امکان حضور خارجی‌ها در بازار آتی زعفران

مدیرعامل بورس کالای ایران در مراسم راه‌اندازی معاملات آتی زعفران گفت: زعفران‌کاران می‌توانند در مقابل کاهش قیمت‌ها بیمه شوند و امکان حضور خارجی‌ها در بازار آتی زعفران فراهم می‌شود.

شعار سال: مدیرعامل بورس کالای ایران در مراسم راه‌اندازی معاملات آتی زعفران گفت: زعفران‌کاران می‌توانند در مقابل کاهش قیمت‌ها بیمه شوند و امکان حضور خارجی‌ها در بازار آتی زعفران فراهم می‌شود. مراسم آغاز رسمی معاملات آتی زعفران در بورس کالای ایران با حضور محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، علی‌اکبر مهرفرد، معاون وزیر جهاد کشاورزی، شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس اوراق بهادار، و جمعی از مسئولان بازار سرمایه و بخش کشاورزی کشور در تالار معاملات بورس کالا برگزار شد. در ابتدای این مراسم مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران به تجربه انجام معاملات آتی بر پایه دارایی سکه طلا اشاره کرد و گفت: قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالای ایران در سال 1387 راه‌اندازی شد که در سال نخست سه‌هزار و 173 قرارداد به ارزش 61 میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت که با توسعه زیرساخت‌ها و استقبال سرمایه‌گذاران طی سال 1396 معامله چهار میلیون و 246 هزار و 754 قرارداد به ارزش657 هزار و 965 میلیارد ریال در بازار آتی سکه به ثبت رسید. حامد سلطانی‌نژاد افزود: از ابتدای سال جاری تاکنون نیز بیش از یک میلیون و 345 هزار و 974 قرارداد سکه به ارزش 268 هزار و46 میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفته است.

ویژگی‌های دارایی پایه در بازار آتی

مدیرعامل بورس کالای ایران درباره ویژگی‌های دارایی پایه در قراردادهای آتی اظهار کرد: نوسان‌پذیری قیمت دارایی پایه که تحت تأثیر عواملی همچون نوسانات فصلی، شرایط جوی، کمبود نقدینگی کشاورزان و صادرکنندگان، حضور واسطه‌ها و نوسانات نرخ ارز است، یکی از ویژگی‌های انتخاب دارایی پایه در قراردادهای آتی است. همچنین تعیین قیمت دارایی پایه بر اساس سازکار رقابتی و عدم دخالت دولت، فراوانی دارایی پایه در بازار و استاندارد‌پذیری دارایی پایه نیز دیگر ویژگی‌های مطرح برای انتخاب دارایی پایه مناسب در بازار آتی به شمار می‌رود. وی ادامه داد: وجود فعالان قابل توجه که درباره قراردادهای آتی زعفران شامل زعفران‌کاران، خریداران محلی، عمده‌فروشان، صادرکنندگان، کارخانجات بسته‌بندی، واسطه‎ها، تعاونی‎های تولیدی‎، شرکت‎های تولید‌کننده مواد غذایی و نیز تولیدکنندگان مواد دارویی و گیاهی می‌شود، از موارد مهم برای انتخاب دارایی پایه در قراردادهای آتی است. در این میان، حجم قابل قبول معاملات در بازار نقدی دارایی مورد نظر و وجود مرجع قیمت نقدی معتبر برای دارایی پایه نیز از موارد دیگری است که در این رابطه می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.

رشد حجم معاملات در بازار نقدی و گواهی سپرده کالایی

سلطانی‌نژاد به پذیرش زعفران در بازار فیزیکی بورس کالا نیز اشاره کرد و گفت: پذیرش این محصول حوزه کشاورزی در سال 1389 در بورس کالای ایران انجام شد و در سال 95 شاهد معامله 12 هزار گرم زعفران در بورس بودیم که این رقم در سال 96 به 121 هزار گرم افزایش یافت. از ابتدای سال جاری تاکنون نیز بیش از هفت میلیون و 50 گرم زعفران در تالار کشاورزی معامله شده که انتظار می‌رود این رقم تا پایان سال با افزایش چشمگیری همراه شود. به گفته وی، پذیرش زعفران در بازار گواهی سپرده کالایی نیز در سال 95 اجرایی شد و طی آن سال هفت‌هزار و 981 گرم از این محصول در قالب گواهی سپرده در بورس کالا معامله شد. وی ادامه داد: در سال گذشته نیز بیش از یک میلیون و 262 هزار گرم زعفران در بازار گواهی سپرده کالایی مورد دادوستد قرار گرفت و این رقم در سال جاری تاکنون به 262 هزار و 522 گرم رسیده است. مدیرعامل بورس کالای ایران همچنین از امکان حضور و دریافت کد معاملات بازار مشتقه برای خارجی‌ها خبر داد و گفت: علاوه بر معامله‌گران داخلی، خریداران خارجی نیز می‌توانند با دریافت کد معاملاتی بورس کالا، در معاملات نقدی و مشتقه زعفران حضور یابند.

