شعار سال:کردستان درحالی قطب تولید توت‌فرنگی در کشور محسوب می‌شود که به‌دلیل بی‌توجهی و عدم حمایت مسئولان از کشاورزان، نبود کارخانه، سردخانه، صنایع تبدیلی، بازار فروش و صادرات دسترنج و سود محصولات این قشر زحمتکش به جیب دلالان و واسطه‎ها می‎رود و برای فرآوری و بسته‌بندی به دیگر استان‌های کشور ارسال می‌شود. استان کردستان حدود ۸۰ درصد از توت‌فرنگی کشور را تولید می‌کند، ولی به‌دلیل فقدان سیاست‌گذاری صحیح در بخش عرضه، سود اصلی این محصول به جیب دلالان می‌رود.

حدود ۶۰ سال قبل برای اولین‌بار نشاء توت‌فرنگی وارد استان کردستان شد و امروز بعد از گذشت شش دهه از این موضوع نزدیک به ۸۰ درصد از کل توت‌فرنگی کشور در این استان تولید و وارد بازار عرضه می‌شود.

شاید وقتی‌ که شیخ عثمان برای اولین‌بار توت‌فرنگی را وارد کردستان کرد، کسی فکر نمی‌کرد این محصول برای کشاورزان کردستانی تا این اندازه جذاب‌ شود و بعد از گذشت شش دهه به رتبه نخست تولیدات کشاورزی این استان دست پیدا کند و بخش اصلی تأمین درآمد کشاورزان را به خود اختصاص دهد.

هر چند که دولت سال‌هاست درخصوص ساماندهی وضعیت کاشت، برداشت و عرضه توت‌فرنگی در استان کردستان درحال دادن وعده ‌و وعید است، کشاورزان این استان با وجود تمامی این وعده‌های محقق و عملی نشده با تلاش و پشتکاری مثال‌زدنی و در میان حداقل امکانات و زیرساخت‌های اولیه هر ساله سطح زیرکشت این محصول را افزایش می‌دهند.

نگاهی به وضعیت دو دهه اخیر درخصوص تولید محصول توت‌فرنگی در کشور نشان می‌دهد تولید این محصول در شماری دیگر از استان‌ها رو به فزونی است و به‌همین دلیل موقعیت کردستان به‌عنوان تولیدکننده نخست این محصول در خطر جدی قرار گرفته است.

به گفته مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان، امسال سه هزار و ۴۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان کردستان زیرکشت محصول توت‌فرنگی قرار گرفته است.

زاهد حاج‌میرزایی به مهر گفت: هر ساله ۲۰۰ هکتار به سطح زیرکشت این محصول افزوده و پیش‌بینی می‌شود امسال ۵۰ هزار تن برداشت این محصول را داشته باشیم که متوسط عملکرد آن ۱۴ تا ۱۶ تُن در هکتار است.

کردستان رتبه نخست تولید توت‌فرنگی کشور را در اختیار دارد

وی با بیان این‌که شهرستان‌های سنندج، کامیاران و مریوان به ترتیب شهرستان‌هایی هستند که بیش‌ترین سطح زیرکشت توت‌فرنگی را دارند، افزود: هر سال علاوه‌بر فصل بهار، در فصل پاییز هم برداشت محدودی از اراضی زیرکشت توت‌فرنگی داریم که رقم قابل‌توجهی نیست.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان ادامه داد: درحال‌حاضر قریب به چهار هکتار توت‌فرنگی گلخانه‌ای را نیز در سطح استان داریم که در خارج از فصل برداشت هم قابلیت تولید و عرضه توت‌فرنگی دارند.

حاج‌میرزایی با اشاره به این‌که درحال‌حاضر بیش‌ترین میزان تولید و سطح زیرکشت توت‌فرنگی کشور مربوط به کردستان بوده و توت‌فرنگی این استان در کشور یک برند است، یادآور شد: ۶۰ تا ۷۰ درصد توت‌فرنگی کردستان به خارج از استان صادر می‌شود که بازار هدف اصلی آن تهران است.

وی بیان کرد: به‌صورت پایلوت نیز در استان کردستان طرح تونل‌های پلاستیکی را در سطح ۳۰۰ مترمربع از مزارع توت‌فرنگی روستای گزنه انجام دادیم که این طرح در زمینه کاهش آسیب‌های بارندگی، تگرگ، سرمای هوا و آفت و پوسیدگی بسیار مؤثر است.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی کردستان گفت: طبق برنامه تدوین ‌شده در نظر داریم تمام مزارع استان را به سمت این طرح هدایت کنیم و در این راستا از توت‌فرنگی‌کاران استان دعوت کرده‌ایم از این سایت بازدید کنند و در صورت نیاز تسهیلات لازم برای اجرای این طرح در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت.

کشاورزان کردستانی چشم انتظار تحقق وعده‌های دولت

بر اساس آمارهای اعلام‌شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی کردستان، بخش زیادی از محصول توت‌فرنگی تولیدی این استان به‌صورت تازه‌خوری وارد بازار مصرف ‌شده و این بازار مصرف نیز به‌صورت کامل از سوی دلالان هدایت و مدیریت می‌شود.

