شعار سال: آمریکا و طالبان اسفندماه سال گذشته پس از حدود ۱۸ ماه مذاکره مستقیم، توافق صلح امضا کردند؛ توافقی که از جهت پایان دادن به مناقشهای طولانی مدت، رخدادی تاریخی قلمداد شد. اما آیا این همه ماجراست؟ آیا میتوان با امضای این توافق، از همه آن چه در این سالها بر مردم أفغانستان رفته، چشم پوشید؟ نقش رسانههای بین المللی در این میان چیست؟ برای پاسخ به این پرسشها با «محمدپارسا نجفی» فعال رسانهای و کارشناس أمور بین الملل به گفتگو نشسته ایم:
توافق صلح میان آمریکا و طالبان در میان رسانههای جهانی با چه واکنشهایی روبرو شد؟
سرانجام پس از دو دهه کشتار و بمباران مستمر که به ویرانی و کشتار مردم مظلوم افغان منجر شد سفیر ایالات متحده آمریکا دست در دست نماینده طالبان گذاشت و سوژه عکس و خبر بسیاری از رسانههای دنیا شد. رسانههای غربی امضای توافق صلح میان آمریکا و طالبان را گامی در مسیر صلح قلمداد کردند به همین سادگی.
انگار نه انگار که واشنگتن بیست سال به بهانه جنگیدن با طالبان، کشوری را به خاک و خون کشید. آن همه ادعای کاخ سفید برای نابودی القاعده و ایجاد لیبرالیسم غربی در افغانستان سرانجام به امضای صلح با همان تشکیلات تروریستی طالبان که تروریست خوانده میشد. منجر شد.
توافقی که نشان میداد آن همه خشونت زاید الوصف علیه بشریت چه با شلاق و قمه طالبان و چه با موشک و بمبهای آمریکا از قندهار تا قندوز در افغانستان تنها برای کشتار بیشتر بوده و تفاوتی میان قویترین دولت صاحب فناوری با بَدویترین گروه تروریستی جهان در میزان ترور مردم و کشتار ملتها نیست.
یعنی رسانههای بزرگ جهانی، دو دهه منازعه و تبعات آن را به طور کامل نادیده گرفتند.
دقیقا دو دهه کشتار بدون هیچ نتیجه ای، اما آنچه مهم است اینکه شبکههای خبری غرب به گذشته طالبان اشارهای نکردند حتی به آنچه ارتش آمریکا در این دو دهه در آن کشور کرد هم توجه نشان ندادند.
گویی اول طالبان سپس آمریکا آمده بودند تا مردم افغانستان را نابود کنند. دو دهه قبل آمریکا وقتی وارد افغانستان شد که طالبان در آن کشور قدرت داشت و اکنون در شرایطی آنرا ترک میکند که باز هم طالبان دارای قدرت است حتی با امضای توافق صلح به آن مشروعیت بین الملل هم بخشید. آیا دو دهه اول از قرن بیست و یکم از حافظه مردم جهان به ویژه در کشورهای غربی پاک شده است؟ این نمونه خوبی از نحوه اطلاع رسانی ناقص و مهندسی شده توسط رسانههای غربی است.
بحران کنونی أفغانستان از کجا آغاز شد؟
سالهای دهه ۱۳۷۰ خبرهای قتل عام مردم افغان به ویژه در هزاره جات سپس در شمال آن کشور به گوش میرسید و لرزه بر اندام هر انسان دارای وجدان پاک میانداخت. یک دهه بعد در سال ۱۳۸۰ امریکا به بهانه مبارزه با تروریسم القاعده در نیویورک، به کشوری زخمی در آسیا یورش برد و هر آنچه در زرادخانه نظامی خود داشت غیر از بمب اتمی بر سر مردم افغان ریخت تا آنها را با ویرانی و مرگ از چنگال طالبان برهاند.
دو دهه گذشت و سرانجام نه صنعت و زراعتی در آن کشور مظلوم رونق گرفت و نه زمینهای برای بازگشت میلیونهای آواره از وطن فراهم شد. تنها آمار دو بخش افزایش یافت؛ اول رشد تولید مواد مخدر در افغانستان و دوم تعداد کشتههای اعضای ناتو.
دست کم اکنون مردم کشورهای متحد آمریکا که بیست سال مردان شان را به کارزار بی معنای جنگ با طالبان اعزام کردند دنبال یک پاسخ هستند؛ این جنگ برای چه بود و سرانجام چه شد؟ اما کدام رسانههای غرب در سکوتی مرگبار فرو رفته اند. بی بی سی، سی ان ان، رویترز، فاکس نیوز هیچکدام به جنایات همزمان آمریکا و طالبان در افغانستان مظلوم اشارهای هم نکردند، ولی از خوب بودن صلح گفتند.
