دانشگاه علاوه بر تربیت نیروی انسانی باید اعتبار جهانی و ثروت ملی بیافریند

معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم گفت: دانشگاه دیگر نمی‌تواند بگوید وظیفه‌من تربیت نیروی انسانی است بلکه باید اعتبار جهانی و ثروت ملی بیافریند.

شعار سال: مسعود برومند معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در چهل و نهمین گردهمایی معاونان پژوهشی واحد‌های سازمانی جهاد دانشگاهی گفت: پیش از انقلاب اسلامی تعداد دانشگاه‌ها محدود بود، تنها در بعضی استان‌ها دانشگاه وجود داشت و دو یا سه پژوهشکده بیشتر نداشتیم، تنها حدود ۹۰۰ مقاله در سال برون‌داد فعالیت‌های پژوهشی بود و در حوزه فناوری هم تقریبا فعالیت خاصی نداشتیم و کارآفرینی به معنای امروز مطرح نبود و از مهندس و پزشک خارجی استفاده می‌کردیم.

وی افزود: در چنین فضایی انقلاب رخ داد و از دل آن جهاد دانشگاهی متولد شد و با تفکر انقلابی و توانمندی بالا در راستای خودکفایی کشور قدم برداشت تا فناوری توسعه پیدا کند و به دست کاربران برسد و در زندگی مردم تاثیر بگذارد.

وی با بیان اینکه امروز جهاد مجموعه پرافتخاری است و در بعضی حوزه‌ها واقعا پیشتاز است، گفت: امروز ایران در بخش درمان نازایی، ورود به بخش سلول‌های بنیادی پرونده پرافتخاری دارد.

برومند گفت: درپی این سال‌ها بعد از انقلاب اتفاقات زیادی رخ داد؛ مجموعه آموزش عالی سال‌های ۶۷ وارد حوزه‌های تحصیلات تکمیلی شدند و دهه ۷۰ نتایج پژوهشی بیرون آمدند و‌ دهه بعد وارد فناوری شد و امروز به جای ۷۰۰ حدود ۵۴ هزار مقاله آی اس آی در طول سال داریم و حجم قرارداد‌های جاری بیش از ۸ هزار میلیارد تومان است.

وی ادامه داد: پارک‌های علم و فناوری با ۴۳ پارک و ۱۹۵ مرکز رشد و نزدیک به هشت هزار میلیارد تومان فروش داشته، اما وقتی به اعداد نگاه می‌کنیم این‌ها تمام کشور نیست دو نکته آنچه که رخ داده اتفاق بزرگی بوده باشد آن را بپذیریم در تغییر راهبرد‌ها عملا فاعلانه عمل نکردیم و تحت تاثیر محیط بیرونی و خیلی دیر به حوزه‌ها ورود کردیم به عبارتی تحت فشار‌هایی که قرار گرفتیم باید بعضی تصمیم‌ها را زودتر می‌گرفتیم دنیا تغییر کرده و جهانی سازی به گونه‌ای رشد کرده و اتحادیه‌های منطقه‌ای برای همکاری شکل گرفته و از طرفی شاهد شکل گیری اقتصاد‌های جهانی هستیم و آرام آرام این حوزه در دنیا پخش می‌شود و دیگر وابسته به یک جا نیستید و‌زنجیره‌های تامین قطعات شکل گرفته و همه به دنبال کیفیت و‌قیمت پایین‌تر هستند.

برومند گفت: امروز فناوری ارتباطات تغییر کرده و باعث‌شده فاصله‌ها خیلی نزدیک شود شکل صنعت هم تغییر کرده در صنعت هوایی و دریایی هم به همین صورت است صنایع سنگین تغییرات اساسی پیدا کرده است.

برومند ادامه داد: امروز به دلیل توسعه صنایع و فناوری میزان سرمایه گذاری در این حوزه‌ها بیشتر شود. فناوری‌ها می‌توانند چهره دنیا را تغییر دهند باید منتظر باشیم تمام روش‌های تولید تغییر کند و آنچه که به عنوان صنایع سنگین می‌شناسیم از چرخه اقتصادی جهان خارج شوند. چون محیط زیست بحث مهم این روز‌ها در جهان است.

وی افزود: تغییرات اقلیمی هم به این مباحث اضافه شده و این تغییرات جابجایی‌های انسانی را در پی‌دارد عملا بحران ریزگرد در جنوب منجر به مهاجرت مردم از این نواحی می‌شود. از همه مهمتر توسعه همگون کشور که اوضاع خوبی هم نداشته را بدتر می‌کند. ستون جمعیتی در بعضی استان‌ها مانند تهران اصفهان و مشهد به شدت بالا می‌رود.

