شعار سال: حسین نیاز‌آذری گفت: درست است که مردم فلات مرکزی نیازمند آب کشاورزی و شرب هستند؛ اما دولت باید ‌سازکار لازم را برای این کار فراهم سازد، نه این‌که به قیمت تخریب یک منطقه قصد آباد کردن منطقه‌ای دیگر را داشته باشد.

وی افزود: به‌عنوان نماینده بابل اعلام می‌کنم که در شرایط فعلی مردم منطقه ما نیز با کمبود آب شرب و کشاورزی مواجهند و انتظار می‌رود دولت در درجه اول نسبت به برطرف کردن این مشکل اقدام کند.

نیازآذری تصریح کرد: از سوی دیگر انتقال آب دریای خزر هزینه بسیار سنگین و بهره‌وری بسیار کمی دارد و شرایط بسیار سخت زیست‌محیطی برای مردم مازندران ایجاد خواهد کرد. همچنین در مسیر کار و خط انتقال تخریب‌های زیست‌محیطی بسیاری به‌جا خواهد گذاشت. علاوه‌بر این در بحث آب‌شیرین‌کن هم مشکلات فنی و زیست‌محیطی وجود دارد که به‌صلاح نیست. این موارد را مجمع نمایندگان استان مازندران نیز با جدیت مطرح کرده‌ است. موضوع انتقال آب خزر در برنامه ششم توسعه در دستورکار دولت بود که در آن‌جا مجمع نمایندگان استان مازندران آن را پیگیری کرد و به این ترتیب این طرح مصوب نشد.

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: دولت در بودجه سالانه کشور با عناوین مختلفی این موضوع را وارد کار کرد. رئیس‌جمهور اعلام کرد قصد دارد این پروژه را اجرایی کند، اما می‌دانیم که انجام این پروژه به مصلحت کشور نیست و مخالف جدی این کار هستیم. مطمئن باشید این کار به هیچ‌وجه اجرایی و عملیاتی نخواهد شد.

نبود نگاه کارشناسانه‌ به پروژه انتقال آب دریای خزر

نیازآذری درخصوص مخاطراتی که اجرای این پروژه درپی خواهد داشت، گفت: دریای خزر یک دریاچه بسته است. در شرایط فعلی نیز این دریاچه به‌دلیل رها شدن فاضلاب‌ صنعتی برخی کارخانه‌ها به رودخانه‌ها و وارد شدن این فاضلاب از طریق این رودخانه‌ها به خزر دچار شرایط حادی شده؛ لذا باید از انجام پروژه‌های این‌چنینی که آثار مخرب آن بر همگان آشکار است، خودداری کرد. این اقدام برای انسان‌ها، دام، پرندگان و همه موجودات که در این منطقه زندگی می‌کنند، اتفاق نامبارکی است و مخاطرات جدی دارد. انتظار داریم دولت با توجه به نظریه‌های کارشناسی به این موضوع نگاه کند، نه این‌که فقط بخواهد مشکل یک منطقه را حل کند.

نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: موضوع انتقال آب دریای عمان و خلیج‌فارس به سیستان‌وبلوچستان، خراسان و سمنان می‌تواند به‌عنوان یک پروژه مطرح باشد که درحال‌حاضر در دستورکار کمیسیون عمران مجلس است و در حال بررسی موضوع به کمک وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط‌زیست و دولت هستیم تا بتوانیم مشکل مردم این دیار را حل کنیم.

نیازآذری گفت: استاندار سمنان در همایشی در سمنان اعلام کرد که ۸۷ درصد از نمایندگان مجلس با انتقال پروژه انتقال آب دریای خزر به سمنان موافق هستند! باید اعلام کنم که وی در مجلس نیست و اطلاعی از آمار موافقان و مخالفان ندارد و چنین نگاهی به این موضوع وجود ندارد. اگرچه ممکن است در بودجه سالانه صرفاً جهت مطالعات درباره موضوعات آب و انتقال آب از حوضه‌ها بودجه‌ای تخصیص داده شود، اما این امر ارتباطی با موضوع انتقال آب خزر ندارد.