واکنش رسانههای بین المللی ایران به توافقی با این سابقه تاریخی چه بود؟
در این میان پرس تی وی قاعده بازی رسانهای آمریکا با طالبان را به هم زد. این شبکه در بخشهای مختلف از جمله برنامه (ما مردم) ضمن مروری بر مذاکرات میان آمریکا و افغانستان طی سالهای اخیر، به حضور نظامی آمریکا در افغانستان پرداخت و ادعاهای کاخ سفید برای برقراری صلح در افغانستان را مورد واکاوی قرار داد. این برنامه پیامدهای آن توافق صلح میان آمریکا و طالبان بر قدرت گرفتن طالبان در منطقه را مورد نقد و تبادل نظر قرار داد.
مردم کشورهای غربی از طریق پرس تی وی میتوانند پاسخ سوالات خود را بیابند. پرس تی وی شبکه ایست که با جدیت به مداخلات آمریکا در امور کشورهای دیگر که تاکنون نفعی برای هیچ یک از کشورها نداشته به صورت مستند میپردازد. حال آنکه اکثر رسانههای انگلیسی زبان یا میترسند یا نمیخواهند حقیقت را بیان کنند.
پرس تی وی با نمایش اقدامات آمریکا و ناتو در مدت بیست سال بمباران و کشتار و البته زندانهای بگرام و گوانتانامو نشان داد که آمریکا فقط پول مالیات دهندگانش را خرج کشتار و خراب کردن یک کشور بی دفاع کرده است همین.
در تمام سالهای قرن بیست و یکم برای مردم افغان چیزی عوض نشد مگر افزایش قدرت تخریب بمبهایی که بر سرشان میبارید تا شاید طالبان از میان برود. اکنون همان تروریستهای دیروز دست در دست سفیر آمریکا در کشوری عربی پیمان صلح امضا میکنند.
وحشیان بدوی که تحت آموزههای وهابیت سعودی مردم را شکنجه میدادند نه تنها از بین نرفتند بلکه آمریکا با امضای یک قرارداد رسمی بین المللی اولین کشوری است که آنها را به عنوان یک گروه افغانی مشروع به رسمیت میشناسد. حتی پاکستان که زمانی هوادار آن گروه بود اکنون خود را مبرا میداند، اما واشنگتن افتخار میکند که توانسته بعد از بیست سال جنگ با تروریستهای طالبان به صلح با همان تروریستها دست یابد.
آنچه پرس تی وی به مخاطب خود نشان میدهد حقیقت این ماجراست که آمریکا نه تنها دیگر قدرت سابق نیست بلکه بعد از بیست سال جنگ شدید و خونریزی مستمر از آن کشور میگریزد و هیچ دستاوری هم به ارمغان نیاورده و نیز نمیبَرد.
رویکرد متفاوت پرس تی وی نسبت به رسانههای غربی چه نتایجی در بر دارد؟
آنچه بیان شد تنها یک نمونه ساده از تفاوت پرس تی وی با دریایی از رسانههای غربی است که به تکرار منویات و خواستههای دولت و قدرتمندان امریکا و اروپا مشغول هستند.
رسانههای غربی میدانند زمانی که واشنگتن بخواهد طالبان تروریست خطرناکی میشود و آنگاه که کاخ سفید تمایل دارد همانها شایسته به رسمیت شناخته شدن و امضای قرارداد صلح هستند. دست منبع تروریسم دولتی در دست تروریستهای محلی، یک عالم معنا در خود دارد.
آنچه آمریکا در خصوص افغانستان انجام داد چند سال قبل در عراق تکرار کرده بود. زمانی که بعثیهای بد دیروز که بهانهای برای لشکر کشی به عراق بودند ناگهان توسط آمریکا تجهیز شدند و داعش به وجود آمد.
حال سوال دیگری هم میتوان پرسید. اگر آمریکا در افغانستان تا این حد اشتباه کرده و آن را با کتمان کردن پوشانده آیا میتواند دارای صداقت در سایر مسائل باشد؟ این پرسشی است که پرس تی وی با جدیت آن را از مخاطب میبرسد.
اهمیت این روایتگری شفاف برای نقش بر آب کردن سایر فریبهای کاخ سفید در خصوص کشورهای دیگر است. پرس تی وی نشان میدهد که دو دهه جنگ بی معنا و نافرجام در عراق و افغانستان اولی به قدرت گرفتن داعش منجر شد و دومی به افزایش قدرت و رسمیت یافتن بین المللی طالبان. آمریکا این چنین با تروریسم مبارزه میکند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات خبرگزاری شبستان، تاریخ انتشار: ۳۰ مرداد ۱۳۹۹، کد خبر:۹۶۲۶۷۴، www.shabestan.ir