفان این حوزه به‌شدت برخورد شود تا شاهد وارد آمدن خسارات فراوان در این عرصه نباشیم.

دستگیری 33 قاچاقچی تاغ در خراسان رضوی

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت: از ابتدای امسال 33 قاچاقچی چوب تاغ در استان دستگیر شده‌اند. رمضانیان بیان کرد: شهرستان نیشابور یکی از شهرستان‌هایی است که به‌شدت شاهد فعالیت قاچاقچیان چوب تاغ در آن هستیم و از ابتدای امسال 10 پرونده مربوط به کشف کارگاه‌های قطع، قاچاق و زغال‌سازی تاغ در این شهرستان تشکیل شده است. وی بیان کرد: بر اساس این پرونده‌ها مجموعاً 780 اصله درخت تاغ قطع شده و نیز بیش از پنج هزار و 585 کیلوگرم زغال درست شده از این درخت ارزشمند کشف و توقیف شده و پنج مورد پلمب انبار تولید زغال نیز در این شهرستان داشته‌ایم.

وی گفت: ضرر و زیان وارده به طبیعت از محل قطع این درختان سه میلیارد و 700 میلیون ریال برآورد شده است. رمضانیان با بیان این‌که امسال مجموعاً شش هزار و 419 کیلوگرم زغال تاغ در استان کشف شده، افزود: 729 اصله چوب، هفت خروار هیزم سوختی (هر خروار یا استر، معادل حدود نیم مترمکعب هیزم است) و 245 اصله درختچه تاغ از دیگر کشفیات در استان بوده است که در این خصوص 33 متخلف دستگیر شده‌اند.

نفس شهرها تنگ‌تر خواهد شد

معاون دادستان عمومی و انقلاب مشهد نیز در این زمینه اظهار کرد: قطع درختان تاغ در مناطق مختلف استان موجب پیامدهای ناگوار و جبران‌ناپذیری می‌شود و قطعاً ادامه این روند موجب روان‌شدن شن‌ها و هجوم آن‌ها به سمت شهرها و مناطق مسکونی می‌شود. محمد بخشی محبی بیان کرد: با توجه به این‌که دادستان در همه زمینه‌ها به عنوان مدعی‌العموم می‌تواند ورود کند، در این زمینه نیز وظیفه دارد تا بر عملکرد متولیان این حوزه نظارت داشته باشد. وی تأکید کرد: هرگونه تخلف در حوزه منابع طبیعی و تخریب طبیعت و محیط‌زیست در حوزه انفال، به هیچ‌وجه قابل چشم‌پوشی نیست و مأموران یگان حفاظت به عنوان بازوان دادستان در اراضی ملی و طبیعی، وظیفه مراقبت جدی و برخورد قاطع با متخلفان را دارند. وی با اشاره به این‌که تداوم روند تخریب درختچه‌های تاغ به‌زودی موجب پیدایش ریزگردها در سطح شهرهای استان می‌شود، اظهار کرد: افزایش میزان آلودگی در هوای شهرهای بزرگ استان از مشکلاتی است که هم‌اکنون با آن دست به گریبان هستیم؛ بنابراین نباید اجازه وخیم‌شدن اوضاع را داد. قاضی بخشی محبی تأکید کرد: قاچاق در این زمینه علاوه بر وارد آمدن خسارات مالی موجب خسارات طبیعی و جبران‌ناپذیری می‌شود. هشت میلیون و 200 هزار هکتار از گستره 11 میلیون و 727 هزار هکتاری خراسان رضوی عرصه‌های منابع طبیعی و حوزه فعالیتی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است. خراسان رضوی پنج میلیون و 544 هزار هکتار بیابان دارد که شامل 48 درصد مساحت استان و 18 درصد گستره بیابان‌های کشور می‌شود. 13 درصد مساحت خراسان رضوی شامل 768 هزار هکتار نیز کانون‌های بحرانی فرسایش بادی محسوب می‌شود که از این منظر رتبه چهارم کشور را دارد.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 15بهمن1396، کدخبر: 37834: www.sabzineh.org