شعار سال: آسباد‌های نشتیفان در جنوب شرقی شهرستان خواف، یکی از عظیم‌ترین سازه‌های خشت و گلی برجای مانده از تعامل بشر و طبیعت است؛ سازه‌هایی که در گلوگاه باد، بیش از هزار سال پیش گندم را آسیاب می‌کردند. خاف منطقه مساجد و مدارس باقیمانده از قرن ششم و هفتم هجری است، مدرسه غیاثیه خرگرد، مسجد ملک زوزن، مسجد جامع خواف، مزار کبودان و مسجد جامع خرگرد، تنها بخشی از شگفتی معماری خاک و کاشی‌های کبود و فیروزه‌ای هستند که بعد‌ها در مسجد جامع اصفهان به اوج خود رسیدند، افتتاح راه‌آهن بین‌المللی هرات-خواف، حالا دریچه‌ای را برای دسترسی بین‌المللی به این میراث کهن گشوده است؛ میراثی که پیش از این در سایه کمبود زیرساخت‌های گردشگری، مسافت طولانی و فاصله زیاد میان آثار چندان جایگاهی در رده نخست مقاصد گردشگری کشور نداشتند، حالا بار دیگر راه میان همبستگی میراث‌داران کمال‌الدین بهزاد و خواجه عبدالله انصاری هراتی با میراث‌داران تاریخ‌نگار تیموری، حافظ ابرو تسهیل شده است.

 

پیوند دیرینه خواف و هرات را شاید بتوان در مدرسه غیاثیه خرگرد جست‌وجو کرد، آخرین بنای باعظمت دوره تیموری که دانشمندان هرات و سمرقند و بخارا و اصفهان و شیراز را یکجا درون حیاط چهار ایوانی خود جای می‌داد، حالا حسن اسدی، معاون سیاسی، اجتماعی و امنیتی فرمانداری خواف نیز به همین ظرفیت‌های تاریخی خواف اشاره می‌کند و از پیوستگی دوباره هرات و خراسان بزرگ می‌گوید. اسدی، احداث راه‌آهن خواف و هرات را یکی از آرزو‌های دیرینه مردم خواف می‌داند؛ آرزویی که بعد از حدود ۱۴ سال حالا محقق شده است و در روز پنجشنبه، ۲۰ آذر ماه سال جاری به بهره‌برداری خواهد رسید. او تاکید می‌کند که این راه‌آهن و آورده‌های فرهنگی و اجتماعی آن مختص مردم خواف نیست، با برقراری پیوند دو ملت همزبان و هم‌فرهنگ، تمام مردم ایران از اتصال ریلی دو شهر تاریخی ایران بزرگ بهره‌مند خواهند شد.

 

اسدی راه‌اهن هرات- خواف را افق بسیار درخشانی برای سال‌های آینده و خصوصا رونق گردشگری و آشنایی با میراث ماندگار شهرستان خواف می‌داند و می‌گوید: «امیدواریم ادامه این خط به دو تمدن بزرگ هند و چین متصل شود و این پروژه بزرگ بین‌المللی، راهی را برای پیوند عمیق‌تر دو ملتی  فراهم کند که همسایه هستند، قرابت‌های فرهنگی فراوانی دارند و میراث فرهنگی مشترک و ماندگاری را برای جهان به جای گذاشته‌اند.» 

معاون اجتماعی فرماندار خواف یکی از جاذبه‌های گردشگری خواف را، آسباد‌های نشتیفان می‌داند و به تاریخچه این آسباد اشاره می‌کند و می‌گوید: «نماد گردشگری شهرستان خواف آسباد‌های نشتیفان است که در گذشته مرکز تهیه آرد خراسان بزرگ بود. کشاورزان از مشهد، تربت‌جام و هرات راهی نشتیفان می‌شدند و در این سازه‌هایی که با انرژی باد کار می‌کنند، گندم خود را به آرد تبدیل می‌کردند و بخش اعظمی از مردم خراسان و هرات از همین محل تغذیه می‌شدند.»

 

اسدی با اشاره به تاریخچه شهرستان خواف، تاکید می‌کند که راه‌آهن هرات- خواف، علاوه بر آورده‌های اقتصادی برای منطقه و کشور، بار دیگر میراث فرهنگی برجای مانده از قرن هشتم را در این استان به کشور و جهان معرفی می‌کند، با اتصال این خط‌آهن به هند و چین، به گفته او افق درخشانی می‌تواند در انتظار گردشگری شهرستان باشد و منظر فرهنگی و اجتماعی خواف را دگرگون کند. به‌رغم تمام آورده‌های اجتماعی و فرهنگی خط‌آهن خواف- هرات، به نظر می‌رسد برای تحقق تمام ظرفیت‌های این ارتباط همچنان زیرساخت‌های گردشگری در شهرستان خواف نیازمند  توجه  هستند.