این روزها جدای از این‌که زیرساخت‌های حمل‌ونقل و حتی جاده‌های دسترسی برای مزارع و شماری از روستاهای استان کردستان که محل اصلی تولید این محصول به‌شمار می‌روند، مشکل دارد؛ متأسفانه در بخش بسته‌بندی و نوع عرضه این محصول هم چالش جدی وجود دارد.

یکی از کشاورزان ساکن در روستای توریور از توابع شهرستان سنندج که برداشت توت‌فرنگی به منبع اصلی درآمد وی تبدیل‌ شده است، گفت: مشکل اصلی و جدی ما در بحث بسته‌بندی و نحوه عرضه این محصول به بازار است و متأسفانه هر چند که قول‌هایی در این زمینه داده ‌شده، ولی همچنان خبری از اجرایی شدن آن‌ها نیست.

احمد نظرگاهی ادامه داد: درحال‌حاضر ظروف بسته‌بندی توت‌فرنگی بسیار گران شده و به‌دلیل نبود تولیدکننده در منطقه، با هزینه بالا به دست ما کشاورزان می‌رسد و در کنار این موضوع ما برای عرضه محصول به بازار هم با مشکلات جدی مواجه هستیم.

وی با بیان این‌که بخش زیادی از توت‌فرنگی تولیدی روستای ما و البته دیگر روستاهای این منطقه به تهران انتقال داده می‌شود، گفت: متأسفانه به‌دلیل نبود تعاونی و البته فقدان حمایت دولت، افراد دلال واسطه فروش توت‌فرنگی ما می‌شوند و هر قیمتی که دلشان بخواهد را به کشاورز پرداخت می‌کنند و ما خبری از قیمت واقعی فروش این محصول نداریم.

نظرگاهی با اشاره به دیگر مشکل جدی توت‌فرنگی‌کاران استان کردستان به‌ویژه شهرستان سنندج عنوان کرد: درحال‌حاضر ما با هزینه شخصی جاده بین مزارع را احداث کرده‌ایم که این جاده قابلیت استفاده ندارد و به همین دلیل در بخش حمل‌ونقل هم باید هزینه دو برابری پرداخت کنیم.

این کشاورز و توت‌فرنگی کار سنندجی یادآور شد: وقتی‌که هزینه‌های تأمین ظروف بسته‌بندی، هزینه‌های حمل‌ونقل، کود شیمیایی و هزینه کارگر برای جمع‌آوری محصول را جمع کنیم دیگر سود چندانی برای کشاورز نمی‌ماند، ولی ما به‌دلیل علاقه به کشت این محصول همچنان فعالیت خود را ادامه می‌دهیم.

زمان عرضه توت‌فرنگی در استان کردستان محدود است

وضعیت سایر توت‌فرنگی‌کاران کردستانی به‌ویژه در شهرستان سنندج بهتر از توت‌فرنگی‌کاران روستای توریور نیست، چراکه در بخشی دیگر از روستاهای استان به‌دلیل نبود جاده دسترسی کشاورزان مجبور هستند با روش‌ها و شیوه‌های مختلفی توت‌فرنگی را انتقال داده و این انتقال دادن موجب از بین رفتن محصول می‌شود.

یکی دیگر از مشکلات جدی در مسیر تولید و عرضه توت‌فرنگی کردستان، زمان محدود عرضه این محصول است، چراکه عرضه توت‌فرنگی کردستان در بهترین حالت از روزهای ابتدایی دهه دوم اردیبهشت‌ماه جاری آغاز شده و این روند تا روزهای پایانی خردادماه ادامه دارد و در صورت عادی بودن وضعیت و شرایط جوی و دمای هوا، این زمان کم‌تر از ۵۰ روز به طول می‌انجامد.

نبود صنایع تبدیلی در کردستان برای ایجاد رقابت در بازار و کسب سود بیش‌تر توت‌فرنگی برای کشاورزان از یک‌سو و فقدان سردخانه برای انبار این محصول و عرضه آن به بازار در روزهای دیگر سال ازجمله دیگر دغدغه‌های جدی در این بخش به‌شمار می‌رود.

جهاد کشاورزی آماده حمایت از ایجاد صنایع تبدیلی است

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان که سال‌ها به‌عنوان معاون بهبود تولیدات این سازمان فعالیت کرده و از نزدیک با روند تولید و عرضه توت‌فرنگی آشنایی دارد، گفت: در بحث صنایع تبدیلی ما سال‌هاست آمادگی داریم سرمایه‌گذار وارد این عرصه شود و حاضر به پرداخت تسهیلات کم‌بهره و هرگونه حمایت هستیم.

