شعار سال:حکومت‌ها در طول تاریخ نیاز به شناسایی شهروندان جهت ارائه خدمات به آن‌ها داشته‌اند. با پیشرفت جوامع این نیاز به یک ضرورت تبدیل شد و با افزایش جمعیت و پیچیده‌ شدن حکمرانی، حکومت‌ها تلاش کردند با استفاده بیشتر از داده‌ها، شناسایی خود از جامعه را بیشتر کنند، تا جایی که امروزه، در جوامع توسعه‌یافته کلیه فعالیت‌های فردی قابل رصد است و بر‌این‌اساس، حکومت‌ها می‌توانند با مطالعه الگوهای رفتاری شهروندان، هرچه دقیق‌تر اقدام به سیاست‌گذاری‌ها نمایند.

 امروزه هویت افراد تنها با هویت شناسنامه‌ای آن‌ها شکل نمی‌گیرد. بلکه هویت یک فرد در جامعه از مجموعه هویت شناسنامه‌ای، فعالیت‌های مالی-اجتماعی، خدمات دریافتی و ... تشکیل می‌شود.

بنابراین شناسایی هویت افراد در جوامع مدرن یک نیاز حیاتی برای هر حکومت است و این امر با تجمیع اطلاعات و ایجاد پایگاه‌های داده امکان‌پذیر‌ است. هدفی که پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان در طول عمر ۵ ساله خود به دنبال تحقق آن بوده‌­ است.
پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، از تجمیع ۵۰ منبع داده‌ای تشکیل شده‌­است. در فاز نخست، ۲۵ منبع داده‌ای به طور کامل تجمیع و ساختار اصلی پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان (با بیش از ۶۰ جدول داده‌ای) بر اساس آن‌ها شکل گرفته‌است. بیش از ۳ میلیارد رکورد داده‌ای در پایگاه ­داده نهایی ذخیره و تجمیع شده‌ است. در حال حاضر، ۲۲۱ فیلد اطلاعاتی شناسایی شده‌اند که ابعاد مختلف هویتی شهروندان را به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم توصیف می‌نمایند.

بخشی از خروجی‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان به صورت وب‌سرویس در اختیار ۲۰ سازمان مختلف قرار گرفته‌ ­است. علاوه‌بر‌آن، خدمات تحلیلی نیز به تعدادی از سازمان‌ها ارائه شده‌ است. این خدمات شامل استحقاق‌سنجی، بررسی همپوشانی، داده‌کاوی، وسع‌سنجی و ... می‌شود.

تاکنون از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان در پروژه‌های مختلفی در معاونت رفاه اجتماعی استفاده شده ‌است. از جمله‌ این پروژه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل
بهبود سازوکار توزیع سبد کالا
رفع همپوشانی بیمه‌ای
راه‌اندازی سامانه جامع دفتر بیمه‌های سلامت شامل انجام الکترونیک امور مربوط به پوشش خدمات دارویی و تجهیزات
طراحی، اصلاح و الکترونیکی کردن فرآیند پوشش بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی
طراحی و اصلاح فرآیند بیمه اجتماعی قالی‌بافان و صنعتگران شاغل در حوزه صنایع دستی
طراحی و اصلاح فرآیند پوشش بیمه‌‌ اجتماعی رانندگان
شناسایی اقشار نیازمند، ارائه بسته حمایتی و افزایش مستمری برای آن‌ها
ایجاد نقشه فقر و پراکندگی آن روی نقشه

تجمیع اطلاعات سازمان‌های مختلف و تشکیل شناسنامه رفاهی، اقتصادی و اجتماعی شهروندان از جمله نیازهای ضروری هر حکومتی است. در راستای تحقق این ضرورت، پروژه پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان تعریف گردید.

به گزارش سلامت نیوز از دستاوردهای ایجاد پرونده الکترونیکی رفاهی برای همه مردم کشور علاوه بر اینکه میتواند از آن به عنوان شناسنامه اقتصادی و اجتماعی استفاده کرد میتوان در شناسایی، استحقاق‌سنجی، رفع هم‌پوشانی کمک های دولتی در فرآیندهایی نظیر بیمه کارگران ساختمانی و ... هم استفاده کرد .

