شعار سال: کرونا یکی از پدیدههایی را که به دنبال خود در جامعه تسری داد، آموزشهای مجازی بود. اتفاقی که در ابتدا بسیاری آن را محال دانسته و و نبود زیرساختهای لازم کار را در این عرصه سخت میکرد، اما با تلاشهایی که صورت گرفت جمعیت قابل توجهی از محصلین پا به این عرصه گذاشته و توانستند آزمونهای خود را به خوبی در پهنای مجازی برگزار کنند. اتفاقی که تبعات بسیار زیادی در پی داشت. از پایین آمدن انگیزه محصلین و اساتید گرفته تا تشکیل گروههایی برای تقلب در امتحانات از جمله آنها بوده است. اتفاقی که به نظر میرسد بار علمی دانش آموزان را پایین آورده و در آینده تبعات جدی تری در پی داشته باشد.
آموزش مجازی در ابتدای راه، اما موفق است
غلامرضا ظریفیان، معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات در این خصوص گفت: در حال حاضر کمتر از یک سال از شیوع کرونا در کشور گذشته است که پیش از آن هیچ گاه با توجه به زیرساختهای موجود نمیتوانستیم تصور کنیم که بتوانیم حتی قسمتی از بار آموزش را از طریق فضای مجازی پیش ببریم. بسیاری از اساتید و برخی محصلین ما تا پیش از این اتفاق آشنایی زیادی با فضای مجازی نداشتند و این نیز کار را سختتر میکرد.
او افزود: با توجه به تمام کاستیها باید اذعان کرد که یک اتفاق خوب رقم خورد و در کشور آموزش ابتدایی، متوسطه و عالی متوقف نشد و در یک بازه زمانی کوتاه توانستند این عرصه را سامان دهند. آن چه تصور میشد این بود که شاید هفت الی هشت سال طول بکشد تا بتوانیم آموزشهای خود را به سمت مجازی شدن سوق بدهیم، اما در زمان بسیار کوتاهی این اتفاق رقم خورد.
معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات خاطرنشان کرد: این یک موفقیت خوب برای نظام آموزشی ما بود که در اوج بحران کرونا نیز رابطه دانشجویان و دانش آموزان با مدارس و دانشگاههای حفظ شد. این امر جای تقدیر دارد، زیرا اجازه ندادند مدارس و دانشگاهها به صورت کامل تعطیل شود. امروز در عرصه آموزش عالی ۹۵ درصد و در آموزش ابتدایی و متوسط ۱۰۰ درصد آموزشها به صورت مجازی در حال رقم خوردن است که این یک اتفاق بزرگ است.
انجام تحقیق و تحلیل محتوا راهکار ارتقای کیفیت آموزش
این استاد دانشگاه ادامه داد: در عرصه بین المللی و جهانی نیز آموزشها همچون ایران در عرصه مجازی در حال رقم خوردن است. در این میان اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا نیز که از پیشگامان عرصه آموزش هستند، به علت شیوع کرونا مجبور شده اند تا از بستر فضای مجازی استفاده کنند. باید توجه داشت آنها زیرساختهای بهتری در عرصه مجازی داشتند و از چندین بستر برای آموزشها خود با کیفیت بهتری استفاده کردند، اما شیوه همین شیوهای است که در ایران نیز مرسوم است.
ظریفیان تصریح کرد: کشورهای اروپایی و آمریکایی برای جبران ضعفهای آموزش مجازی از بسترهای اینتراکتیو استفاده کردند تا ارتباط معلم و محصل تعاملی باشد. برای جبران ضعف کیفیت و جلوگیری از تقلبهای احتمالی آنها آزمونها را به شیوههای مختلف از طریق فضای مجازی برگزار کردند و یک شیوه معین را دنبال نکردند و در کنار آن نیز دانش آموزان و دانشجویان را بیشتر به سمت انجام کارهای تحقیقاتی سوق دادند.
