با تمام این اوصاف، فرصت پیش آمده برای کشور به علت تلاش های آمریکا و متحدانش از جمله عربستان هنوز محقق نشده است. در طی این 40 سال، آمریکا در صدد بوده تا با ارائه تصویری مداخله گر و تهدیدکننده از ایران و دامن زدن به تضاد میان ایران و کشورهای منطقه ،تاثیری منفی بر روند همگرایی میان ایران و کشورهای آسیای مرکزی بگذارد تا با مخدوش کردن نقش ایران در آسیای مرکزی ،جمهوری اسلامی را در همه معادلات آسیای مرکزی از جمله معادلات انرژی و خطوط انتقال تضعیف و حتی حذف کند.

در این راستا واشنگتن با ترسیم خطوط انرژی مبتنی بر شعار"نه شمال نه جنوب ،غرب یا شرق" و با استراتژی "خط لوله چندگانه "با انتقال نفت و گاز آسیای مرکزی از طریق ایران مقابله می کند.این طرح مسیرهای باکو_جیحان از طریق گرجستان و ترکیه ، و نیز مسیر ترکمنستان –پاکستان از طریق افغانستان ،مسیر گرجستان-روسیه از طریق چچن و همچنین خط لوله زیر دریا بین ترکمنستان و آذربایجان را شامل می شود.

خط لوله انتقال گاز تاپی که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان و پاکستان به شبه قاره هند منتقل کند،یکی از سناریوهای پیش طراحی شده آمریکاست.

این رقیب صادراتی گاز ایران چندی پیش ( 4 اسفند ماه) با پایان ساخت خط لوله ای به طول 214 کیلومتر از جانب ترکمنستان اکنون برای ادامه فعالیت خود وارد خاک افغانستان شده است.

طول کل این خط لوله 1814 کیلومتر خواهد بود که 214 کیلومتر آن در ترکمنستان، 774 کیلومتر آن در افغانستان، 826 کیلومتر در پاکستان و هند احداث خواهد شد.

روند ساخت این خط لوله در افغانستان با حضور مقامات چهار کشور در هرات افتتاح شد.قرار است این خط لوله از مسیر ولایت‌های فراه، نیمروز، هلمند و کندهار عبور کرده و وارد پاکستان شود.

از سوی دیگر، طالبان نیز با انتشار بیانیه‌ای از ساخت خط لوله انتقال گاز در افغانستان اعلام حمایت کرده است.سخنگوی این گروه تاکید کرده است که طالبان برای کمک به روند اجرایی این پروژه آمادگی دارد زیرا این گروه از روند بازسازی و توسعه افغانستان حمایت می‌کند.

' طرح ساخت خط لوله صلح که قرار بود گاز ایران را به پاکستان و هند برساند، به دلیل نگرانی هندی ها نسبت به وابسته شدن به اسلام آباد، بلاتکلیف باقی ماند و در مرحله بعد نام آن به دلیل خروج هند از این طرح به خط لوله آی.پی (ایران به هند) تبدیل شد.با این حال ، ام جی اکبر مشاور وزیر خارجه هند اعلام کرده است که هند به تعهدات خود در پروژه خط لوله تاپی به شدت پایبند است. در شرایط فعلی با توجه به نیاز انرژی هند چندین پیشنهاد برای احداث خط لوله گاز پیش روی ما قرار دارد، با این وجود ما به شدت به پروژه تاپی پایبندیم.

وی گفت: هند به تعهدات مالی خود در تأمین بخشی از 10 میلیارد دلار برای پروژه بین المللی خط لوله تاپی که به حل مشکل کمبود انرژی در آسیای جنوبی کمک می کند، پایبند است.

مشاور وزیر خارجه هند همچنین از نگرانی های خود درباره تامین امنیت این خط لوله که از مناطق جنگ زده افغانستان و پاکستان می گذردو ثبات عرضه گاز سخن گفت.

هزینه ساخت خط لوله تاپی تا سقف 10 میلیارد دلار برآورد شده است و بانک توسعه آسیایی، بانک اروپایی بازسازی و توسعه و کشور ژاپن برای سرمایه گذاری در این پروژه اعلام آمادگی کرده‌اند.

