شعار سال: فاطمه محمدبیگی، درباره لغو اجبار غربالگری پیش از زایمان اظهار کرد: متاسفانه مسیر دقیق علمی در روند قرارگیری غربالگری سندرمهای ژنتیکی بارداری در شبکه بهداشت در وزارت بهداشت طی نشده و بلکه مستقیما وارد دستورالعملهای مراکز بهداشتی و درمانی شده و در کل شبکه بهداشت کشور و در نهایت توسط پرسنل همه شبکههای روستایی و شهری پیگیری میشود.
وی با بیان اینکه غربالگری اول بارداری معمولا در هفته یازدهم انجام میشود، افزود: در مراکز بهداشت فرمهایی تنظیم شده که در آن سوال شده که آیا غربالگری انجام دادهاید یا خیر، که درصورتی که مادری این آزمایش را انجام نداده باشد طی تماسهای مکرر از وی درخواست انجام این آزمایش را میکنند، برخی در غیر این صورت از پذیرش مادر در مراجعات بعدی خودداری میکنند.
دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بیان کرد: متاسفانه دو مشکل در این زمینه در کشور وجود دارد که یکی اجبارگونه بودن فرآیند غربالگری و دیگری محکومیت پزشکی است که نوزاد سندرم داون زیر نظرش به دنیا میآید که به موجب آن اگر پدر و مادری شکایت انجام دهند آن پزشک باید علاوه بر دیه، هزینه تامین معاش نوزاد را نیز بپردازد؛ لذا پزشکان از ترس محکومیت تمام بیماران را برای انجام تست غربالگری ارجاع میدهند.
وی عنوان کرد: احتمال سندرم داون در مادران زیر ۳۰سال یک به ۱۵۰۰است که اگر ما تمام مادران باردار را غربالگری کنیم از لحاظ علمی، روحی، روانی و اقتصادی قابل توجیه نخواهد بود؛ چراکه تعداد افراد پرخطر و مورد نیاز برای آزمایش بسیار کمتر است.
انتخاب گروههای پرخطر برای انجام غربالگری بسیار مهم است
محمدبیگی بیان کرد: حتی مادرانی که غربالگری برای آنها در حال انجام است در کشورهایی نظیر هلند، سوییس حدود ۳۰تا ۴۰درصد تمام مادران باردار است، انتخاب گروههای پرخطر برای انجام غربالگری بسیار مهم است و تعداد زیادی از مادران باردار در این گروه نمیگنجند.
وی عنوان کرد: حدودا سالانه یک میلیون خانم باردار در کشور ما وجود دارد که از این میزان ۸۵۰هزار نفر یعنی ۸۵درصد با روند فعلی با سلامت آزمایش غربالگری را طی میکنند و ۱۵درصد در فرآیند غربالگری مرحله اول مشکوک به سندرمهای بیماریهای ژنتیکی مورد آزمایش میشوند که با این وجود ما هر سال حدود ۹۴۵هزار نفر را غربال میکنیم یعنی حدود ۹۴/۵ درصد.
نماینده مردم قزوین در مجلس ادامه داد: آمنیوسنتز و تست نیفتی N IPT، دو آزمایشی هستند که مادرانی که در مرحله دوم مشکوک یا مثبت میشوند باید یکی از این دو روش را انجام دهند که معمولا خانوادهها به دلیل ناتوانی مالی، یا وارد مرحله دوم نمیشوند یا آمنیوسنتز که کم هزینهتر است را انجام میدهند.
وی تصریح کرد: مطالعات حاکی از آن است که حدود ۶۶درصد این مرحله را انجام میدهند یعنی حدود ۳۴درصد با اضطراب و استرس این مرحله را رها میکنند؛ اما باقی مرحله دومیها برای تعیین تکلیف آمنیوسنتز را که درصد کمی عارضه دارد را قبول میکنند که گاهی موجب از دست رفتن جنین میشود.
محمدبیگی بیان کرد: حدود ۱۰هزار جنین مسیر پزشکی قانونی را طی کرده و تعدادی با اجازه دادگاه سقط قانونی را انجام میدهند؛ اما الباقی والدین به صرف نتیجه مراحل اول غربالگری، از ترس و اضطراب به سقط جنین غیرقانونی روی میآورند.
وی عنوان کرد: از حدود ۱۵۰هزار نفر حدود ۶۶درصد تستهای مرحله دوم را انجام میدهند و ۳۴درصد کلا اقدام نمیکنند و از طرفی در کل ۲۰ تا ۳۰هزار جنین مشکوک میمانند که از این میزان هزار و ۵۰۰جنین ناسالم وجود دارد که برای پیدا کردن این میزان حداقل ۲۰هزار جنین سالم در معرض سقط قرار میگیرند.
رئیس کمیته جمعیت کمیسیون بهداشت اضافه کرد: پدر و مادر ۲۰ تا ۳۰هزار جنین مشکوک از ترس به دنیا آمدن بچه ناقص، جنین خود را از راه غیرقانونی و غیر شرعی سقط میکنند؛ در حالی که آمار مطالعات انجام شده فعلی نشان میدهد در کشور بین ۱۶ تا ۲۸درصد مثبت کاذب در فرایند غربالگری جنینی داریم؛ در حالی که این میزان در کشور انگلستان بین ۱/۵ تا ۵درصد است که در صورت خطا مجوز آن آزمایشگاه را باطل میکنند.