وی در پاسخ به این پرسشی که نمایندگان استان‌های شمالی برای اعلام مخالفت خود در این‌خصوص چه اقدامی انجام داده‌اند، گفت: در این‌خصوص کارهایی انجام داده‌ایم؛ ازجمله این‌که 32 نماینده شمال ایران اعم از نمایندگان استان‌های گیلان، مازندران و سمنان به لحاظ فنی، اقتصادی و زیست‌محیطی مخالفت خود را با انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی اعلام کردیم و در مجلس و دولت به دوستان هشدار دادیم. مطمئناً دوستان این هشدار دوستانه و کارشناسانه را پذیرا خواهند شد تا در آینده شاهد ویرانی زیست‌محیطی در شمال کشور نباشیم.

پروژه انتقال آب خزر مستلزم نگاهی بلندمدت است

عضو هیئت علمی و مدیر گروه رشته جنگل، مراتع و آبخیزداری دانشگاه علوم تحقیقات نیز در این‌باره گفت: برنامه‌هایی که ما به اسم توسعه مطرح می‌کنیم، در قالب توسعه نمی‌گنجد، چون توسعه باید همه‌جانبه باشد؛ یعنی علاوه‌بر مسائل محیط‌زیستی، مسائل اجتماعی و اقتصادی را نیز در نظر بگیرد. همچنین باید از منابع پایدار باشد؛ یعنی در زمان تعریف شود.

هادی کیادلیری گفت: در پروژه انتقال آب دریای خزر به استان سمنان در واقع می‌خواهیم یک منطقه را صنعتی کنیم یا به آن رونق بدهیم، آن هم از طریق منابعی که ناپایدار است (آب دریای خزر) و در آینده نزدیک هم مسائل حقوقی پیدا خواهد کرد. فرض کنید انتقال آب صورت بگیرد، اما چندسال بعد به‌دلیل مشکلات زیست‌محیطی که وجود دارد، رژیم حقوقی دریای خزر جلوی آن را بگیرد و کشورها تصمیم بگیرند که دیگر این کار را انجام ندهند و از آب دریای خزر استفاده نکنند، آن وقت مردمی که در سمنان مانده‌اند و وابسته به این صنعت و رونق شده‌اند، دچار مشکلات زیادی خواهند شد.

نمی‌توانیم به‌راحتی از منابع آب خزر استفاده کنیم

کیادلیری تصریح کرد: در هر پروژه‌ای که می‌خواهیم اجرا کنیم، باید نگاه بلندمدت داشته باشیم؛ یعنی تا 100 سال آینده آن را هم در نظر بگیریم. در همین راستا ما کنوانسیون تهران را داریم که مربوط به حفظ محیط‌زیست دریای خزر است و به این کنوانسیون نیز پیوسته‌ایم، به‌همین‌دلیل نمی‌توانیم به‌راحتی از منابع آب خزر استفاده کنیم.

وی ادامه داد: موضوع بعدی این است که آیا برای تأمین آب استان سمنان راه‌های دیگر را هم امتحان کرده‌ایم یا این‌که به‌سرعت تصمیم گرفته‌ایم انتقال آب دریای خزر را که آخرین گزینه است، اجرا کنیم.

وی ادامه داد: جالب است بدانید در سمنان طبق آمار منابع استان ۲۵ درصد لوله‌های شهر پوسیده است، یعنی اگر این لوله‌ها ترمیم شود، بخش عظیمی از این آب‌ها به سیستم برمی‌گردد. درخصوص میزان مصرف آب کشاورزی نیز باید توجه داشت که ما در استان کانال‌های روبازی داریم که آب زیادی در آن‌ها تبخیر می‌شود؛ بنابراین روی این گزینه هم می‌توان کار کرد.

کیادلیری ادامه داد: درحال‌حاضر در سمنان کشت محصولاتی مانند خربزه و هندوانه را داریم که به لحاظ کشاورزی مناسب این منطقه نیست و نیاز به مصرف آب بسیار دارد. به‌عبارتی، اگر الگوی مصرف را اصلاح کنیم، شاید به انتقال آب برای مصارف کشاورزی نیازی نباشد.

