مجموعه تاریخی بازار اراک نمونه‌ای خاص از نبوغ ایرانی و اسلامی است و یکی از بناهای نخستین شهر اراک است که شامل حمام، مسجد، مدرسه، آب‌انبارها، گذرها و کاروانسراها در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری در بافت مرکزی سلطان‌آباد (نام قدیم اراک) ساخته شد.

این اثر تاریخی شهر اراک که بیشتر نیز در ساخت آن از آجر، گچ، آهک و خاک رس بهره برده ‏شده دارای مرکزیتی با عنوان چهارسوق بازار است که ۴مسیر شمالی، جنوبی، شرقی و غربی را ‏دارد، ‏به سبب طراحی و معماری خاص این اثر باستانی و تاریخی در اراک، هوای داخلی آن در ‏زمستان گرم و مطبوع بوده و نیز در تابستان شاهد هوایی خنک است که نشان از معماری ‏اصیل و خاص آن دارد.

‏در طول مسیر بازار عموماً سرا و تیمچه‌هایی وجود دارند که بناهای آن‌ها عموماً به‌صورت ۲طبقه ‏است که در برخی از مجموعه‌های آن‌ها تاجر یا مسافران که از نقاط و مسافت‌های دور برای ‏خرید به بازار اراک عزیمت می‌کردند، شب‌ها را در طبقه فوقانی این سراها می‌گذراندند که ‏نشان از کارکرد این سراها به‌عنوان اقامتگاه در کنار کارکرد تجاری آن بوده است.

هرچند از زمان تأسیس بازار تاریخی اراک سال‌ها می‌گذرد اما همچنان این اثر تاریخی در ‏مرکزی‌ترین نقطه شهر اراک با کارکردهای گذشته خود، نمادی از قدمت و تاریخ این ‏کلان‌شهر است.‏

معاون حفظ و احياء سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مركزي:

برنامه مرمت بازار اراک در دستور کار مسئولین میراث فرهنگی قرار دارد

محسن کریمی معاون حفظ و احياء سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مركزي در گفتگو با در خصوص بحث مرمت بازار تاریخی اراک گفت: بناهای تاریخی باید به‌صورت مستمر مورد مرمت قرار بگیرند تا به عمر بنا اضافه شود.برنامه مرمت بازار اکنون در دستور کار است همچنین طرحی در نظر گرفته شد است که بخش‌هایی از بازار که غیرقابل استفاده و متروکه بود احیا شود.

کریمی با اشاره به روند اجرایی مرمت بازار اراک تصریح کرد: در طرح مرمت، ابتدا آسیب‌شناسی صورت می‌گیرد که چه آسیب‌هایی از بهره‌بردار از مکان اتفاق می‌افتد و چه آسیب‌های انسانی است. و سپس راه درمان را پیدا می‌کنیم و طرح مرمت را ارائه می‌دهیم و در ادامه با جزئیات بیشتر طرح را اجرا پس از طرح اجرای مرمت یک مرحله طرح احیا است که در حال حاضر چون کاربری خاصی ندارد برای آن بخش، کاربری موردنظر ایجاد می‌شود.

وی افزود: در سال گذشته مرمت اضطراری بازار را انجام شد و بخش‌هایی را که احتیاج به مرمت داشت، ترمیم کردیم. ازجمله بعضی طاق‌ها، بام بازار، راسته اصلی و فرعی، برخی از سراها مثل حاج باشی و مسگران، ورودی سرای نو و سرای اکبری را مرمت کردیم. همچنین کف سازی و بالکن‌ها را ترمیم کردیم تا جایی که قابل حفاظت بود، حفاظت کردیم و به این شکل مرمت‌های اضطراری را انجام دادیم.

تهیه طرح کلی مرمت بازار اراک تا پایان سال

معاون حفظ و احياء سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مركزي بیان کرد: در حال حاضر منتظر طرح کلی مرمت بازار هستیم و قصد داریم مرمت، همراه با احیای هر قسمت انجام شود.

وی اضافه کرد: مشاور سازمان طرح را تا پایان سال و نهایتاً اواخر فروردین ارائه می‌دهد و بر اساس آن، بخش به بخش تأمین اعتبار کرده و مرمت را آغاز می‌کنیم.

مرمت بازار نیازمند ۳۰ میلیارد تومان اعتبار است

کریمی با اشاره به اینکه اعتبار موردنیاز برای ترمیم کل بازار با توجه به شرایط موجود حدود ۳۰ میلیارد است اضافه کرد: البته ممکن است پس از کارشناسی طرح مقدار آن تغییر کند.

معاون حفظ و احياء سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مركزي گفت: تأمین اعتبار طرح مرمت سازی بازار مشارکت دستگاه‌های مربوطه همچنین مالکین حقیقی و حقوقی اداره کل اوقاف استان را می‌طلبد. زیرا تعدادی از املاک مختص اوقاف است. لازم است شهرداری و راه شهرسازی و میراث فرهنگی مشارکت و تقسیم‌کار داشته باشند. بخش‌های موردنیاز از طریق دستگاه‌ها تأمین شود و به‌مرور بازار را مورد مرمت قرار دهیم.

تخصیص اعتبار ناچیزی برای مرمت بازار

وی اظهار کرد: تاکنون اعتبار موردنیاز فقط از طریق میراث فرهنگی تأمین می‌شد که به‌وسیله آن، سال گذشته مرمت‌هایی انجام‌شده است و امسال هم اعتبار ناچیزی در نظر گرفته‌شده است و به‌زودی مرمت بخش‌های ضروری‌تر آغاز خواهد شد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری دیار آفتاب، تاریخ انتشار 30مهر 97، کدمطلب:45484 ،www.diyareaftab.ir