وی ابراز کرد: در کشور ما حدودا از هر چهار جنین یک مورد را اشتباه تشخیص میدهند، به طوریکه از بین آن ۲۰ تا ۳۰هزار نفر تنها حدود ۹ تا ۱۲هزار نفر وارد روند سقط قانونی میشوند و مابقی از طریق غیرقانونی اقدام به سقط میکنند.
معیارها و عملکرد ازمایشگاهها باید مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد
محمدبیگی با بیان اینکه وزارت بهداشت در سال ۹۸ به این نتیجه رسیده که روند غربالگری فعلی در کشور دارای برخی فرایندهای اشتباه است، افزود: تاکید ما در کمیسیون جوانی جمعیت این است که افراد با ریسک بالا در مرحله اول غربالگری تفکیک و پیگیری شوند.
وی ادامه داد: ما در مجلس به دنبال بازنگری در دستورالعمل غربالگری، ساماندهی مراکز آزمایشگاهی غربالگری و بازنگری در لیست ناهنجاریهای جنینی براساس تغییرات علمی روز هستیم.
نائب رئیس کمیسیون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس توضیح داد: امروز دنیا پیشرفتهای چشمگیری در علوم پزشکی کرده و ما از تکنولوژیها و روشهایی جدید درمانی برخوردار هستیم؛ به طوری که اکنون بسیاری از عزیزان دارای سندرم داون میتوانند شاغل باشند و افراد مفیدی در جامعه باشند؛ لذا ما چگونه میتوانیم قانونی را تصویب کنیم که با سقط جنین، حق حیات را از آنان بگیریم.
وی افزود: امروز در دنیا انجمنهای حمایتی برای معلولان سندرم داون وجود دارد که برای آنها اشتغالزایی و فعالیتهای حمایتی میکنند و معتقد هستند که نباید آنها را از بین ببریم؛ لذا هدف ما این نیست که بخواهیم بحث غربالگری بیماریها را کنار بگذاریم؛ بلکه به دنبال غربال کردن صحیح و پیشگیری از به دنیا آمدن نوزادان دارای نقایص ژنتیکی خاص هستیم.
محمدبیگی تصریح کرد: نظر ما در کمیسیون جوانی مجلس این است که پرونده بارداریهای بالای ۳۵سال و دارای سابقه نقایص ژنتیکی و پرخطر در دوران بارداری بازنگری و مشاوره ژنتیک و بیماریابی انجام شود؛ هیچ کدام از این روشها نه تنها ممنوع نشده بلکه با دستورالعملهای جدیدتر و با دقت بیشتری گروههایی که ریسک بالایی دارند را تشخیص میدهند؛ سپس به دستور پزشک و درخواست خود والدین غربالگری صورت میگیرد و در سامانه الکترونیک بیمار ثبت میشود.
یک پنجم زوجهای ایرانی با مشکل ناباروری دست و پنجه نرم میکنند
وی بیان کرد: امروز کسانی که تست غربالگری بارداری آنها مثبت میشود میتوانند از پرداخت هزینه بیمه سازمان بهزیستی برخوردار شوند، معیارها و عملکرد ازمایشگاهها باید مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد.
این مقام مسئول در ادامه گفت: مجلس با کمک وزارت بهداشت در نظر دارد یک اصلاح ساختاری و قانونمند در فرآیند غربالگری داشته باشد، در این زمینه از نظرات علمی انواع متخصصان و کارشناسان استفاده کردیم و باز هم استقبال میکنیم و همچنان با نخبگان علمی در حال تبادل نظر هستیم.
محمدبیگی در بخش دیگر سخنان خود عنوان کرد: حدود یک پنجم از زوجهای ایرانی با مشکل ناباروری دست و پنجه نرم میکنند، لذا باتوجه به اینکه این عدد، رقم کمی نیست باید برای درمان ناباروری در جهت رفع مشکلات جمعیتی اقدام جدی صورت گیرد.
وی افزود: از آنجا که عمده درمانهای ناباروری هزینههای بالایی دارند و معمولا زوجین از پس پرداخت این هزینههای زیاد برنمیآیند، لذا در مجلس یازدهم برای حمایت جدی از این زوجین مصوبهای به تصویب رسید که طی آن پوشش ۹۰درصدی هزینههای درمان ناباروری را شاهد خواهیم بود.
نایب رئیس کمیسیون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس در پایان گفت: طبق این مصوبه مجلس در راستای اجرایی کردن حکم بند۳ سیاستهای کلی جمعیت، دولت مکلف شد اعتباری در حسابی تحت عنوان حساب حمایت از هزینههای درمان ناباروری ذیل ردیفهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی متمرکز کند.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از دانا، تاریخ انتشار ۲۳ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۷۱۶۵۱۵، www.dana.ir.