عدم پیوستگی اکوسیستم منطقه شمال به‌واسطه اجرای پروژه‌های عمرانی

عضو هیئت علمی و مدیر گروه رشته جنگل، مراتع و آبخیزداری دانشگاه علوم تحقیقات عنوان کرد: نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کرد، این است که مسیر انتقال آب از دریای خزر به سمنان ۶۳ کیلومتر از داخل جنگل‌ها عبور می‌کند؛ یعنی ۵۰ کیلومتر از جنگل‌های معتدل خزری (هیرکانی) که اکنون اثر طبیعی است و در دنیا ثبت شده و 13 کیلومتر هم از جنگل‌های اُرس. گفتنی است این درخت‌ها به‌دلیل اهمیت گونه‌ای ممنوع‌القطع هستند.

این پژوهشگر ادامه داد: ازجمله دلایلی که یک اکوسیستم از بین می‌رود، عدم پیوستگی ‌آن است. این پروژه‌ها اکوسیستم‌ را تکه‌تکه می‌کند؛ به‌عنوان مثال وقتی یک بزرگراه، جاده و پروژه‌ای عمرانی در داخل جنگل‌ ایجاد می‌شود، پیوستگی جنگل‌ از بین می‌رود و به‌تبع آن اکوسیستم جنگل‌ نیز نابود می‌شود. جالب است بدانید یونسکو تنها 307 هزار هکتار از جنگل‌های شمال را به‌عنوان اثر طبیعی ثبت کرده است، نه‌ تمام آن را و دلیل آن نیز همین تخریب و تکه‌تکه کردن جنگل اکوسیستم بوده است که به‌شکل‌های مختلفی انجام می‌دهیم.

۲۰۰ میلیون مترمکعب از آب دریای خزر کم می‌شود

کیادلیری در پاسخ به این پرسش که اجرای پروژه انتقال آب چه مخاطراتی برای موجودات زنده دریای خزر دارد، گفت: به گفته کارشناسان این حوزه ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب از دریای خزر از این طریق کم می‌شود؛ بنابراین مشکلات زیست‌محیطی بسیاری برای دریای خزر ایجاد خواهد کرد. همچنین درخصوص برگرداندن نمک به دریای خزر مباحث و مسائلی مطرح می‌شود؛ ضمن این‌که این کار از نظر اقتصادی هم شاید به‌صرفه نباشد؛ چراکه شیرین کردن هر مترمکعب از این آب بین یک تا ی5/1 دلار هزینه نیاز دارد. از طرف دیگر به‌ازای هر مترمکعب چیزی حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار تومان هم باید هزینه پمپاژ آب پرداخته شود. به این ترتیب هر مترمکعب آب حدود ۳۰ هزار تومان هزینه دارد. اگر بخش خصوصی نیز هزینه‌های این پروژه را برعهده بگیرد، در نهایت دولت باید پیوسته یارانه بدهد تا بتواند این منابع آبی را حفظ کند.

آمایش سرزمینی گام اول توسعه است

وی ادامه داد: از سوی دیگر یک اصل در توسعه پایدار وجود دارد و آن این است که براساس آمایش سرزمینی اگر بخواهیم اقدام کنیم، باید در هر منطقه یک کاربری مناسب و درخور آن منطقه ارائه بدهیم؛ یعنی متناسب با پتانسیل و منابعی که در یک منطقه وجود دارد، برنامه‌ریزی کنیم. با این تفاسیر وقتی در یک‌منطقه منابعی وجود ندارد، چه اصراری است که این کار انجام شود؛ یعنی این پروژه براساس آمایش سرزمینی نیست و باید بدانیم آمایش سرزمینی گام اول توسعه است.

عضو هیئت علمی و مدیر گروه رشته جنگل، مراتع و آبخیزداری دانشگاه علوم تحقیقات در پایان گفت: مسأله آخر این است که چطور ممکن است در دوره یکی از رؤسای محیط‌زیست جلوی این پروژه‌ها گرفته شود و وقتی رئیس سازمان عوض شد، دوباره به جریان بیفتد؟ به‌عبارتی اگر این طرح کارشناسانه است، نباید با تغییر افراد تأیید یا تکذیب شود.

پروژه انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران سال‌هاست مطرح می‌شود و با وجود این‌که اغلب در حد مطالعه باقی ‌مانده، اما مخالفان بسیاری دارد. کارشناسان بسیاری معتقدند این پروژه علاوه‌بر آثار مخرب بسیاری که برای زیست‌محیط دریای خزر و موجودات این منطقه دارد، از لحاظ اقتصادی نیز اصلاً به‌صرفه نیست.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار ------، کد خبر: 72652، www.sabzineh.org