کاربردهای فعلی پایگاه رفاه ایرانیان چیست؟

سامانه بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی:

در این سامانه حدود یک میلیون نفر تاکنون تحت پوشش بیمه کارگران ساختمانی قرار گرفته اند و حدود ۶۰۰ هزار نفر هم در نوبت هستند. حدود ۷۰۰ هزار نفر برای این بیمه ثبت نام کرده اند که ۲۰۰ هزار نفر آنها کارگر واقعی نبودند این سامانه بسیار کمک کننده است که کارگران واقعی را تحت پوشش بیمه قرار دهد
بیمه اجتماعی هر کارگر ساختمانی نزدیک به ۲۰۰ هزارتومان در ماه است و بر طبق قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی مصوب سال ۱۳۸۶ دولت موظف بود بر طبق آمار این مبلغ را برای یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر پرداخت کند.

پایگاه رفاه ایرانیان توانست با تجمیع و انطباق اطلاعات ما بین سازمان تامین اجتماعی ، سازمان آموزش فنی و حرفه ای و انجمن کارگران ساختمانی ۳۲۰ هزار متقاضی غیرمشمول را حذف کند و با این اقدام از هدر رفت هزار میلیاردتومان از منابع عمومی بابت حق بیمه افراد من غیرحق شناسایی شده جلوگیری کند.

سامانه بیماران خاص:
با وجود هزینه های دولت در پرداخت یارانه درمان به بیماران خاص مشاهدات و جمع بندی اطلاعات حکایت از بهره مندی بسیاری از بیمه شدگان از خدمات بیش از یک بیمه گذار داشت. پایگاه رفاه ایرانیان توانست با تجمیع و انطباق اطلاعات مابین سازمان بیمه سلامت و سازمان تامین اجتماعی ، کمیته امداد امام خمینی و نیروهای مسلح حدود ۸۰ هزار نفر از افراد را حذف نموده تا سالانه ۸۰۰ میلیاردتومان صرفه جویی شود.

همچنین با ثبت نامه ۸۲ هزار و ۶۹ نفر بیمار خاص دارای پرونده در سازمان های بیمه گر پایه ، رفع همپوشانی به میزان نسبی و مدیریت اصولی خدمت رسانی به بیماران خاص را ممکن سازد.

سبد کالا:
تا سال ۱۳۹۲ روش سنتی در توزیع سبد کالا باعث شده بود که دولت غیر از خرید متمرکز اجناس در توزیع آن و نظارت بر توزیع آن در فروشگاه ها نیز دخیل باشد این امر غیر از هزینه های سرسام آور ، نیروی انسانی زیادی را نیز در توزیع سبد کالا درگیر می کرد بر همین اساس رابطه مطلوب سبد کالا با جامعه هدف از دست رفت و از اثرگذاری آن در جامعه نیز کاسته شد اما از سال ۹۲ به بعد با کمک پایگاه رفاه ایرانیان جمعیت تحت حمایت طرح با آماری حدود ۱۰ میلیون نفر کاملا مشخص شد و تنها با دو پرسنل هر ماه شارژ کارت های اعتباری انجام می شود.

در این میان شاخص های تغذیه گروه تحت حمایت افزایش یافت و بیش از ۳۰۰ میلیاردتومان صرفه جویی صورت گرفت.

حذف یارانه:
توزیع یارانه نقدی بین دهک های درآمدی به صورت یکسان و ناعادلانه صورت می گرفت و با توجه به بار مالی زیادی که برای دولت ایجاد می کرد با کمک پایگاه رفاه ایرانیان شناسایی و حذف خانوارهای دهک بالای درآمدی انجام شد و با کمترین هزینه اجتماعی منجر به حذف یارانه حدود ۳ و نیم میلیون نفر شد و سالانه مبلغی معادل با ۱۵۰۰ میلیاردتومان از بار مالی دولت کاست.

معرفی ۳۰۰ هزار خانوار ثروتمند بدون سابقه مالیاتی:
با توجه به قابلیت پایگاه رفاه ایرانیان فرآیند شناسایی دهک های ثروتمند و اخذ مالیات مورد بررسی و کارشناسی دوباره قرار گرفت و ۳۰۰ هزار خانوار ثروتمند بدون سابقه مالیاتی به سازمان امور مالیاتی معرفی شدند.

شناسایی کودکان خارج از مدرسه ابتدایی:
با تجمیع و انطباق اطلاعات مابین سازمان ثبت احوال و وزارت آموزش و پرورش مشخص شد ۱۳۶ هزار کودک در مدرسه حضور ندارند. با استخراج کد ملی و شماره تماس آنها با خانواده های آنها تماس گرفته شد و علت عدم حضور در مدرسه مشخص گردید.

یافتن شغل در بخش خصوصی به تفکیک رشته:
وزارت آموزش عالی برای اولین بار احتمال یافتن شغل در بخش خصوصی به تفکیک رشته های تحصیلی را اندازه گیری نمود. کد ملی فارغ التحصیلان دو دانشگاه شهید بهشتی و علامه طباطبایی با پایگاه سازمان تامین اجتماعی انطباق داده شد و محل کار هر فرد مشخص شد.