مشخصات قرارداد آتی زعفران

مدیرعامل بورس کالای ایران درباره فرآیند تدوین مشخصات قرارداد آتی زعفران اظهار کرد: برای راه‌اندازی این معاملات ابتدا مطالعات امکان‎سنجی و طراحی امیدنامه انجام و جلساتی با حضور کارشناسان حوزه زعفران درباره طراحی مشخصات قرارداد برگزار شد. در ادامه این فرآیند، مشخصات این قرارداد در تاریخ 17/2/97 در هیئت مدیره بورس کالا به تصویب رسید و در نهایت هیئت پذیرش کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در 22 اردیبهشت ماه سال جاری این مشخصات را مورد تصویب قرارداد. سلطانی‌نژاد در ادامه به بیان این مشخصات برای دارایی پایه قراردادهای آتی زعفران پرداخت و گفت: دارایی پایه این قرارداد زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) بوده و اندازه هر قرارداد شامل 100 گرم زعفران نگین است. وی افزود: در این معاملات حد نوسان مجاز برای قیمت روزانه حداکثر مثبت و منفی سه درصد نسبت به قیمت تسویه روز قبل بوده و حجم هر سفارش حداکثر تا 25 قرارداد است. وی درباره ساعات معاملاتی قراردادهای آتی زعفران و سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز اظهار کرد: معاملات قراردادهای آتی زعفران شنبه تا چهارشنبه از ساعت 12:30 الی 15:30 بوده و اشخاص حقیقی دارای کد معاملاتی بازار مشتقه می‌توانند در هر نماد معاملاتی یک‌هزار موقعیت اتخاذ کنند. اشخاص حقوقی نیز می‌توانند در هر نماد معاملاتی یک‌هزار موقعیت بگیرند که این میزان تا 10 درصد موقعیت‌های تعهدی باز در آن نماد در بازار قابل افزایش است. سلطانی‌نژاد درباره کارمزد این معاملات نیز گفت: در راستای حمایت از بخش کشاورزی، کارمزد این معاملات برای سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس کالا صفر در نظر گرفته شده و کارمزد کارگزاران نیز به ازای معامله هر قرارداد دو هزار ریال تعیین شده است.

اقدامات صورت گرفته برای راه‌اندازی قرارداد آتی زعفران

وی به برگزاری جلسات هم‌اندیشی با نهادهای ذی‌ربط اشاره کرد و گفت: در راستای راه‌اندازی قراردادهای آتی زعفران پنج جلسه تخصصی میز کالایی با موضوع بررسی مشخصات قرارداد آتی زعفران برگزار شد. همچنین جلسات هم‌اندیشی و فرهنگ‎سازی با فعالان حوزه زعفران در تهران و شهرستان‎ها (تربت حیدریه، زاوه، شادمهر، مشهد، فریمان و کاشمر) و نیز جلسات متعدد تخصصی با شرکت‎های کارگزاری برای هم‎اندیشی و کسب آمادگی‎های لازم برگزار شد تا نظرات نهادهای ذی‌ربط و فعالان حوزه زعفران را برای آغاز این معاملات جویا شویم. سلطانی‌نژاد از بحث‌های آموزشی نیز سخن گفت و درباره آموزش معاملات این قراردادها به کشاورزان و زعفران‌کاران اظهار کرد: در راستای آموزش فعالان این حوزه با بورس کالا و نحوه معامله قراردادهای آتی زعفران و فرهنگ‌سازی بیش‌تر، از نماد زعفران در سامانه مجازی بازار مشتقه بورس کالا رونمایی شد. وی افزود: همچنین تهیه بروشورها و مستندات آموزشی مختص زعفران، برگزاری یک‌هزار و 800 نفر ساعت کلاس آموزشی حضوری در تهران و شهرستان‎ها، برگزاری 350 نفر ساعت کلاس آموزشی غیرحضوری و انتشار مقالات مرتبط آموزشی و تحلیلی در نشریات از دیگر اقدامات آموزشی در این رابطه بوده است. مدیرعامل بورس کالای ایران در پایان به اقدامات اجرایی راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی زعفران اشاره کرد و گفت: تصویب کارمزدهای معاملات در سازمان بورس و اوراق بهادار، هماهنگی با شرکت‎های نرم افزاری و کارگزاران جهت انجام معاملات به صورت آنلاین، انجام معاملات زعفران به صورت تستی در روز سه‎شنبه اول خرداد ۹۷ و در نهایت راه‌اندازی معاملات واقعی قراردادهای آتی زعفران در روز جاری از اقدامات اجرایی برای راه‌اندازی این معاملات بوده است.