او افزود: ارائه همین تحقیقات به صورت کنفرانس و به صورت تحلیل محتوا از جمله اقداماتی بود که در کشورهای دیگر مرسوم شد. آنها برای کاهش میزان تقلبها تلاش کردند تا پلتفرمهای پیشرفته تری را به کار گیرند، اما این امر به هر حال در آموزش از راه دور اجتناب ناپذیر است و صرفا میتوان میزان آن را کاهش داد. در ایران بسته به آشنایی تدریس کنندگان نیز تا حدودی این تقلبها کاهش یافته است، اما برای بهبود این وضعیت باید آزمونها به چندین شکل صورت گیرد تا دانش آموز به خوبی مورد آزمایش قرار گیرد.
معاون وزیر علوم دولت اصلاحات اظهار کرد: در این میان یک اتفاق جهانی رقم خورده است و در ایران و در جهان، آموزشها با کاهش کیفیت رو به رو شده است و فقط درصد آنها متفاوت است. در آمایشهای صورت گرفته هم دانشجویان و هم اساتید به این امر اذعان کرده اند. این سطح کیفی آموزشها در ترمهای مختلف متفاوت بوده است و این ترم نسبت به ترم گذشته کیفیت آموزشها ارتقا یافته است، زیرا آشنایی طرفین با بستر آموزش مجازی بیشتر شده است.
نمیتوان آموزشها را کاملا مجازی کرد
این استاد دانشگاه با تاکید بر این که نمیتوان در آینده کلیه آموزشها را به سمت مجازی شدن سوق داد، افزود: در روزهای کرونایی یک تقابل جان و نان و یک تقابل جان و دانش ایجاد شده است. در کشورهای صنعتی و اقتصاد محور همچون ایالات متحده به همین علت شاهد بودیم که آمار جان باختگان افزایش یافت، زیرا چرخیدن اقتصاد را در اولویت قرار دادند، اما در مسئله آموزش این اولویت بوجود نیامد و ضرورتی نیز وجود نداشت، اما باید توجه کرد که در شرایط عادی نیز نمیتوان بر آموزش مجازی به صورت کامل اتکا کرد.
ظریفیان اذعان کرد: هر چقدر که بستر آموزش در فضای مجازی پیشرفته باشد باز هم نیاز به حضور فیزیکی دانش آموزان و دانشجویان احساس میشود. حضور در مرکز علمی به قدری حائز اهمیت است که نمیتوان آن را حذف کرد. آموزش چهره به چهره بین استاد و دانشجو به قدری حائز اهمیت است و به قدری حاوی نکات نهفتهای است که هیچ آموزش مجازی نمیتواند جایگزین آن شود.
معاون وزیر علوم دولت اصلاحات ادامه داد: به همین علت نمیتوان در عادی شدن شرایط به این امر فکر کرد که آموزشها را در آینده مجازی کنیم. فضای کالبدی و ارتباط و تجارب فیزیکی را نمیتوان در فضای مجازی فراهم کرد به همین علت در بهترین حالت فقط قسمتی از آموزشها به صورت مجازی میتواند مفید واقع شود. در همین راستا سیستم آموزشی کشور باید آماده باشد تا با ریشه کن شدن کرونا سریعا بستر حضور فیزیکی محصلین فراهم شود.
لزوم توجه به دانش آموزان و دانشجویان سال اولی
او افزود: در راستای ارتقای انگیزه دانش آموزان و معلمین ضرورت دارد تا در این روزها بخشی از آموزشها حضوری شود. میتوان در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد که تعداد دانشجویان کمتر هستند از بستر آموزش فیزیکی با رعایت پروتکلهای بهداشتی استفاده کرد. تقویت بستر مجازی و تقسیم حضور محصلین در مراکز آموزشی از جمله راهکارهایی است که در این عرصه موثر واقع میشود.
معاون وزیر علوم دولت اصلاحات در پایان گفت: امروز دانشجویان سال اول دانشگاه و دانش آموزان سال اول ابتدایی هیچ شناختی از فضای آموزشی خود ندارند و در عرصه حضور فیزیکی محدود و کنترل شده این دو قشر باید در اولویت قرار گیرند تا انگیزههای آنها در عرصه فراگیری علم از بین نرود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار ۳۰ دی ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۱۲۲۰۵۰، www.borna.news.