شعار سال: رؤياي افزايش بهره‌وري آب در بخش كشاورزي با تكميل شبكه خداآفرين در ايران امكان‌پذير مي‌شود. آن‌طور كه اميد زارعي‌منش، مديركل دفتر فني و مهندسي حوضه‌هاي آبريز درياي خزر و درياچه اروميه، مي‌گويد، شبكه آبياري و زهكشي خداآفرين به‌تدريج تكميل مي‌شود، اما هوشمندسازي شبكه در فاز نهايي اجرا مي‌شود. با هوشمندشدن شبكه آبياري، بر اساس پيام‌هايي كه سنسورهاي واقع در مزارع ارسال مي‌كنند، آب در اين شبكه توزيع خواهد شد. با تكميل اين شبكه، نه‌تنها به دليل انتقال آب با لوله، تبخير در مسير انتقال به صفر مي‌رسد، بلكه رؤياي كشاورزي بهره‌ور از منظر آب، در بخش كوچكي از مزارع مستعد كشور محقق مي‌شود. رضا اردكانيان، وزير نيرو، پايان هفته گذشته به استان اردبيل سفر و از مجموع طرح‌هاي اين استان بازديد كرد. طرح‌هاي اجراشده در اين استان، بخش كشاورزي را متحول خواهد كرد. هم‌اکنون شرکت آب منطقه‌اي اردبيل هفت طرح توسعه آب و خاک با عناوين شبکه آبياري و زهکشي خداآفرين، سد و شبکه آبياري و زهکشي عمارت، سد و شبکه آبياري و زهکشي احمدبيگلو، سد تازه کند، سد عنبران و توسعه بهره‌برداري از رودخانه بالهارود را در محدوده استان اردبيل اجرا مي‌كند. با اتمام اين پروژه‌ها، امکان تنظيم آب 152 ميليون مترمکعب در سال فراهم مي‌شود و حدود 40 هزار هکتار از زمين‌هاي کشاورزي استان به شبکه آبياري و زهکشي تجهيز مي‌شوند. برآوردها نشان مي‌دهد با بهره‌برداري از اين پروژه‌ها، ضمن ايجاد اشتغال حين اجراي اين طرح‌ها براي چهار هزار نفر، در دوران بهره‌برداري به‌طور مستقيم براي نزديک به 20 هزار نفر اشتغال به‌ وجود خواهد آمد و در استان اردبيل از نظر اقتصادي و اجتماعي تحولی ايجاد مي‌شود. همچنين از مهاجرت اهالي و خالي از سکنه‌شدن دشت مغان و ساير نقاط داراي طرح جلوگيري خواهد شد.

مدرن‌ترين شبكه آبياري ايران در اردبيل

آن طور كه اميد زارعي‌منش، مديركل دفتر فني مهندسي حوضه‌هاي آبريز درياي خزر و درياچه اروميه، مي‌گويد، سد تازه كند و شبكه احمدبيگلو كه وزير نیز از آن ها بازديد کرد، در هفته دولت افتتاح مي‎شوند حجم مخزن. سد تازه کند هفت‌ميليون‌و 420 هزار مترمکعب است. آب ذخيره‌شده در اين سد، به‌طور کامل براي مصارف آب شرب شهر تازه کند و روستاهاي تابعه و حقابه اراضي پاياب استفاده مي‌شود. سد احمدبيگلو نيز با حجم مخزن 27ميليون‌و 400 هزار مترمکعب نيازهاي مختلفي را تأمين خواهد كرد. 10ميليون‌و 500 مترمکعب آب ذخيره‌شده در پشت سد براي مصارف کشاورزي، دو‌ميليون‌و 750 مترمکعب براي تأمين آب شرب شهري و مابقي براي حيات رودخانه مشگين‌چاي در نظر گرفته شده است. او شبكه خداآفرين مغان را يكي از مدرن‌ترين پروژه‌هاي آب‌رساني كشاورزي اعلام مي‌كند كه 37هزارو 500 هكتار از اراضي استان اردبيل را تحت پوشش قرار خواهد داد. به گفته زارعي‌منش، 10 هكتار از شبكه خداآفرين آماده تحويل به وزارت جهاد كشاورزي است، اما بهره‌برداري از اين سطوح بستگي به تكميل شبكه‌هاي سه و چهار و فعاليت وزارت جهاد كشاورزي دارد. احتمالا هفته آينده تحويل آزمايشي آب با حضور كارشناسان وزارت جهاد كشاورزي به شبكه‌هاي سه و چهار در دو هزار هكتار از اراضي ناحيه يك شبكه خداآفرين انجام خواهد شد. او اضافه مي‌كند: قرار است شبكه خداآفرين مدرن‌ترين شبكه كشور باشد و بر اساس نياز آبي مزارع، آب را به صورت هوشمند به مزرعه تحويل دهد. از آنجا كه هوشمندشدن شبكه هزينه بالايي دارد، اجراي بخش هوشمندسازي در سال‌هاي بعد انجام مي‌شود و فعلا تكميل شبكه آبياري در دستور كار است. مديركل دفتر فني و مهندسي حوضه‌هاي آبريز درياي خزر و درياچه اروميه، انتقال آب با لوله را عاملي مي‌داند كه سبب مي‌شود اتلاف آب تا رسيدن به مزرعه به حداقل برسد؛ زيرا در طول مسير، تبخير و نفوذ به صفر مي‌رسد. او اضافه مي‌كند: با اجراي اين طرح، اراضي مرتعي منطقه مغان به كشاورزي تبديل خواهد شد. كاهش كيفيت آب به دليل افزايش حجم نيترات يا فلزات سنگين در آب، يكي از چالش‌هاي مهم ايران در كمتر از 10 سال آينده خواهد بود. بارها كارشناسان دراين‌باره هشدار داده‌اند. طرح فاضلاب شهر نير كه از طرح‌هاي در دست اجراي استان اردبيل است، از آن دست طرح‌هايي است كه كيفيت آب رودخانه نيرچاي را بهبود مي‌بخشد. تخليه فاضــلاب خام شهر نير به رودخانه نيرچاي و شاخه‌هاي فـرعي منشعـب از آن، به علت استفاده از آب رودخانه‌ها در اراضي پايين‌دست و حتي ورود فاضلاب به درياچه پشت سد يامچي، سلامت آب دو شهر پرجمعيت استان اردبيل را با مخاطره‌ای جدي روبه‌رو مي‌كرد. سد يامچي تأمين‌كننده بخش عمده‌اي از آب مورد نياز شرب شهرهاي اردبيل و سرعين است. طرح تصفيه فاضلاب شهر نير كه در حال حاضر 90 درصد پيشرفت فيزيكي دارد و وزير نيرو در جريان سفرش از آن بازديد كرده است، گام مهمي در ارتقاي استانداردهاي آب شرب اين دو شهر است. قرار است از پساب خروجي تصفيه‌خانه نير در کشاورزي استفاده شود. با استفاده از اين پساب در بخش كشاورزي، قطعا استفاده از منابع آب سطحي و زيرزميني منطقه هم محدود مي‌شود.

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه شرق، تاریخ انتشار 23 تیر 97، کد مطلب: 191325، www.sharghdaily.ir