ایران ساده ترین و ارزان ترین مسیر برای انتقال گاز است

حمید رضا عراقی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در گفتگو با  خبرنگار اقتصاد و انرژی در این باره می گوید: درباره آینده و فرجام خط لوله تاپی هیچ باور مثبت و منفی ندارم.اگر این موضوع را نفی کنیم این احتمال وجود دارد که عده ای از روی عمد تمام سعی خود را برای اثبات آن به کار بگیرند.

وی تصریح کرد:پروژه خط لوله انتقال گاز تاپی که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان و پاکستان به شبه قاره هند منتقل کند بسیار هزینه بر است و بالغ بر 10 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد علاوه بر این باید از مسیرهای بسیار سختی عبور کند.

معاون وزیر نفت گفت:حتی اگر فرض کنیم این پروژه از نظر منابع مالی به مرحله اجرا برسد، افغانستان و پاکستان چنین پولی بابت پرداخت مبالغ آن ندارند.غیر از این مسئله ،هند و پاکستان نیز باهم مشکلاتی دارند.

عراقی ادامه داد:البته این موانع در حالی پیش روی این پروژه قرار دارد که مسئولان ذی ربط 4 کشور مذکور در مصاحبه های خود اعلام کرده اند که بر ساخت خط لوله انتقال گاز تاپی مصمم هستند و برخی کشورهای دیگر نیز آمادگی خود را برای پرداخت وام به آنها مطرح کرده اند.

معاون وزیر نفت با تاکید بر اینکه اکنون نمی توان هیچ اظهارنظر متقنی در این باره داشت ،افزود:بهترین راه حل، کشور ایران است.فرض کنید اگر به ترکمنستان پیشنهاد بدهیم که به شمال ما گاز بدهد و ما این گاز را در جنوب تبدیل به اِل اِن جی کرده و به سراسر دنیا حتی هند صادر کنیم ،برای متقاضیان ،مسئله بسیار ساده تر  و مقرون به صرفه تر خواهد بود.

عراقی بیان کرد:ولی به هر صورت آمریکا ،عربستان و بانک های مختلف دیگر خواهان اجرای پروژه خط لوله انتقال گاز تاپی هستند.

معاون وزیر نفت در پایان گفت:معتقدم به علت موقعیت جغرافیایی فروش و انتقال گاز از طریق ایران بسیار ارزان تر و ساده تر است.

 بعید است که خط لوله گاز تاپی، ساخته شود

بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران قبلا درباره ساخت خط لوله انتقال گاز تاپی که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان و پاکستان به شبه قاره هند منتقل کند و رقیب صادرات گاز ایران باشد، گفت: خیلی بعید است که خط لوله گاز تاپی، ساخته شود.

وی درباره ساخت خط لوله انتقال گاز تاپی و اعلام آمادگی عربستان برای تامین مالی ساخت این خط لوله، اظهار کرد: موانعی در راه ساخت این خط لوله وجود دارد زیرا کسی که بتواند بین پاکستان و هند، تفاهم ایجاد کند کار بسیار دشوار و مهمی را انجام داده است.

ناامنی و دخالت آمریکا و عربستان موانع پیش روی خط لوله تاپی

کمال دهقانی نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی در این باره می گوید:برقراری بهترین رابطه با همسایگان همیشه در اولویت اول سیاست خارجی و راهبرد روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.ایران از هرگونه همکاری با همسایگان خود از ترکمنستان گرفته تا افغانستان و پاکستان و سایر کشورها استقبال می کند.

وی ادامه داد:همکاری همسایگان با همدیگر نیز مورد استقبال ماست چرا که با مساعد شدن روابط ،نه تنها رفاه ،آرامش و امنیت برای همسایگان به وجود می آید بلکه در سایه این مهم ،منافع ایران نیز تامین خواهد شد.

نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد:مشکلی که در شرق کشور وجود دارد،دخالت هایی است که آمریکا از 40 سال پیش به وسیله عربستان سعودی و دیگر کشورهای مرتجع عربی در منطقه انجام می دهد.