شناسایی کودکان فاقد شناسنامه:
در سرشماری وزارت کشور تنها ۶ هزار کودک شناسایی شده اما با توجه به قابلیت های پایگاه رفاه در ظرف مدت یک ماه ۴۹ هزار کودک فاقد شناسنامه شناسایی شدند.

شناسایی افراد دارای دو دفترچه درمانی:
با انطباق داده های سازمان بیمه سلامت و سازمان تامین اجتماعی ، ۶ میلیون و دویست هزار نفر شناسایی شدند که همزمان از دو دفترچه بیمه استفاده می کردند.

بیمه رانندگان و قالیبافان:
بزودی با همکاری سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام(ره) پنجره واحد برای هر خانواده ، پرونده الکترونیک رفاهی راه اندازی می شود. پرونده الکترونیک رفاهی امکان همکاری میان این دو نهاد و سایر نهادهای حکومتی حتی موسسات خیریه مردمی را نیز را فراهم می کند. از سال ۱۳۹۶ برای دو میلیون راننده و قالیباف نیز مشابه کارگران ساختمانی، ثبت نام و استحقاق سنجی آغاز شده است.

تسهیل برای گرفتن وام:
باید پنجره واحد ثبت نام برای وام های کوچک در کشور راه اندازی شود . پنجره واحد ثبت نام تسهیلات ازدواج خدمت بزرگی به مردم بوده است این تجربه با همکاری و محوریت بانک مرکزی باید گسترش یابد.
در حال حاضر در دهک اول تنها ۱۰۰ هزار خانواده از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار خانواده وام گرفته اند این نسبت برای دهک ثروتمند ۴ برابر است.

برای توزیع هدفمند هر یارانه ای نیازمند تکمیل پایگاه اطلاعات رفاه می باشیم اما در این مسیر نقصان هایی وجود دارد که اثربخشی پایگاه را به تاخیر می اندازد:
توزیع هر یارانه ای باید مشروط به ارائه اطلاعات بانکی شود.

سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اطلاعات خود را در اختیار پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان بگذارد.

کد پستی مانند کد ملی در همه دستگاه ها باید یکسان شود. بدین ترتیب ایجاد پنجره واحد منجر به اجرای دقیق بندهای مهمی از سیاست های اقتصاد مقاومتی شده است از جمله بند اول: افزایش درآمد طبقات کم درآمد و متوسط، بند پنجم:‌توزیع عادلانه میان آحاد مردم، بند هفتم:‌تامین امنیت غذایی، بند شانزدهم:‌صرفه جویی در هزینه های عمومی، بند نوزدهم:‌ شفاف سازی اقتصاد، بند بیست و سوم :‌ شفاف و روان سازی نظام توزیع.

استحقاق‌سنجی افراد با استفاده از آزمون وسع:
در دولت‌ها ارائه هر خدمت حمایتی معمولا منوط به شرایطی است. نظام اطلاعاتی دولت باید قادر باشد استطاعت و استحقاق فرد متقاضی خدمات حمایتی را مورد بررسی قرار دهد. تقاضا برای دفترچه درمان رایگان، تحت پوشش قرارگرفتن در نهادهای حمایتی، تسهیلات ارزان قیمت خود اشتغالی، استفاده از مزایای سالمندی، بیمه بیکاری، از جمله خدمات حمایتی هستند که برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی باید استحقاق فرد، مورد بررسی قرار گیرد.

پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان از "آزمون وسع" برای این منظور بهره می‌جوید. خروجی این آزمون دهک‎بندی و صدک‎بندی (رتبه‌بندی رفاهی) خانوارهای ایرانی است. تاکنون با استفاده از داده‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان چند آزمون وسع بر اساس پارامترهای مختلف توسط کارشناسان این حوزه طراحی و بر روی داده‌های پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان اعمال شده‌است.

برای طراحی آزمون وسع تعدادی از کمیت‌های موجود در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان مورد استفاده قرار گرفته‌است. هم‌چنین برخی از این کمیت‌ها با یکدیگر ترکیب­ شده و کمیت‌های جدیدی تشکیل داده‌اند. با استفاده از این کمیت‌ها و براساس یک مدل رگرسیون خطی، شاخص جدید محاسبه و ارزیابی شده‌است. به دلیل طراحی مناسب مدل داده‌ای در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، پیاده‌سازی و محاسبه این آزمون برای کل خانوارها دشوار نخواهد بود.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سلامت نیوز،تاریخ انتشار:14دی1398،کد خبر:287074،www.salamatnews.com