شعار سال: رسوب 100هزار خودرو ناقص در پارکینگ‌های شرکت‌های خودروسازی، هدفگذاری برای تولید یک‌میلیون و 220هزار خودرو، الزام به تحویل خودروهای ثبت‌نامی تا مهر‌ماه امسال و تداوم پیش‌فروش به‌رغم تعهدات معوق، ازجمله سیاستگذاری‌های متناقضی است که صنعت و بازار خودرو را دچار سردرگمی کرده است.
معاون وزیر صنعت در حالی از هدفگذاری تولید یک‌میلیون و 200هزار دستگاه خودرو تا پایان امسال خبر داده که قطعه‌سازان از کمبود قطعات و رسوب 100هزار خودرو در کف کارخانه‌ها خبر می‌دهند. این خودروها در ماه‌های گذشته تولید شده‌اند اما به‌دلیل نبود یک یا چند قطعه در کف کارخانه‌ها رسوب کرده‌اند. از سوی دیگر، به‌رغم وجود تعهدات معوق در تحویل خودروهای ثبت‌نامی مشتریان، وزارت صنعت مجوز پیش‌فروش کاغذی خودرو را صادر کرده‌است. این شرایط موجب شده، به گفته فعالان بازار، قیمت خودروهای داخلی از ابتدای امسال تا 21میلیون و خودروهای وارداتی بیش از 100میلیون تومان افزایش یابد.

توقف یا تداوم پیش‌فروش
به‌تازگی معاون وزیر صنعت از طرح سختگیرانه این وزارتخانه برای افزایش تولید و عرضه خودرو خبر داده و تأکید کرده: دو خودروساز بزرگ، باید نسبت به ایفای به‌موقع تعهدات اقدام کنند. وزارت صنعت بر آن است که کل تعهدات خودروسازان در سال٩٧ حداکثر تا مهرماه سال98 ایفا شود. این برنامه به‌طور قطع در سال٩٨ اجرایی خواهد شد. به گفته فرشاد مقیمی، هر یک از خودروسازان مکلف هستند حداقل ٥٥٠هزار دستگاه خودرو را در سال‌جاری تولید کنند و در مجموع امسال یک‌میلیون و 220هزار خودرو سبک و سنگین تولید و عرضه شود. او تأکید کرده چنانچه خودروسازان به این برنامه سختگیرانه تولید پایبند نباشند، دیگر اجازه پیش‌فروش خودرو نخواهند داشت. این اظهارات معاون وزیر صمت در حالی است که با وجود تعهدات معوق ایران خودرو و سایپا در زمینه پیش‌فروش یک‌میلیون دستگاه خودرو به مشتریان، زمزمه‌های از‌سرگیری پیش‌فروش کاغذی خودرو برای تامین نقدینگی خودروسازان و وعده تحویل در سال آینده به گوش می‌رسد که با توجه به وضع کنونی تولید و عرضه، این صنعت را با بحران تازه‌ای مواجه خواهد کرد. در این میان رضا رضایی، عضو انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان گفته است: 100هزار خودرو در ماه‌های گذشته در خطوط دو خودروساز بزرگ به‌صورت ناقص تولید شده و معطل چند قطعه هستند، در نتیجه در کف کارخانه‌ها رسوب کرده‌اند.

تداوم گرانی خودرو
روز شنبه نیز طرح فروش فوری - نقدی ایران خودرو با عرضه دو محصول و سایپا با عرضه 6‌محصول در حالی ادامه یافت که ایران خودرو قیمت 67میلیون تومانی را برای پژو206 تیپ2 و 63میلیون تومانی را برای پژو405 تعیین کرد. همچنین در طرح فروش سایپا قیمت پراید‌111، 39میلیون و 681هزار، سایپا‌131، 37میلیون و 381هزار، سایپا‌151، 40میلیون و 213هزار، تیبا 42میلیون و 430هزار، ساینا 53میلیون و 243هزار تومان و کوییک 59میلیون تومان تعیین شد. افزایش مداوم قیمت رسمی محصولات ایران خودرو و سایپا در حالی است که رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو از افزایش پنج تا 21میلیون تومانی خودروهای داخلی و 80 تا 100میلیونی خودروهای وارداتی خبر داد. سعید مؤتمنی با بیان اینکه قیمت‌های خودرو ساعتی تغییر می‌کند، افزود: پراید پنج میلیون تومان، پژو206 معادل 21میلیون تومان و سمند 10میلیون تومان نسبت به 18فروردین‌ماه افزایش قیمت داشته و محصولات مونتاژی مانند سراتو از 245میلیون تومان به 290میلیون تومان یا خودرویی مانند پژو 2008 از 270 به 340میلیون تومان رسیده و در این مدت گروه پژو206 بیشترین افزایش قیمت را داشته است. به گفته او، قیمت پراید‌111 نیز از 50میلیون به بیش از 52میلیون تومان رسیده و تمام خودروهای وارداتی نسبت به 18فروردین تا 100میلیون تومان افزایش قیمت داشته‌اند.