دهقانی ادامه داد:تقویت تروریسم در پاکستان و افغانستان و ترویج وهابی گری از نمونه این دخالت هاست.حرکات افراط گرایانه ضد امنیتی که اکنون در افغانستان و پاکستان وجود دارد ناشی از سرمایه گذاری مالی و حمایت های معنوی آمریکا و عربستان سعودی است.آنها بذری را کاشته اند که اکنون شاهد میوه های تلخ آن هستیم .این اقدام به قیمت ناامنی در افغانستان و پاکستان تمام شده است.

وی با تاکید بر اینکه این دخالت ها همچنان ادامه دارد،افزود:کشورهای منطقه به ویژه افغانستان ،پاکستان و ترکمنستان باید بدانند که تامین منافع ملی آنها در اولویت هر چیزی قرار داشته و بسیار اهمیت دارد.

نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اضافه کرد:همکاری های منطقه ای باید جایگزین دخالت های بی مورد آمریکا و عربستان در منطقه شود.

دهقانی به صراحت درباره خط لوله انتقال گاز تاپی که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان و پاکستان به شبه قاره هند منتقل کند،گفت:تردیدهایی وجود دارد آنهم در ابتدا به خاطر ناامنی های موجود در افغانستان و پاکستان است.قبل از هر اقدامی باید ناامنی ها ریشه یابی شود و این ریشه ها خشکانده شوند.

وی ادامه داد:همچنین باید دخالت های بی مورد کشورهای دیگر در این منطقه به پایان برسد .البته ایران این همکاری گازی همسایگان خود را تشویق می کند.

نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بیان کرد:ایران حتی این فرصت را برای ترکمنستان فراهم می کند که غیر از اینکه گازش را به افغانستان –پاکستان و هند صادر کند ،انرژی خود (گاز) را به جنوب کشور ما آورده و از طریق دریای عمان به بازارهای جهانی عرضه کند. قابلیت طرح این همکاری ها وجود دارد.

دهقانی افزود:حتی امکان انتقال گاز ایران به پاکستان هم وجود دارد ،طرحی که از قبل بوده است.همچنین افغانستان می تواند با ترانزیت هایی از جمله راه آهن کشورها را به هم پیوند بزند.باید زیرساخت های لازم فراهم شودتا همکاری های اقتصادی بر مسائل فعلی موجود یعنی ناامنی ها ،غلبه کند.

وی گفت:در مجموع همانطور که ایران برای خود رفاه،آرامش و امنیت می خواهد برای  همسایگانش نیز خواهان همه این موارد است اما برای این مهم فرمولی دارد و آن این است که این کشورها باید از دخالت کشورهای خارجی همچون آمریکا و عربستان ممانعت کنند.

نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ادامه داد:همچنین مشکلاتی مابین برخی از این کشورها (هند و پاکستان) وجود دارد که قبل از  راه اندازی خط لوله انتقال گاز تاپی باید مرتفع شود.

دهقانی گفت:تنها در سایه ثبات ،آرامش و امنیت حاکم بر منطقه است که همکاری های بسیار گسترده مورد نظر در حوزه های انرژی ،برق،خطوط راه آهن و ترانزیت ممکن می شود.

وی تصریح کرد:تا این ناامنی ها و دخالت ها وجود داشته باشد قطع به یقین این طرح ها و پروژه ها به نتیجه نخواهد رسید چرا که بر همگان روشن است که امنیت زیرساخت لازم برای هرگونه رشد،توسعه و فعالیت اقتصادی است.

نائب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اضافه کرد:در نبود امنیت این طرح ها و همکاری ها فرجامی نخواهد داشت ،حتی اگر هم داشته باشد  دیدید که در قالب فعالیت گروههای تروریستی چه اتفاقاتی در سوریه و عراق افتاد و چه میزان از زیرساخت ها و امکانات نابود شد.

دهقانی در پایان گفت:سالهای سال طول می کشد راه حلی برای سازندگی و معالجه دخالت های بی مورد قدرت های بزرگ و کشورهای مرتجع منطقه که در کمک به تروریسم نقش داشتند ،پیدا شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ انتشار: 7اسفند 1396، کدخبر: 6452075،www.yjc.ir