شعارسال:اتحادیه اروپایی به شدت از «دونالد ترامپ» به دلیل بی اعتنایی به خواسته آن در زمینه برجام عصبانی و نگران است؛ از این رو مقام های اروپایی به دنبال مسیرهایی برای ضمانت تجارت بنگاه های خود با ایران بدون هراس از اقدامات تنبیهی کاخ سفید هستند.

 اقدام «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از برجام موجب بُهت کشورهای جهان شد که در این میان خشم کشورهای اروپایی را به دلیل بی اعتنایی کاخ سفید به خواسته و استدلال آن ها چشمگیرتر بود.

توافق هسته ای با ایران از انگشت شمار تلاش اروپای ها در حوزه سیاست بین الملل پس از جنگ جهانی دوم بود که با مدیریت و محوریت آن ها در سال 2015 به نتیجه رسید. در واقع بیشتر از یک نسل از رهبران و دیپلمات های اروپایی از گذشته تاکنون برای رسیدن به نتیجه تلاش کرده بودند اما ترامپ مهمترین دستاورد سیاست خارجی اتحادیه اروپا را تا مرز نابودی کشاند. عمده دلیل این امر نیز ناخرسندی رئیس جمهوری ایالات متحده از برجام به عنوان دستاورد سیاسی دولت باراک اوباما است که بیشتر کشورهای جهان به آن نظر مثبت دارند.

**سیاست های ترامپ و اعتبار اروپا

تحلیلگران اروپایی اعتقاد دارند اکنون شرایط تغییر کرده است و تا حد زیادی موضوع حیثیتی شده است. شاید ایران در حوزه های اقتصادی فرصتی برتر یا گزینه اولویت دار اروپا نباشد اما موضوع در عرصه نمایش اعتبار و پرستیژ جهانی این اتحادیه و ارتقای صلح نقش ویژه ای دارد و به همین دلیل اروپا می خواهد اقدامی را انجام دهد.

اتحادیه اروپا تاکنون تنها به تماشای اقدامات آمریکا پرداخت و هیچ تلاشی را در مقابل آن انجام نداد. در دوره اخیر با ورود ترامپ به کاخ سفید اروپا نتوانست شخصیتی را برای خود پایه ریزی کند و تحرک اندکی را انجام دادند تا به جهانیان نشان دهند که آمریکا نمی خواهد یا قادر نیست نقش سازنده ای را ایفا کند.

نشریه پلتیکو در تحلیلی اعتقاد دارد با وجود اتکای فراوان اروپا به آمریکا در حوزه های امنیتی و سیاسی، با توجه به میل پنهان قدرت های این قاره هنوز دیر نشده و اتحادیه اروپا که بزرگترین اقتصاد جهان است می تواند یک الگوی پیشرفته و متمدن را نشان دهد و به عنوان نقش آفرین اصلی تحولات جهانی وارد عرصه تحولات بین المللی شود.

به نوشته خبرگزاری فرانس 24 در گفت وگوی تلفنی روسای جمهوری ایران و فرانسه پس از خروج آمریکا، حسن روحانی به امانویل مکرون اظهار داشت که به گمان وی اروپا فرصت چندانی را برای حفظ برجام ندارد.

با این حال کارشناسان اعتقاد دارند اقدام اخیر ترامپ فرصتی بزرگ را برای اتحادیه اروپا پدید آورده است تا در مقابل سیستمی که قدرت های اروپایی را هیچ انگاشته است، واکنشی متحد نشان بدهد.

به اعتقاد «کارولین گالاکتروس» تحلیلگر ارشد مسائل استراتژیک در اروپا، این تحولات می تواند موجب تغییری واقعی در موازنه قدرت ایجاد کند. وی بر این باور است اگر اروپا به اجرای برجام ادامه دهد ایران هم از آن خارج نمی شوند و آمریکا ناچار می شود اروپا را مانند روسیه و چین استثنا کند. همین امر شرایط بازی و موازنه قدرت را دگرگون می سازد.

**اروپا به دنبال مسیرهای امن اقتصادی با ایران

تقابل اتحادیه اروپا با ایالات متحده به خاطر خروج از برجام به موضوع اصلی مورد توجه رسانه ها در قاره سبز تبدیل شده است. درست از روز بعد از آنکه ترامپ خواسته همیشگی خود برای خروج از برجام را عملی ساخت، کشورهای اروپایی به دنبال تدابیری افتادند تا از منافع شرکت های خود که با ایران تجارت می کنند دفاع نمایند. مهمترین تهدید علیه بنگاه های اروپایی تحریم های ثانویه و هدف قرار دادن معاملات دلاری این شرکت ها در آمریکا است.