روزنامه اعتماد در تماس با چند تن از شهروندان این شهرستان جویای نظر آن‌ها در قبال افتتاح و تاثیر این خط‌آهن بر آینده شهر و زندگی آن‌ها شد که متاسفانه درصد قابل‌توجهی از پاسخ‌دهندگان چندان اطلاعی از احداث و فعالیت این راه‌آهن نداشتند و معتقد بودند تا زمانی که زیرساخت‌های گردشگری، از جمله جاده ایمن، اقامتگاه بین‌راهی، توالت عمومی و هتل در این منطقه احداث نشود، جز گردشگران کنجکاو و علاقه‌مند، مسافران چندانی برای دیدن آثار تاریخی این شهرستان راهی خواف نمی‌شوند. یکی از این مصاحبه‌شوندگان، آقای صفری، ۶۴ ساله، لوله‌کش و ساکن شهر خواف می‌گوید که پیش از این خبر احداث راه‌آهن را شنیده بود، اما چون شغل آزاد دارد، چندان پیگیر احداث و آینده این راه‌آهن نبوده است. او چندان نسبت به اشتغال‌زایی این خط راه‌آهن برای جوانان خواف خوش‌بین نیست، از انتخاب‌های سلیقه‌ای و فامیلی می‌گوید و از جوانانی که درجست‌وجوی یافتن کار به مشهد یا تهران مهاجرت می‌کنند.

 

او می‌گوید: «جوان‌های ما که اینجا نمی‌مانند، می‌روند، شاید حالا همین راه‌آهنی که شما می‌گویید آن‌ها را بازگرداند.» آقای صفری، از تاریخ هرات و خواف می‌گوید و از اینکه روزی نه مرزی میان این دو شهر بود و نه مانعی، خاطراتی از پدربزرگ پدرش هنوز در خاطر دارد، از وصلت‌ها و روابط دوستی در گذشته که حالا جز سایه‌ای از آن‌ها باقی نمانده است، او گرچه از خبر افتتاح این راه‌آهن استقبال می‌کند، اما می‌گوید که این خبر چندان طنینی در شهر نینداخته است، او که روزانه لااقل لوله‌های ده تا پانزده خانه را تعمیر می‌کند، طی روز‌های گذشته چندان نشانی از تغییر بزرگ در خواف به چشم ندیده است. برخلاف آقای صفری، خانم سلیمانی، ۴۳ ساله و خانه‌دار از اهل شهری است که در جوار مسجد جامع سنگان، جزو معدود بقایای معماری برجای مانده از دوران حکومت خوارزمشاهی‌های بر ایران خبر افتتاح راه‌آهن را شنیده و امیدوار است که این راه‌آهن، فرصتی را برای رسیدگی بیشتر به ابنیه تاریخی خواف فراهم کند، او از تمام داشته‌های فرهنگی و هنری خواف می‌گوید؛ از موسیقی مقامی و از مسجد جامع سنگان که زلزله‌های گذشته ترک‌های عمیقی بر جان آن به جای گذاشته‌اند، اما هنوز آن‌طورکه باید و شاید حفاظت از این بنا صورت نمی‌گیرد. او فاصله خواف تا مشهد و کمبود زیرساخت‌های گردشگری را یکی از مهم‌ترین دلیل تعداد پایین گردشگر در خواف می‌داند و می‌گوید: «اگر مهمانی از تهران داشته باشیم، می‌آیند مشهد و ما هم می‌رویم آنجا، آن‌قدر راه طولانی است و خسته‌کننده که دیدن آثار تاریخی خواف را به دلیل این سختی‌ها از دست می‌دهند.»

 

او می‌گوید که اگر راه‌آهن مشهد به خواف نیز می‌رسید و در این راه، مجتمع‌های اقامتی برپا می‌شد، احتمالا بخشی از مسافران مشهد به خواف می‌آمدند، زیرا در یک شهرستان می‌توانند آثاری از تاریخ سرزمین‌شان را ببینند که در دیگر نقاط کشور نمونه‌های آن‌ها یافت نمی‌شود: «مسافر جایی می‌آید که مسافرخانه داشته باشد، هتل و رستوران داشته باشد، اینجا نه اینکه نداریم، اما به کیفیت مشهد نداریم.» گرچه هنوز به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین کارکرد‌های پروژه ریلی خواف - هرات به منظور برقراری روابط تجاری و زنده کردن مسیر تجاری جاده ابریشم باشد، مسیری که هزینه حمل‌و‌نقل کالا به افغانستان را کاهش می‌دهد و در وهله اول با اتصال این راه‌آهن به چابهار، مسیر ترانزیت کریدور شرقی- غربی کشور تکمیل می‌شود، اما به نظر می‌رسد که شهروندان خواف، به گفته خانم سلیمانی، امیدوارند که تجارت، مسیری را برای توسعه مواصلات درون شهرستان فراهم کند تا اگر نه مستقیم، بلکه به شکلی غیرمستقیم منجر به ورود بیشتر گردشگر به خواف و در نتیجه حفاظت بیشتر میراث  فرهنگی  بی‌مانند  این  شهرستان  شود.  

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه اعتماد، تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۹، کد خبر: -، etemadnewspaper.ir