وی گفت: همه چیز به سمت همگرایی سوق پیدا می‌کند، آرام آرام چیزی به نام مهندسی مکانیک و برق نخواهیم داشت با فناوری‌های نرم درگیر می‌شوند محقق و‌فناور نخواهیم‌داشت و‌گروه فناوری شکل می‌گیرد دانشگاه و دانشکده به معنای حال حاضر نخواهیم داشت به سمت ادغام می‌روند و یک هدف را دنبال می‌کنند دلیل آن این است که زنده ماندن نیازمند این همگرایی است.

برومند گفت:، اما در کشور ما سر مسائل کوچک کل کل می‌کنند و هر منطقه کار خودش را می‌کند و همه می‌گویند بودجه من کجاست؟ در حالی که همه ما در یک کشتی هستیم با چنین شرایطی به نظر می‌آید در پارادایم‌های ذهنی باید یک بازنگری اساسی داشته باشیم و زمان را نباید از دست بدهیم.

وی اضافه کرد: آنچه که حال به عنوان چالش ملی مطرح است بسیار پیچیده است و‌هر وقت به دستگاه‌ها و فناوری‌های مختلف ارتباط پیدا می‌کند به مشکل می‌خوریم، چون با تیم و گروه آشنا نیستیم و کار گروهی بلد نیستیم. تیم دارای اصول یکسان شکل می‌گیرد و ماد باید به سمت مشارکت و تیم سازی برویم.

دانشگاه‌ها مجبور بعد تغییر هستند و این تغییر الزامی است. این تغییر قبلا دست ما نبود، اما امروز این تغییر باید دست ما باشد دانشگاه دیگر نمی‌تواند بگوید وظیفه‌من تربیت نیروی انسانی است بلکه باید اعتبار جهانی و ثروت ملی بیافریند.

وی گفت: این‌ها بخش‌هایی از نوآوری فناوری است. ریشه فناوری در توسعه علمی ما است. به شرطی که دیدگاه و پارادایم‌ها را تغییر دهیم و به سمت کارآفرینی و تجاری سازی بروند.

پژوهشگاه‌های ما در دوره‌ای به دلیل ورود به حوزه آموزش خطای بزرگی کردند و باید زودتر راهبرد‌ها را تغییر می‌دادند. تغییر الزامی است و دانشگاه‌ها این را فهمیدند، اما هنوز به جای همگرا شدن می‌خواهند خود را گسترش دهند.

وی گفت: استراتژی الان باید ایجاد مجموعه‌های بزرگ‌تر با تخصص‌های بیشتر است. این تغییر می‌تواند برای جهاد هم وجود داشته باشد. تغییر یک امر پیوسته است و باید در همه حوزه‌هایی که فعالیت داریم، باید بازنگری کنیم و جهاد باید این سوال را از خود بپرسد نسبت جهاد دانشگاهی با دانشگاه‌ها و شرکت‌ها چگونه است و آن را بازتعریف کند. امروز همه به دنبال زمان کوتاه‌تر هزینه کمتر و محصول باکیفیت‌تری هستند. این میان بخش خصوصی چه نقشی دارد. در شرایط تحریم رفت و آمد آن‌ها راحت‌تر است و باید از این ظرفیت استفاده کنیم.

وی ادامه داد: سوالات زیادی مطرح است که وظیفه ما در شرایط فعلی برای توسعه همگن چیست مسئولیت ما در قبال استان‌ها و بخش‌های کمتر توسعه یافته در کشور چیست اگر پاسخی برای این پرسش‌ها یافتیم و فعالیت‌ها را در این مناطق گسترش دادیم، می‌توانیم موفق عمل کنیم.

در شورای عالی عتف بر‌نامه‌ای که دنبال می‌کنیم این است که در حوزه پژوهش و فناوری کشور چه اتفاقاتی می‌افتد که هنوز این را نمی‌دانیم، وقتی ندانم برنامه واحدی چیست چطور می‌توانیم بودجه لازم را در اختیار قرار دهیم در حوزه شورای عتف به دنبال آن هستیم ارتباط را با دستگاه‌ها بیشتر کنیم برنامه ریزی‌های ما در حوزه پژوهش و فناوری، چالش‌های کشور و نگاه به آینده رویکرد ما است.

وی گفت: در شرایطی که چالش‌ها زیاد است، باید به سمتی برویم که سیستم‌های فناوری اطلاعات و آی سی تی را گسترش دهیم و پول حقوق و دستمزد‌ها کمتر شود و بودجه پژوهشی واقعا صرف امور پژوهشی شود. این تفکر باید گسترش یابد که اتکا به بودجه دولتی از بین برود.

برومند ادامه داد: با همه اوصاف معتقدم در همین شرایط فعلی تحسین جهانیان را کسب خواهیم کرد و موفق می‌شویم. جهاد نیرو‌های بزرگی در اختیار دارد که امیدوارم از آن به خوبی استفاده کند.