فرید سپری ادامه داد: درحال‌حاضر تنها یک واحد تولید کنسانتره در مریوان به این عرصه ورود پیدا کرده که سالانه هشت هزار تن از محصول تولیدی را تبدیل می‌کند، درحالی‌که سالانه ۴۵ تا ۵۰ هزار تن توت‌فرنگی در استان تولید می‌شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان گفت: در بحث صنایع با وجود اعلام استقبال ما از سرمایه‌گذاران کسی وارد این بحث نمی‌شود، چراکه درحال‌حاضر بیش از ۷۰ درصد نیاز بازار توت‌فرنگی کشور در کردستان تأمین می‌شود و وقتی توت‌فرنگی به‌صورت تازه‌خوری با قیمت بیش از ۲۰ هزار تومان و در برخی استان‌های کشور با حدود ۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود، برای هیچ سرمایه‌گذاری صرفه اقتصادی ندارد که محصول را به این قیمت از کشاورز خریداری کند، چراکه در واقع پس از تبدیل به مربا، شربت یا مارمالاد باید هر شیشه آن را به قیمت حدود ۱۰۰ هزار تومان به بازار عرضه کند که عملاً نمی‌توان آن را فروخت.

وی با اشاره به رغبت بالا برای تازه‌خوری توت‌فرنگی افزود: این میزان تولید تنها می‌تواند بازار تازه‌خوری را تأمین کند و زمانی می‌توان به یک صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع تبدیلی رسید که تولید را بتوانیم حداقل به ۵۰۰ هزار تن در سال برسانیم که این هم در شرایط فعلی بسیار سخت است.

سپری عنوان کرد: امروز اگر قرار باشد یک کارخانه صنایع تبدیلی برای محصولی مانند توت‌فرنگی راه‌اندازی شود، یک سرمایه‌گذار باید رقمی بیش از ۱۰ میلیارد تومان هزینه کند که با شرایط قیمت تازه محصول و میزان تولید که تنها یک‌ماه از سال توت‌فرنگی تولید می‌شود، به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند هزینه‌ها را تأمین کند.

وی با اشاره به لزوم برنامه‌ریزی برای بسته‌بندی بهتر و برندسازی محصول توت‌فرنگی در استان کردستان اظهار کرد: درحال‌حاضر کاری که باید روی آن تمرکز و سرمایه‌گذاری شود بحث بسته‌بندی توت‌فرنگی است تا بتوان با ارزش‌افزوده بالاتری این محصول را به فروش رساند که البته در این راستا اقدامات خوبی طی چند سال اخیر صورت گرفته و همچنان توجه به این بخش یکی از اولویت‌های اصلی ما است.

شکل‌گیری تعاونی‌های توت‌فرنگی‌کاران ضروری است

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان عنوان کرد: اگر بتوان به‌موقع محصول تولیدشده را در بسته‌بندی‌های مناسب عرضه کرد، می‌توان بازار صادرات را نیز فعال کرد تا از این راه سود بیش‌تری به کشاورزان برسد.

وی به وضعیت دلالی در عرضه این محصول نیز اشاره کرد و گفت: در بحث دلالان و عدم فعالیت این قشر در بحث خرید و فروش محصول با ارزشی مانند توت‌فرنگی باید سازمان تعاون روستایی ورود پیدا کند تا کشاورزان بتوانند با ایجاد تعاونی‌های کوچک و با عضویت کشاورزان چند روستا این محصول را به‌صورت مناسب بسته‌بندی و مستقیم به بازار عرضه کنند و تا زمانی‌که این تعاونی‌ها تشکیل نشود، نمی‌توان امید داشت که دست دلالان از این بازار کوتاه شود.

سپری با اشاره به پیگیری‌های صورت گرفته در راستای شکل دادن تعاونی‌های مختلف توت‌فرنگی‌کاران در کردستان افزود: برای تشکیل تعاونی و تشکل‌ها نیز باید در مرحله اول خود کشاورزان پیش‌قدم شوند، چراکه ما تنها می‌توانیم نقش حمایتی داشته باشیم و اگر این اقدام صورت بگیرد، بی‌شک ما نیز در بحث‌های حمایتی در کنار کشاورزان خواهیم بود.

تلاش برای تأمین زیرساخت‌های لازم در کنار رفع دغدغه‌ها و مشکلات کشاورزان توت‌فرنگی‌کار کردستانی یکی از نیازهای لازم و ضروری در راستای رونق این بخش به‌شمار می‌رود و به‌همین دلیل انتظار می‌رود مسئولان و مدیران متولی این بخش به شکل بهتری تصمیم‌گیری کرده و برای رفع این دغدغه‌ها تلاش کنند.

کردستان در سایر بخش‌های توسعه‌ای ازجمله صنعت با اختلاف جدی استان آخر کشور است و متأسفانه در زمینه بیکاری همواره یکی از سه استان اول کشور بوده و به‌همین دلیل می‌توان با رفع بخشی از نیازها و دغدغه‌های کشاورزان توت‌فرنگی‌کار و البته سایر محصولات تولیدی، زمینه را برای اشتغال افراد بیش‌تری فراهم کرد.

شعار سال، با اندکی تخلیص و اضافات برگرفته ازروزنامه سبزینه،تاریخ 17 اردیبهشت 1399،کد خبر:83265،www.sabzineh.org