برخی دولت های اروپایی پیشتر با برقراری مقررات خاص مالی به دنبال دور زدن قوانین آمریکایی بوده اند. تضمین صادرات به ایران از طریق یورو یکی از اقدامات دولت های اروپایی بوده است.

برخی کارشناسان اعتقاد دارند ممکن است در آینده نزدیک و در مذاکراتی که میان اروپا و آمریکا صورت می گیرد حداقل بخش های انرژی و صنعت هواپیمایی از تحریم های کاخ سفید مستثنی شوند.

به نوشته گزارش خبرگزاری فرانس 24 حتی برخی کارشناسان نیز عنوان کرده اند اروپا می تواند از تهدید وضع تعرفه بر صادرات ایالات متحده نیز استفاده کند زیرا اکنون آمریکا نیز با وضع تحریم های ثانویه علیه بنگاه های اقتصادی جهان، در واقع در سیاست خارجی اتحادیه اروپا (به ویژه برجام که عنصر مهم آن است) مداخله می کند.

به همین دلیل گفته می شود یکی از مهمترین اهداف دیدار چند روز آینده وزیر اقتصاد فرانسه با وزیر خزانه داری آمریکا در واشنگتن، یافتن مسیری برای ادامه تعامل اروپا با ایران بدون هراس از مجازات های کاخ سفید خواهد بود.

گزارش دیگر نشریه اروپایی پلتییکو آورده است مقام های اروپایی به ویژه رهبران سه کشور آلمان، فرانسه و انگلستان از اقدام ترامپ عصبانی و به دنبال چاره ای قانونی هستند تا مانع اقدامات تنبیهی واشنگتن علیه شرکت های تعامل کننده با ایران شوند. اتحادیه اروپا ممکن است همچون سال 1996 اقدام متقابل را در زمینه پاسخ دادن به تحریم های کاخ سفید در پیش بگیرد. در آن سال اروپا برای حفظ منافع خود در کشورهای ایران، لیبی و کوبا رویه ای را در مقابل آمریکا در پیش گرفت که در نهایت منجر به توافقی میان بروکسل و واشنگتن در زمینه مستثنی شدن شرکت های اروپایی شد.

همچنین این اتحادیه تلاش دارد تا از طریق بانک سرمایه گذاری اروپایی (European Investment Bank) اعتبار لازم را برای تجارت با ایران تامین کند. گرچه ممکن است میزان این اعتبار چندان زیاد نباشد اما می تواند مانع نخست بر سر تلاش های ترامپ به شمار آید.

تارنمای خبری «بلومبرگ» نیز از تصمیم اتحادیه اروپا برای پشتیبانی از شرکت های خود در مقابل تهدید های آمریکا خبر داد و نوشت: اتحادیه اروپا توافق هسته ای را برای امنیت جهان مهم ارزیابی می کند و از این رو تلاش می کند تا برنامه ریزی هایی را در راستای حفظ منافع تجاری شرکت های اروپایی پایه ریزی کند. اروپا تلاش دارد تا به ایجاد یک فرایند، مسیر تجارت بنگاه های خود با ایران را باز نگاه دارد تا تهران هم در توافق باقی بماند.

برخی مقام های اروپایی نیز نقش پلیس اقتصادی جهان برای آمریکا را نامطلوب و غیرقابل قبول توصیف کرده اند. به همین دلیل است که مقام های این اتحادیه به دنبال خارج شدن از ذیل تحریم های ایالات متحده است.

روزنامه «فایننشال تایمز» نیز نوشت: «ژان کلود یونکر» رئیس اتحادیه اروپا با حمله به واشنگتن اظهار داشت این کشور با پشت کردن به روابط چند جانبه و همکاری های دوستانه همه را شگفت زده می کند.

این روزنامه انگلیسی با اشاره به سخنان رهبری در زمینه اخذ تضمین های کافی از سه کشور اروپایی برای ادامه حضور ایران در برجام آورد علاوه بر جایگزینی دلار با ارز اروپایی و اعطای خطوط اعتباری به تهران، اروپا به دنبال استثنا شدن از قانون تحریمی کاخ سفید است.

اما در عمل باید گفت همانطور که رسانه های واقع بین اروپایی به آن اذعان دارند روسیه و چین تعهد خود به اجرای برجام را بار دیگر مورد تاکید قرار داده اند؛ حال برای متقاعد ساختن ایران به اجرای این توافق، کشورهای اروپایی باید نشان دهند که منافع اقتصادی را که در قبال توقف فعالیت های هسته ای به ایران قول داده بودند ارائه می کنند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار 20 اردیبهشت97، کد خبر: 82911110 ، www.irna.ir