شعار سال:دکتر میرقاسم مومنی، مدیر موسسه مطالعات بین المللی چشم انداز ابرار نوین و کارشناس دیپلماسی عمومی و مسائل بین الملل درباره چشم انداز برجام در دور جدید مذاکرات می گوید: به نظر من توافق انجام می شود، ممکن است تغییراتی انجام شود. برجام به ۲۰۱۵ مربوط است و شرایط امروز تغییر کرده و حتی ممکن است ایران هم موارد جدیدی را در مذاکرات بگنجاند به هر حال ما هم طلب ها و خواسته هایی داریم. به عقیده من این مذاکرات با وجود سختی هایی که دارد توافقاتی حاصل خواهد کرد اگر چه من فکر می کنم توافق با اروپا و آمریکا هیچ ضمانت اجرایی به همراه ندارد
 
متن گفت وگوی با دکتر مومنی را می خوانید:
 
_ دور جدید مذاکرات برجام شروع شده و ایران پیشنهاداتی را طرح کرده که کشور های غربی هنوز مفاد آن را نپذیرفته اند. در این حال نتیجه برجام چگونه پیش بینی می شود؟ آیا این دور از مذاکرات نتیجه بخش خواهد بود؟
 
با توجه به نشست ۸ آذر که نخستین نشست دولت جدید ایران بود نمی توان نظری قطعی داد و با توجه به این یک دور نمی توان گفت که مذاکرات به شکست رسیده یا گشایشی وجود دارد ولی در حالت کلی این تست توانمندی های مذاکراتی طرفین است. نشست اولیه به این صورت بود که طرفین مواضع خود را مطرح کردند و راجع به موضوعات صحبت کردند و پیشنهادات رد و بدل شده است و نمی توان گفت به بن بست رسیده ایم. با اینکه تبلیغاتی در این مورد انجام می شود و می گویند به بن بست رسیده ایم ولی این طور نیست و کارشناسان مذاکره کننده ارشد ما هنوز در وین هستند و بر نگشته اند و همچنان به رایزنی ها ادامه می دهند.
 
بحثی که ما اینجا داریم موضوعاتی خارج از برجام است؛ یکی دخالت های رژیم صهیونیستی که سعی دارد در روند برجام کارشکنی کند و با اعمال فشار و یا تبلیغات و اطلاعات غلط به مذاکره کنندگان سعی در سنگ اندازی دارد. بخش دیگر زیاده خواهی های آمریکا و تلاش این کشور برای توسعه مذاکرات و تسری دادن آن به گفتگو هایی کلی تر و عام تر است و می خواهد مسائل حقوق بشری و حضور ایران در منطقه و مسائل موشکی را وارد مذاکرات کند. جمهوری اسلامی ایران این موارد را قبول ندارد. چهارچوب برجام مشخص بود و در ۲۰۱۵ و در زمان انعقاد برجام چهارچوبی مشخص وجود داشت و این توافق در مورد بحث انرژی صلح آمیز اتمی در ایران بود و تعهدات و چهارچوب مشخص است.
 
آمریکا از برجام خارج شده و دوباره می خواهد برگردد و ایران نیز امروز تضمین می خواهد. نمایندگان جمهوری خواه آمریکا علنا اعلام کرده اند که اگر دوباره به قدرت برگردند برجام را حتی در صورت توافق مجدد باز بر می گردانند آیا در چنین فضایی می توان مذاکره کرد؟! این مسائل به کالبد شکافی و گفتگو نیاز دارد، ما تضمین می خواهیم. اینکه غرب نسبت به امضایی که می زند چقدر متعهد است؟! این تعهد ها باید عملی باشند. مساله بعد این است که برجام در مورد پرونده هسته ای ایران است و مرتبط کردن موضوعات دیگر مورد قبول ما نیست. آقای باقری با صراحت به این مساله اشاره کرد. ایران پیشنهادات خود را براساس واقعیات و منافع دو طرف ارائه داده است.
 
در شرایط فعلی آمریکا تمایلی به قبول برجام به صورتی که بود، ندارد
 
آمریکا به دنبال گرفتن امتیازاتی کلانتر از ایران است
 
بایدن اروپایی ها را با خود همراه کرده است
 
به نظر من در شرایط فعلی آمریکا تمایلی به قبول برجام به صورتی که بود، ندارد. آمریکا به دنبال گرفتن امتیازاتی کلانتر از ایران است. آمریکا می خواهد ایران را در موضوعاتی خاص محدود کند، مثلا در تعهد هایی بین المللی تا در مسائل پیش رو از این تعهدات بر علیه ایران استفاده کنند. آمریکا سیاست دو دوزه بازی را در پیش دارد و اروپا را در این مسیر با خود همراه کرده اند.
 
تفاوت بایدن و ترامپ در این است که ترامپ به دلیل سیاست های خود اجماعی به دنبال خود نداشت و اروپا در حالت رقابت و عدم هماهنگی با آمریکا بود ولی بایدن توانسته این هماهنگی را با اروپایی ها ایجاد کند. امروز مواضع آلمان و انگلیس و فرانسه و آمریکا در اجرا بسیار به هم نزدیک است. این نشان دهنده اجماعی است که ایجاد شده و مسائلی که مطرح می شود.
 