اعتراض مشتریان ناراضی پیش‌خرید
مشکلات تامین و عرضه و افزایش چند‌برابری قیمت محصولات ایران خودرو، سایپا و برخی شرکت‌های چینی موجب شده تا در روزهای اخیر تعدادی از مشتریان این شرکت‌ها در اعتراض به مشکلات قیمت و تحویل خودروهای ثبت‌نامی موعد تحویل بهمن و اسفند‌۹۷ تجمع کنند. پس از تجمع چند روز پیش مشتریان کرمان‌موتور مقابل سازمان حمایت دیروز نیز یکی از مشتریان معترض شرکت ایران‌خودرو گفت: مردادماه‌۹۷ خودروی دنا را با پیش‌پرداخت ۲۳‌میلیون و ۵۰۰‌هزار تومان با موعد تحویل بهمن‌ماه ثبت‌نام کردم و قیمت این خودرو در زمان ثبت‌نام در کارخانه ۴۷‌میلیون تومان و در بازار ۶۰میلیون تومان بود. به گفته او، اواخر آذرماه‌97 تصویب شد که خودروهای تحویل شهریورتا دی‌ماه سال گذشته شامل افزایش قیمت ۳۰‌درصدی شود اما پس از آن این مصوبه باطل و در بهمن‌ماه که موعد تحویل خودروها بود، چهار قیمت ۵۴، ۵۷، ۶۰ و ۶۴‌میلیون تومان برای تحویل این خودروها اعلام و شرکت میانگین قیمت برای تحویل خودروی دنا را ۶۷‌میلیون تومان اعلام کرد اما بازهم خودرو تحویل داده نشده است.
بعد از آن قرار شد خودروهای ثبت‌نامی بهمن ۷۵‌میلیون و اسفند‌ماه به قیمت ۸۵‌میلیون تومان تحویل شود. یکی از مشتریان ناراضی سایپا که پانزدهم شهریور‌٩٧ یک دستگاه خودروی تیبا صندوقدار با ودیعه ١۴‌میلیون تومان به‌صورت پیش‌فروش نقدی با موعد تحویل بهمن‌٩٧ را ثبت‌نام کرده است نیز گفت: طبق قرارداد قیمت خودرو، با قیمت زمان تحویل محاسبه شده است اما در نهایت قرار بر این شد که تعهدات شهریور تا دی‌۹۷ به قیمت قبل که مصوب شورای رقابت در تیر‌ماه‌٩٧ بوده، تحویل داده شوند. اما تا‌کنون هیچ قیمت رسمی مصوبی برای تعهدات بهمن و اسفند اعلام رسمی نشده و سایپا اقدام به صدور دعوتنامه برای تعهدات بهمن‌۹۷ به قیمت حاشیه بازار کرده است.


ساز ناکوک تولید و عرضه خودرو
فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در مورد دلایل سیر صعودی قیمت خودرو با وجود تکالیف وزارت صنعت برای تولید و عرضه این محصول، گفت: باید بپذیریم که تولید و توزیع خودرو یکنواخت نیست تا قیمت‌ها ثابت بماند‌ وحتی سیر نزولی داشته باشد. اینکه در یک‌ماه دو هزار دستگاه خودرو تولید کرده و در‌ ماه بعد کمبود قطعات موجب کاهش تیراژ و رسوب خودروهای ناقص شود، مشکل بازار خودرو را حل نمی‌کند. فربد زاوه با بیان اینکه هنوز تامین و توزیع خودرو پایدار نیست و قطعه‌سازان و خودروسازان قربانی سیاست‌های شتابزده مالی، اقتصادی و تجاری دستگاه‌های دولتی و نه متهم آن هستند، افزود: نقدینگی سرگردان در بازار خودرو و ناتوانی آن در راهیابی به بازارهای ارز، مسکن و مواد غذایی و گرفتاری‌های دولت برای تنظیم بازار‌ که موجب تزریق حجم بیشتر نقدینگی به بازار شده است، از عوامل مؤثر در سیر صعودی قیمت خودرو است. علاوه بر آن، جامعه نسبت به حل مشکلات اقتصادی با سیاستگذاری‌های متناقض اقتصادی خوش‌بین نیست. او با بیان اینکه از یک سال پیش در سیاستگذاری‌های اقتصادی دستگاه‌های اجرایی دچار اغتشاش و آشفتگی هستیم و این امر به وزارت صنعت منحصر نیست، افزود: وزارت صنعت در حالی از تولید‌ یک میلیون و 200هزار خودرو در سال‌جاری خبر می‌دهد که بانک مرکزی در تامین تسهیلات با مشکل مواجه بوده و همکاری بانک‌ها و گمرک با این وزارتخانه با مشکل مواجه است.

زاوه تأکید کرد: به‌نظر می‌رسد در سال98 با بحران دوطرفه تامین و تقاضای خودرو مواجه خواهیم بود و حتی دلال‌ها نیز قادر نخواهند بود تا خودروهای دپو‌شده را با این قیمت‌ها به معدود مشتریانی که قدرت خرید آنها به‌دلیل تورم کاهش یافته، بفروشند. این کارشناس خودرو حل مشکلات تولید و عرضه خودرو را نیازمند اصلاح سیاست‌های مالی و تجاری کشور دانست و افزود: با وجود این در کوتاه‌مدت باید خودروسازان با کاهش میزان تنوع سبد تولید و عرضه محصولاتشان به سمت افزایش تولید خودروهایی بروند که قطعه‌سازان نیز می‌توانند نسبت به واردات مواداولیه و ساخت داخل قطعات آن اقدام کنند اما به‌نظر می‌رسد، نقطه شکست قیمت‌های بازار خودرو خیلی نزدیک است زیرا تعداد افرادی که قبلا پراید 25میلیون تومانی را خریداری کرده و اکنون با رشد تورم ‌و کاهش قدرت خرید خود قادر به خرید این خودرو با قیمت 50 تا 60میلیون تومان باشند، بسیار اندک است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری، تاریخ انتشار 9 اردیبهشت 98، کد مطلب: 54051