مساله بعدی تحریم های سخت و ظالمانه ای است که بر علیه ایران وضع شد و تاثیری منفی بر زندگی مردم و معیشت جامعه و اقتصاد کشور داشت. ایران بحث تعهد آمریکایی ها و برداشتن تحریم ها را دو موضوع مهم اعلام کرده که حسن نیت آمریکایی ها و اروپاییان را نشان بدهد. بحث دوم مسائل فنی و حقوقی غنی سازی است که باید به چه صورتی باشد که این موارد کار کارشناسی است ولی من فکر نمی کنم آمریکا امروز به دنبال برجام باشد آمریکا می خواهد اجماعی ایجاد کند و از قبل برجام مسائل دیگری را مطرح کند. هدف اصلی آمریکا برجام نیست و اهدافی فراتر از این دارد.
 
_ پیش بینی شما از نتایج این گفتگو ها چیست؟ آیا کشمکش ها همچنان برای سال های بعدی ادامه خواهد داشت؟
 
امروز مذاکرات پیچیدگی هایی نشان می دهد که نمی توان از روی جلسه اول نظر قطعی داشت
 
شاید در جلسات دوم و سوم آمریکا نیز به طور مستقیم حاضر باشد
 
نه من فکر نمی کنم این جریان طولانی شود. هم از طرف مسئولین جمهوری اسلامی اعلام شده که روند فرسایشی مذاکرات را قبول نمی کنند و هم آمریکایی ها و اروپایی ها گفتند که مذاکرات طولانی نخواهد بود. کار به جایی رسیده که یا رومی رومی یا زنگی زنگی خواهد بود. همه در وسط ایستاده اند ولی باید به نتیجه برسیم. یا غرب توافق را امضا می زند یا ایران به مسیر خود ادامه می دهد چون امروز دیگر تحریمی نمانده که آمریکا بر ایران اعمال نکرده باشد. هر نوع تحریم قتصادی و سیاسی و نظامی اعمال شده و ایران همچنان بر سر جای خود ایستاده است. شاید گزینه های دیگری را در نظر بگیرند از جمله بردن زیر فصل هفت منشور سازمان ملل که آن هم قبلا امتحان شده است. امروز مذاکرات پیچیدگی هایی نشان می دهد که نمی توان از روی جلسه اول نظر قطعی داشت. به نظر من راه امریکایی ها پر خطر است، آمریکا سعی در بهره برداری از نوعی دیگر است و پرونده هایی دیگر را به نشست آورده اند و می خواهند آن ها را حل کنند. امریکا بر مذاکرات مستقیم اشاره دارد و به زودی این پیشنهاد را ارائه می کند. شاید در جلسات دوم و سوم آمریکا نیز در جلسه حاضر باشد، اروپا امروز بر روی این مساله رایزنی می کند.
 
_ آیا این امتیازی برای آمریکا است یا اقدامی مثبت به نفع ایران؟
 
حضور آمریکا در توافق در کل به نفع ایران است
 
این مساله از نظر حقوقی بسیار مهم است. وقتی آمریکایی ها بیایند و اجلاس پنج بعلاوه یک باشد یعنی آمریکا وارد برجام شده و حق مذاکرات مستقیم دارد و امتیازاتی برای امریکا دارد درحالیکه امروز آمریکا تنها شنونده است و این وضعیت برای آمریکا تعهدی حقوقی به همراه ندارد. حضور آمریکا در توافق و امضا کردن توافق در کل به نفع ایران است چون مسئولیتی برای آمریکا بوجود می آید و فردا می توان آمریکا را برای تعهدی که داده بازخواست کرد. ماشین بدون موتور به چه درد ایران می خورد آمریکا موتور این مذاکرات است، بدون آمریکا توافق برجام هیچ معنایی ندارد.
 
_ آیا ایران با حضور آمریکا در گفتگو هایی مستقیم موافقت خواهد داشت؟
 
ایران شرایط خود را به طور شفاف اعلام کرده است. همانطور که دولت در ایران عوض شد در اروپا نیز تغییراتی بوجود آمده است مرکل از آلمان می رود و ترامپ از آمریکا رفت. امروز هیات هایی جدید با کارشناسان و تیم هایی جدید وارد مذاکرات شده است و به عقیده من نشست اول بیشتر جلسه ای برای آشنایی و ارزیابی بود. به عقیده من جلسات اول و دوم مهمتر خواهند بود و احتمال حضور آمریکا در جلسات بعدی بیشتر است.
 
_ احتمال توافق چقدر است؟
 
احتمالا توافق با موارد جدیدی انجام شود
 
باید تیم مذاکره کننده ما از نظر حقوق بین الملل با قدرت حاضر شود
 
به نظر من توافق انجام می شود، ممکن است تغییراتی انجام شود. برجام به ۲۰۱۵ مربوط است و شرایط امروز تغییر کرده و حتی ممکن است ایران هم موارد جدیدی را در مذاکرات بگنجاند به هر حال ما هم طلب ها و خواسته هایی داریم. به عقیده من این مذاکرات با وجود سختی هایی که دارد توافقاتی حاصل خواهد کرد اگر چه من فکر می کنم توافق با اروپا و آمریکا هیچ ضمانت اجرایی به همراه ندارد. ما در چهل سال گذشته توافقاتی داشتیم که هیچ یک اجرا نشدند باید تیم مذاکره کننده ما از نظر حقوق بین الملل با قدرت حاضر شود تا بر نکات توافق و جملات و کلمات تمرکز بیشتری داشته باشند و بعد ها جایی برای سو استفاده وجود نداشته باشد.
 

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازپایگاه خبری شفقنا ، تاریخ انتشار:17  آذر 1400، کدخبر: ، www.fa.shafaqna.com،1275868